Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 109 - Cây tre Việt Nam (tiết 9)

 KIỂM TRA BÀI CŨ ? Nêu cảm nhận của em về giá trị nội dung và nghệ thuật của bài kí Cô Tô? Tiết 109: I. Tìm hiểu chung: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM (Thép Mới) 1/ Tác giả, tác phẩm: - Thép Mới (Hà Văn Lộc ) - Là nhà văn, nhà báo xuất sắc. b, Tác phẩm: - Xuất xứ:Là bài thuyết minh cho bộ phim cùng tên của đạo diễn người Ba Lan - Thể loại: Bút kí - Phương thức biểu đạt:Thuyết minh, miêu tả, biểu cảm và bình luận. ? Nêu những hiểu biết của em về nhà văn Thép Mới? a, Tác giả: ? Cho biết xuất xứ, thể loại và phương thức biểu đạt của văn bản ? (Chú thích * SGK) 2/ Đọc, tìm bố cục: a, Đọc: b, Tìm bố cục: ? Văn bản này có thể chia làm mấy phần? Nêu nội dung chính của từng phần? - Phần 1:Từ đầu  “chí khí như người”: Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam - Phần 2: Còn lại : Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam 2 phần: * H­íng dÉn ®äc: §äc víi giäng trÇm l¾ng, thiÕt tha, lĩc h©n hoan khi l¹i thđ thØ t©m t×nh. §o¹n cuèi bµi ®äc chËm, giäng ch¾c khoỴ, thiÕt tha, r¾n rái. Tiết 109: I. Tìm hiểu chung: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM (Thép Mới) 1/ Tác giả, tác phẩm: (Chú thích * SGK) 2/ Đọc, tìm bố cục: II. Tìm hiểu chi tiết văn bản : 1/Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam ? Họ nhà tre được tác giả miêu tả như thế nào về đặc điểm phẩm chất? Tìm các chi tiết nói lên điều đó? - Tre có mặt khắp mọi nơi trên đất nước ta - Tre là bạn thân của nông dân và nhân dân Việt Nam. ? Ở phần 1, tác giả giới thiệu cây tre xuất hiện ở đâu và có quan hệ như thế nào với người dân Việt Nam? - Tre có những phẩm chất đáng quý : Mộc mạc , nhũn nhặn , cứng cáp , dẻo dai , thanh cao , giản dị, cĩ chí khí …. ? Để làm nổi bật đặc điểm phẩm chất của tre tác giả đã dùng thủ pháp nghệ thuật gì ? Tác dụng của nó? => Nghệ thuật nhân hóa: Tre mang những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam Tiết 109: I. Tìm hiểu chung: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM (Thép Mới) 1/ Tác giả, tác phẩm: (Chú thích * SGK) 2/ Đọc, tìm bố cục: II. Tìm hiểu chi tiết văn bản : 1/Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam 2 /Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam ? Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam được tác giả đề cập ở những phương diện nào? * Trong cuộc sống lao động sản xuất * Trong đời sống văn hóa tinh thần * Trong chiến đấu chống ngoại xâm * Trong hiện tại và tương lai NHÓM 1: Cây tre trong cuộc sống lao động sản xuất NHÓM 2: Cây tre trong đời sống văn hóa tinh thần NHÓM 3: Cây tre trong chiến đấu chống ngoại xâm THẢO LUẬN NHÓM 4: Cây tre trong hiện tại và tương lai 0 60 50 40 30 20 10 1 60 50 40 30 20 10 2 60 50 40 30 20 10 3 60 50 40 30 20 10 4 60 50 40 30 20 10 5 Hết giờ Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam Trong đời sống lao động, sản xuất: - Tre là cánh tay, là người nhà Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau và ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp. Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam Trong đời sống lao động: Trong đời sống văn hóa tinh thần: Tre là cánh tay, là người nhà Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau và ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp. - Là nơi lưu giữ một nền văn hóa lâu đời. Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già. Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam Trong đời sống lao động, sản xuất: Trong đời sống văn hóa tinh thần: Trong chiến đấu chống ngoại xâm: - Tre là cánh tay, là người nhà. Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. - Là nơi lưu giữ một nền văn hóa lâu đời. Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già. Tre là đồng chí sát cánh cùng ta đánh giặc: “ Tre xung phong…tre giữ …tre anh hùng chiến đấu!” Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam Trong đời sống lao động: Trong đời sống văn hóa tinh thần: Trong chiến đấu chống ngoại xâm: Tre là cánh tay, là người nhà -Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. - Là nơi lưu giữ một nền văn hóa lâu đời. Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già. Tre là đồng chí sát cánh cùng ta đánh giặc:“Tre xung phong …tre giữ …tre … anh hùng chiến đấu!” Trong hiện tại và tương lai: Trong đời sống lao động: Tre là cánh tay, là người nhà -Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. Tre vẫn là bạn đồng hành- là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. ? Hơn nửa thế kỉ trôi qua, em thấy dự đoán của tác giả về tương lai của cây tre có còn đúng không? Vì sao? Mét sè s¶n phÈm thđ c«ng mü nghƯ víi chÊt liƯu tre vá ®­ỵc lµm tõ tre M¸y tÝnh x¸ch tay GhÕ tre S¶n phÈm tõ m¨ng tre Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam Trong đời sống lao động: Trong đời sống văn hóa tinh thần: Trong chiến đấu chống ngoại xâm: Tre là cánh tay, là người nhà -Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. - Là nơi lưu giữ một nền văn hóa lâu đời. Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già. Tre là đồng chí sát cánh cùng ta đánh giặc:“Tre xung phong …tre giữ …tre … anh hùng chiến đấu!” Trong hiện tại và tương lai: Tre vẫn là đồng bạn đồng hành. - Là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. Trong đời sống lao động: Tre là cánh tay, là người nhà -Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. ? Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ, phép tu từ trong đoạn và giá trị biểu cảm của chúng? Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam Trong đời sống lao động: Trong đời sống văn hóa tinh thần: Trong chiến đấu chống ngoại xâm: Nhấn mạnh vai trò, công lao của tre cũng chính là đề cao vai trò của con người Việt Nam đối với non sông, đất nước. Nghệ thuật: Nhân hóa, điệp ngữ,các câu văn giàu hình ảnh, nhạc điệu Tre là cánh tay, là người nhà -Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. - Là nơi lưu giữ một nền văn hóa lâu đời. Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già. Tre là đồng chí sát cánh cùng ta đánh giặc:“Tre xung phong …tre giữ …tre … anh hùng chiến đấu!” Trong hiện tại và tương lai: Tre vẫn là đồng bạn đồng hành. - Là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. Trong đời sống lao động: Tre là cánh tay, là người nhà -Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. Tiết 109: I. Tìm hiểu chung: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM (Thép Mới) 1/ Tác giả, tác phẩm: (Chú thích * SGK) 2/ Đọc, tìm bố cục: II. Tìm hiểu chi tiết văn bản : 1/Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam 2 /Sự gắn bó giữa tre với con người và dân tộc Việt Nam a) Trong cuộc sống lao động sản xuất b) Trong đời sống văn hóa tinh thần c) Trong chiến đấu chống ngoại xâm d) Trong hiện tại và tương lai III. Tổng kết: ? Nếu được phép đánh giá văn bản cả về nội dung và nghệ thuật thì ý kiến em thế nào? Tiết 109: I. Tìm hiểu chung: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM (Thép Mới) II. Tìm hiểu chi tiết văn bản: 1 /Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam 2 /Sự gắn bó giữa tre với con người Việt Nam III. Tổng kết: * Nội dung: Cây tre là người bạn thân thiết lâu đời của người nông dân và nhân dân Việt Nam. Cây tre có vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu. Cây tre đã thành một biểu tượng của đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam. * Nghệ thuật: Cây tre Việt Nam có nhiều chi tiết, hình ảnh chọn lọc mang ý nghĩa biểu tượng, sử dụng thành công phép nhân hóa, lời văn giàu cảm xúc và nhịp điệu. * Ghi nhớ: (SGK) IV. Luyện tập: C©u 1: Em hãy tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre. 1.Tục ngữ: * Tre già là bà lim 	 * Tre già măng moc 	 * Tre non dễ uốn, tre già khó uốn 2. Ca dao: * Chặt tre, gài bẫy, vót chông 	Tre bao nhiêu lá thương chồng bấy nhiêu 	 * Em về cắt rạ, đánh tranh 	 Chặt tre chẻ lạt cho anh lợp nhà 	 Sớm khuya hòa thuận đôi ta Hơn ai gác tía lầu hoa một mình 3. Thơ:	Quê hương tơi cĩ con sơng xanh biếc 	 Nước gương trong soi bĩng những hàng tre . ( Quê hương – Tế Hanh ) Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre và đánh giặc 	( Nguyễn Khoa Điềm ) 4. Truyện cổ tích: 	“ Cây tre trăm đốt” C©u 2: §Ĩ nªu lªn nh÷ng phÈm chÊt cđa tre t¸c gi¶ chđ yÕu sư dơng biƯn ph¸p tu tõ g×? A. So s¸nh B. Èn dơ C. Nh©n ho¸ D. Ho¸n dơ Bài tập 3: Vì sao tác giả không đặt tên cho văn bản là CÂY TRE mà lại lại lấy nhan đề là CÂY TRE VIỆT NAM ? * Qua tìm hiểu chi tiết văn bản này ta có thể khẳng định rằng tre có mặt khắp nơi trên đất nước ta, từ vùng núi cho tới đồng bằng, trên đất nước VN đều cĩ sự sống của cây tre. 54 dân tộc anh em trên đất nước VN đều cĩ đời sống khơng nhiều thì ít vẫn gắn bĩ với cây tre. Tre cùng người Việt Nam trải qua bao thăng trầm của lịch sử, qua bao cuộc chiến tranh giữ nước - Tre xứng đáng là hình ảnh biểu tượng cho tính kiên cường, bất khuất của người Việt Nam, là cái đẹp Việt Nam. Ngày nay, đất nước ta đang trên đường CNH, HĐH, sắt thép ngày một nhiều nhưng cũng giống như con người VN cây tre vẫn còn giữ nguyên giá trị và những phẩm chất tốt đẹp của mình: vẫn kiên cường, bất khuất, mộc mạc, dẻo dai, thanh cao, giản dị và đó cũng chính là lí do vì sao cây tre lại xứng đáng là loại cây biểu tượng của con người và dân tộc VN. * CỦNG CỐ: V. H­íng dÉn vỊ nhµ * Bài tập về nhà: Em cã suy nghÜ g× khi trªn tÊm huy hiƯu §éi TNTP Hå ChÝ Minh cã h×nh ¶nh cđa mÇm tre non mäc th¼ng? 1/ Về nhà sưu tầm thêm một số câu ca dao,tục ngữ, thơ có hình ảnh cây tre 2/ Học thuộc bài( nắm được nội dung và nghệ thuật) 3/ Chuẩn bị bài“ Buổi học cuối cùng”,trả lời các câu hỏi trong SGK . Tiết 109: I. Tìm hiểu chung: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM (Thép Mới) II. Tìm hiểu chi tiết văn bản: 1/Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam 2/ Sự gắn bó giữa tre với con người Việt Nam 3 /Cây tre Việt Nam trong hiện tại và tương lai III. Tổng kết: (Ghi nhớ: GSK) IV. Luyện tập: 1/ Tác giả, tác phẩm: (Chú thích * SGK) - Tre có mặt khắp mọi nơi trên đất nước ta - Tre là bạn thân của nông dân và nhân dân Việt Nam. - Tre có những phẩm chất đáng quý => Nghệ thuật nhân hóa: Tre mang những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam * Trong cuộc sống lao đông sản xuất * Trong đời văn hóa tinh thần * Trong chiến đấu chống ngoại xâm - Tre vẫn là bạn đồng hành - Tre vẫn còn mãi và là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam 2/ Đọc, tìm bố cục: 1/ Tìm ca dao, tục ngữ, thơ có nói đến cây tre 2/ §Ĩ nªu lªn nh÷ng phÈm chÊt cđa tre t¸c gi¶ chđ yÕu sư dơng biƯn ph¸p tu tõ g×? V. Củng cố, dặn dò về nhà: CHÚC CÁC EM HỌC TỐT QUÝ THẦY CÔ VUI, KHỎE