Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 130 - Bài 31 - Ôn tập về dấu câu (dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than

MễN 	 NGỮ VĂN 	 LỚP 6B 1. Điền thêm chủ ngữ và vị ngữ sao cho phù hợp: Mỗi khi tan trường,………………………………………….. Trong dịp hè …………………………………… Trên giàn khoan ……………………………….. ……………………… học sinh ùa ra ngoài như đàn ong vỡ tổ. chúng tôi được về thăm bà nội. các kĩ sư, công nhân dầu khí làm việc suốt ngày đêm. Thời gian suy nghĩ : 30s 2. Cho câu văn sau và hãy cho biết câu đó có đủ thành phần CN-VN không ? Vì sao ? Nếu sai thì chữa làm sao cho đúng ? Câu văn: Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm tháng chiến tranh ác liệt. Trả lời: Câu này sai. Vì câu thiếu CN lẫn VN.Sửa : thêm CN - VNVD : Nhằm ghi lại … ác liệt thì nhân dân ta đã xây tượng đài để kỉ niệm lòng anh dũng của quân và dân ta lúc bấy giờ. Chú thích: - Biểu tượng là biểu thị ý nghĩa là học sinh ghi bài. - Biểu tượng là trọng tâm của bài cần ghi nhớ. Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy Ôi thôi, chú mày ơi ( ) Chú mày có lớn mà chẳng có khôn. b) Con có nhận ra con không ( ) c) Cá ơi, giúp tôi với ( ) Thương tôi với ( ) d) Giời chớm hè ( ) Cây cối um tùm ( ) Cả làng thơm ( ) Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy Ôi thôi, chú mày ơi ! Chú mày có lớn mà chẳng có khôn. b) Con có nhận ra con không ? c) Cá ơi, giúp tôi với ! Thương tôi với ! d) Giời chớm hè . Cây cối um tùm . Cả làng thơm . Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy 2. Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong những câu sau có gì đặc biệt ? Tôi phải bảo: Được, chú mình cứ noí thẳng thừng ra nào. […] Rồi, với bộ điệu khing khỉnh, tôi mắng: - […] Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. b) AFP đưa tin theo cách ỡm ờ : " Họ là 80 người sức lực khá tốt nhưng hơi gầy “ (!?) Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy 2. Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong những câu sau có gì đặc biệt ? Tôi phải bảo: Được, chú mình cứ noí thẳng thừng ra nào. […] Rồi, với bộ điệu khing khỉnh, tôi mắng: - […] Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. b) AFP đưa tin theo cách ỡm ờ : " Họ là 80 người sức lực khá tốt nhưng hơi gầy “ (!?) a) Cách dùng các dấu câu của tác giả trong đoạn văn (a) để biểu thị thái độ tức giận b) Cách dùng các dấu câu của tác giả trong câu văn (b) là bày tỏ tháI đọ châm biếm, mỉa mai 80 người được nhắc tới trong câu. Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy 2. Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong những câu sau có gì đặc biệt ? Ghi nhớ : SGK / tr. 150 Bài tập nhanh : Điền vào chỗ chấm: Thông thường: Dấu chấm được đặt ở cuối câu …………… Dấu chấm hỏi đặt cuối câu ……….. Dấu chấm than đặt ở cuối câu ………… trần thuật nghi vấn cảm thán Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy 2. Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong những câu sau có gì đặc biệt ? Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. So sánh cánh dùng dẫu câu trong từng cặp câu dưới đây a) - "Đệ nhất kì quan Phong Nha“ …… dễ dàng bằng hai con đường. - "Đệ nhất kì quan Phong Nha“ …… dễ dàng bằng hai con đường. b) Nơi đây vừa có nét hoang sơ, bí hiểm. Lại vừa rất thanh thoát và giàu chất thơ. Nơi đây vừa có nét hoang sơ, bí hiểm, lại vừa rất thanh thoát và giàu chất thơ. Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy 2. Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong những câu sau có gì đặc biệt ? Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. So sánh cánh dùng dẫu câu trong từng cặp câu dưới đây a) - "Đệ nhất kì quan Phong Nha“ …… dễ dàng bằng hai con đường. - "Đệ nhất kì quan Phong Nha“ …… dễ dàng bằng hai con đường. b) Nơi đây vừa có nét hoang sơ, bí hiểm. Lại vừa rất thanh thoát và giàu chất thơ. Nơi đây vừa có nét hoang sơ, bí hiểm, lại vừa rất thanh thoát và giàu chất thơ. Ta thấy: ở đoạn a(1): dùng dấu chấm, để ngăn cách 2 câu là hợp lí. Vì mỗi câu diễn đạt một ý riêng. Ta thấy: ở câu b (2) dùng dấu (;) để tách 2 vị ngữ có cặp quan hệ từ "vừa…vừa" Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy 2. Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong những câu sau có gì đặc biệt ? Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. So sánh cánh dùng dẫu câu trong từng cặp câu dưới đây 2. Cách dùng dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong các câu dưới đây vì sao không đúng ? Hãy chữa lại các dấu câu ấy cho đúng a) Tôi chẳng thấy ở tôi một năng khiếu gì ? Và không hiểu vì sao tôi không thể thân với Mèo như trước kia nữa ? Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên. Ta thấy: ở câu a kiểu câu trần thuật đơn mà lại dùng dấu (?) là không đúng.  Các câu mà sử dụng dấu chấm hỏi thì phải Sử lại thành dấu chấm. Ta thấy: ở câu b (2) dùng dấu (;) để tách 2 vị ngữ có cặp quan hệ từ "vừa…vừa" là hợp lí b) Tôi chẳng thấy ở tôi một năng khiếu gì . Và không hiểu vì sao tôi không thể thân với Mèo như trước kia nữa . Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên ! Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. Đặt dấu chấm (.), dấu chấm hỏi (?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp ở trong ngoặc. Giải thích vì sao em lại đặt như vậy 2. Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong những câu sau có gì đặc biệt ? Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. So sánh cánh dùng dẫu câu trong từng cặp câu dưới đây 2. Cách dùng dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong các câu dưới đây vì sao không đúng ? Hãy chữa lại các dấu câu ấy cho đúng 1. Đặt dấu chấm vào những chỗ thích hợp trong đoạn văn sau đây: III  Luyện tập Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương mùa xuân đã điểm các chùm hoa gạo đỏ mọng trên những cành câu gạo chót vót giữa trời và trải màu lúa non sáng dịu lên khắp mặt đất cách ít ngày còn trần trụi đen xám trên những bãi đất phù sa mịn hồng mơn mởn, các vòm cây quanh năm xanh um đã dần dần chuyển màu lốm đốm, như được rắc thêm một lớp bụi phấn màu hung vàng : các vườn nhãn, vườn vải đang trổ hoa […] Mùa xuân đã đến những buổi chiều hửng ấm, từng đàn chim én từ dãy núi biếc đằng xa bay tới, lượn vòng trên những bến đò, đuổi nhau xập xè bên những mái nhà tỏa khói những ngày mưa phùn, người ta thấy trên những soi dài nổi lên đây đó ở giữa sông, những con giang, con sếu cao gần bằng người, không biết từ đâu về, theo nhau lững thững bước thấp thoáng trong bụi mưa trắng xóa có những buổi, cả một quãng sông phía gần chân núi bỗng rợp đi vì hàng nghìn đôi cánh của những đàn sâm cần tới tấp sà xuống, chẳng khác nào từng đám mây bỗng rụng xuống, tan biến trong các đầm bãi rậm rạp lau sậy.` Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương. Mùa xuân đã điểm các chùm hoa gạo đỏ mọng trên những cành câu gạo chót vót giữa trời và trải màu lúa non sáng dịu lên khắp mặt đất cách ít ngày còn trần trụi đen xám. Trên những bãi đất phù sa mịn hồng mơn mởn, các vòm cây quanh năm xanh um đã dần dần chuyển màu lốm đốm, như được rắc thêm một lớp bụi phấn màu hung vàng : các vườn nhãn, vườn vải đang trổ hoa […] Mùa xuân đã đến. Những buổi chiều hửng ấm, từng đàn chim én từ dãy núi biếc đằng xa bay tới, lượn vòng trên những bến đò, đuổi nhau xập xè bên những mái nhà tỏa khói những ngày mưa phùn, người ta thấy trên những soi dài nổi lên đây đó ở giữa sông, những con giang, con sếu cao gần bằng người, không biết từ đâu về, theo nhau lững thững bước thấp thoáng trong bụi mưa trắng xóa. Có những buổi, cả một quãng sông phía gần chân núi bỗng rợp đi vì hàng nghìn đôi cánh của những đàn sâm cần tới tấp sà xuống, chẳng khác nào từng đám mây bỗng rụng xuống, tan biến trong các đầm bãi rậm rạp lau sậy.` Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương mùa xuân đã điểm các chùm hoa gạo đỏ mọng trên những cành câu gạo chót vót giữa trời và trải màu lúa non sáng dịu lên khắp mặt đất cách ít ngày còn trần trụi đen xám trên những bãi đất phù sa mịn hồng mơn mởn, các vòm cây quanh năm xanh um đã dần dần chuyển màu lốm đốm, như được rắc thêm một lớp bụi phấn màu hung vàng : các vườn nhãn, vườn vải đang trổ hoa […] Mùa xuân đã đến những buổi chiều hửng ấm, từng đàn chim én từ dãy núi biếc đằng xa bay tới, lượn vòng trên những bến đò, đuổi nhau xập xè bên những mái nhà tỏa khói những ngày mưa phùn, người ta thấy trên những soi dài nổi lên đây đó ở giữa sông, những con giang, con sếu cao gần bằng người, không biết từ đâu về, theo nhau lững thững bước thấp thoáng trong bụi mưa trắng xóa có những buổi, cả một quãng sông phía gần chân núi bỗng rợp đi vì hàng nghìn đôi cánh của những đàn sâm cần tới tấp sà xuống, chẳng khác nào từng đám mây bỗng rụng xuống, tan biến trong các đầm bãi rậm rạp lau sậy.` Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. 2. 2. Đoạn đối thoại sau đây có dấu chấm hỏi nào dùng chưa đúng không ? Vì sao ? Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. 2. 1. Bài tập 1 / tr.150 III  Luyện tập Bạn đã đến thăm động Phong Nha chưa ? Chưa ? Thế còn bạn đã đến chưa ? Mình đến rồi. Nếu tới đó, bạn mới hiểu vì sao mọi người lại thích đến thăm động như vậy ? Đoạn hội thoại trên có sử dụng câu nghi vấn và câu trần thuật. Vì không biết câu nào là câu trần thuật, câu nào là câu nghi vấn nên mới dẫn đến là sai. Ta thấy: - Câu thứ nhất là câu nghi vấn nên dùng dấu hỏi là đúng. - Câu thứ hai là câu trần thuật  sai. Tương tự thì câu thứ ba là đúng, câu thứ 4 là đúng và câu thứ 5 là câu sai. Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. 2. 2. Bài tập 2 / tr.151 Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. 2. 1. Bài tập 1 / tr.151 III  Luyện tập 3. Hãy đặt dấu chấm than vào cuối câu thích hợp : - Động Phong Nha thật đúng là "Đệ nhất kì quan" của nước ta - Chúng tôi xin mời các bạn hãy đến thăm động Phong Nha quê tôi - Động Phong Nha còn cất giữ bao điều huyền bí, thú vị, hấp dẫn mà con người vẫn chưa biết ! . . Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. 2. 2. Bài tập 2 / tr.151 Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. 2. 1. Bài tập 1 / tr.151 III  Luyện tập 3. Hãy đặt dấu chấm than vào cuối câu thích hợp : - Động Phong Nha thật đúng là "Đệ nhất kì quan" của nước ta - Chúng tôi xin mời các bạn hãy đến thăm động Phong Nha quê tôi - Động Phong Nha còn cất giữ bao điều huyền bí, thú vị, hấp dẫn mà con người vẫn chưa biết ! . . Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. 2. 2. Bài tập 2 / tr.151 Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. 2. 1. Bài tập 1 / tr.151 III  Luyện tập 3. Bài tập 3 / tr. 152 4. Đặt dấu câu thích hợp vào chỗ có dấu ngoặc đơn dưới đây : Chị Cốc liền quát lớn: Mày nói gì ( ) Lạy chị, em nói gì đâu ( ) Rồi Dế Choát lủi vào ( ) Chối hả ( ) Chối hả ( ) Chối này ( ) Mỗi câu "Chối này" chị Cốc lại giáng một mỏ xuống ( ) Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. 2. 2. Bài tập 2 / tr.151 Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. 2. 1. Bài tập 1 / tr.151 III  Luyện tập 3. Bài tập 3 / tr. 152 4. Đặt dấu câu thích hợp vào chỗ có dấu ngoặc đơn dưới đây : Chị Cốc liền quát lớn: Mày nói gì ( ? ) Lạy chị, em nói gì đâu ( ! ) Rồi Dế Choát lủi vào ( . ) Chối hả ( ? ) Chối này ( ! ) Chối này ( ! ) Mỗi câu "Chối này" chị Cốc lại giáng một mỏ xuống ( . ) Tiết 130 : ôn tập về dấu câu 5 I  Công dụng 1. 2. 2. Bài tập 2 / tr.151 Ghi nhớ : SGK / tr. 150 II  Chữa một số lỗi thường gặp 1. 2. 1. Bài tập 1 / tr.151 III  Luyện tập 3. Bài tập 3 / tr. 152 4. Bài tập 4 / tr. 152 5. Chính tả (nghe – viết) : Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (từ Đối với đồng bào tôi đến kí ức của người da đỏ ). […] Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cánh rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều thiêng liêng trong kí ức và kinh nghiệm của đồng bào tôi. Những dòng nhựa chảy trong câu cối cũng mang trong kí ức của người da đỏ. Điền dấu thích hợp vào đoạn văn sau : Bộ đội ta tiến vào thủ đô khẩu hiệu biểu ngữ cổng chào xuất hiện từ dãy phố này sang phố khác. Các em thiếu nhi với những bó hoa đủ màu sắc reo mừng tiếp đón các anh bộ đội các cụ già thanh niên phụ nữ vỗ tay hoan hô và tươi cười vẫy chào đoàn quân anh hùng Bộ đội ta tiến vào thủ đô. Khẩu hiệu biểu ngữ, cổng chào xuất hiện từ dãy phố này sang phố khác. Các em thiếu nhi với những bó hoa đủ màu sắc reo mừng tiếp đón các anh bộ đội .Các cụ già, thanh niên phụ nữ, vỗ tay hoan hô và tươi cười vẫy chào đoàn quân anh hùng. 2. Điền dấu câu thích hợp vào đoạn văn sau: Chào mào sáo sậu sáo đen…Đàn đàn lũ lũ bay đi bay về lượn lên lượn xuống. Chúng nó gọi nhau trò chuyện trêu ghẹo và tranh cãi nhau ồn mà vui không thể tưởng tượng được. , , , , , , 3. Cho câu văn sau và hãy cho biết đoạn văn thiếu mấy dấu câu ? Câu văn: Gió tây lướt thước bay qua rừng, quyến hương thảo quả đi rải theo triền núi đưa hương thảo quả ngọt lựng 4 câu 7 câu 6 câu 5 câu 4.Chọn từ thích hợp để điền vào chỗ chấm : Thông thường, dấu chấm được đặt ở cuối câu ……....... dấu chấm hỏi đặt cuối câu ………… và câu chấm than đặt cuối câu ……………., câu…………… Tuy vậy, cúng có lúc người ta dùng dấu chấm ở cuối câu ……… và đặt các dấu …………., dấu…………… trong ngoặc đơn vào sau một ý hay một từ ngữ nhất định để biểu thị thái độ …………. hoặc………….. đối với ý đó hay nội dung của từ ngữ đó. cầu khiến nghi vấn nghi ngờ chấm than trần thuật chấm hỏi chấm chỉ chích châm biếm cảm thán nghi vấn