Bài giảng Môn Ngữ Văn lớp 6 - Tiết 110: Câu trần thuật đơn (tiết 6)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN 6 KIỂM TRA BÀI CŨ HỎI: -Thế nào là thành phần chính của câu? -Xác định thành phần chính của câu sau: Buổi sáng, tôi cắp sách đến trường T N VN Thành phần chính của câu là những thành phần bắt buộc phải cĩ mặt để câu cĩ cấu tạo hồn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn. Thành phần chính gồm cĩ chủ ngữ và vị ngữ. CN GIỚI THIỆU BÀI MỚI Một loại câu có mục đích nói là để giới thiệu , tả hoặc kể về một sự việc , sự vật hay để nêu một ý kiến đó là câu trần thuật . Vậy thế nào là câu trần thuật đơn ? Tác dụng của nó như thế nào ? Chúng ta tìm hiểu bài học hôm nay TiẾT 110: Tiết 110 : I.Câu trần thuật đơn là gì ? 1.Đoạn trích sau có mấy câu ? phân loại các câu trong đoạn trích theo mục đích nói . Các câu dưới đây được dùng để làm gì? Chưa nghe hết câu , tôi đã hếch răng lên xì một hơi rõ dài Rồi ,với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng : -Hức! Thông nghách sang nhà ta ? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được . Thôi im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết! Tôi về , không một chút bận tâm. (Tô Hoài) .Đoạn trích cĩ 9 câu Câu 1, 2, 6, 9: kể, tả, nêu ý kiến. + Câu 4: hỏi. + Câu 3, 5, 8: bộc lộ cảm xúc. + Câu 7: cầu khiến. -> Câu 1, 2, 6, 9 là câu trần thuật * Xét về mục đích nĩi: Dùng để kể, tả, giới thiệu, hay nêu ý kiến. (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) 2.Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu trần thuật vừa tìm được (1)Chưa nghe hết câu , tôi đã hếch răng lên xì một hơi rõ dài. (2)Rồi ,với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng (5)Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được (9)Tôi về , không một chút bận tâm. CN VN CN VN CN CN VN VN CN VN 3.Xếp các câu trần thuật nói trên thành hai loại : -Câu do một cặp chủ ngữ- vị ngữ ( một cụm C-V tạo thành) -Câu do hai hoặc nhiều cụm C-V sóng đôi tạo thành Xét về cấu tạo ngữ pháp: -Do một cum C-V tạo thành.: Câu (1),(2),(9) là câu trần thuật đơn - Do hai hoặc nhiều cụm C-V sóng đôi tạo thành: Câu (6 )là câu trần thuật ghép Hỏi:: Vậy em hiểu thế nào là câu trần thuật đơn ? Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành , dùng để giới thiệu , tả hoặc kể về một sự việc , sự vật hay để nêu một ý kiến . Tiết 110 : I.Câu trần thuật đơn là gì ? Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành , dùng để giới thiệu , tả hoặc kể về một sự việc , sự vật hay để nêu một ý kiến . Hai câu: 1.Bà đỡ Trần là người huyện Đơng Triều. 2.Cĩ một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. Là câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật. Đúng hay sai? BÀI TẬP NHANH A.Đúng B.Sai .Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ ngữ hoặc vị ngữ. Lưu ý : - Tre / trông thanh cao, giản dị, chí khí như người. C V1 V2 V3 -My, Huyền, Thảo / đều llà học sinh chăm ngoan. C1 C2 C3 V I.Câu trần thuật đơn là gì ? Tiết 110 : II.Luyện tập Bài tập 1 / 101 1.Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây . Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì . Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô , là một ngày trong trẻo, sáng sủa . Từ khi có vinh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão , bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đặm đà hơn cả mọi khi, và cát lại càng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi. 	 (Nguyễn Tuân) Thảo luận nhóm Thời gian 2 phút Đại diện nhóm trình bày ĐẢO CÔ TÔ 1/101.Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây . Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì . Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô , là một ngày trong trẻo, sáng sủa . Từ khi có vinh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão , bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đặm đà hơn cả mọi khi, và cát lại càng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi. 	 (Nguyễn Tuân) Các câu trần thuật đơn (1)Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô , là một ngày trong trẻo, sáng sủa (Dùng để tả) (2)Từ khi có vinh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão , bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy (Dùng để nâu ý kiến, nhận xét) (1) (2) Bài tập 1 / 101 : Câu (1), (2) là câu trần thuật đơn, dùng để tả, nêu nhận xét Tiết 110 : Bài tập 2 / 102: I.Câu trần thuật đơn là gì ? II.Luyện tập 2/102. Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì? Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.	 (Con Rồng, cháu Tiên) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.	 (Ếch ngồi đáy giếng) c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.	 	 (Vũ Trinh) Câu a,b,c là câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật chính. Tiết 110 : CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I.Câu trần thuật đơn là gì ? II.Luyện tập Bài tập 1 / 101 : Câu (1), (2) là câu trần thuật đơn, dùng để tả, nêu nhận xét Bài tập 2 /102: Các câu a,b,c câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật chính. Bài tập 3/ 102: 3. Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện sau có gì khác với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2 ? Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vơ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt chân mình lên ướm thứ để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô.	 (Thánh Gióng) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.	 Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.	 (Sơn Tinh, Thủy Tinh) c) Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc. Một hôm, viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nọ đang làm ruộng […]. 	 	(Em bé thông minh) Cách giới thiệu nhân vật ở câu a,b ,c là giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính Tiết 110 : CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I.Câu trần thuật đơn là gì ? II.Luyện tập Bài tập 1 / 101 : Câu (1), (2) Dùng để tả hoặc để giới thiệu, nêu ý kiến nhận xét . Bài tập 2/102: a, b, c Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật. Bài tập 3/102: a,b, c là giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính Bài tập 4/ 102: 4. Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì? Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.	(Đẽo cày giữa đường) b) Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra. 	 	(Vũ Trinh) Ngoài việc giới thiệu nhân vật, các câu trong bài tập này còn miêu tả hoạt động của nhân vật Tiết 110 : CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I.Câu trần thuật đơn là gì ? II.Luyện tập Bài tập 1 / 101 : Câu (1), (2) Dùng để tả hoặc để giới thiệu, nêu ý kiến nhận xét . Bài tập 2: a, b, c Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật. Bài tập 3: a,b là giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính Bài tập 4: Ngoài việc giới thiệu nhân vật, các câu trong bài tập này còn miêu tả hoạt động của nhân vật CỦNG CỐ Thế nào là câu trần thuật đơn? Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành , dùng để giới thiệu , tả hoặc kể về một sự việc , sự vật hay để nêu một ý kiến . *Những câu sau đây câu nào là câu trần thuật đơn : a/.Mẹ em là công nhân . b. Lan đi học , còn bé đi nhà trẻ . c. Lớp sáu một lao động, lớp sáu hai học nâng kém . DẶN DÒ (Hướng dẫn tự học ) - Học bài , nhớ khái niệm câu trần thuật đơn . -Nhận diện câu trần thuật đơn và tác dụng của chúng - Chuẩn bị bài : Lòng yêu nước.. Soạn phần đọc- hiểu văn bản TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC CHÚC SỨC KHỎE QUÝ THẦY, CÔ CHÚC CÁC EM CHĂM, NGOAN, HỌC GIỎI!