Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 23: Chữa lỗi dùng từ (tiết 2)

Tiết 23:CHỮA LỖI DÙNG TỪ a. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.Tre hi sinh để bảo vệ con người.Tre, anh hùng lao động!Tre, anh hùng chiến đấu! ( Thép Mới) b.Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian. a.Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước , giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.Tre hi sinh để bảo vệ con người.Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu. ( Thép Mới) b. Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian. a.Từ lặp lại: tre, giữ, anh hùng=> nhấn mạnh ý, khẳng định vai trò của tre,tạo nhịp điệu hài hoà làm câu văn đậm chất thơ=> điệp từ. b.Từ lặp lại: Truyện dân gian => Làm cho câu văn lủng củng, nặng nề, thừa => lỗi lặp từ Nguyên nhân : -Thiếu cân nhắc chọn lọc, suy nghĩ khi dùng từ, vốn từ còn nghèo=> túng từ. - Diễn đạt yếu *Chữa câu b: .Cách 1: Em rất thích đọc truyện dân gian vì truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo. .Cách 2: Vì truyện dân gian có nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo nên em rất thích đọc. Kết luận : Khi nói, viết cần tránh lặp từ một cách vô thức làm bài văn, đoạn văn, câu văn nặng nề, lủng củng. Bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau: a.Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan. b. Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện này vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp. c. Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên. a.Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan. b. Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện này vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp. c. Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên. **Chữa lại:a.Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp đều rất quý mến bạn.b.Sau khi nghe cô giáo kể, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện ấy vì họ đều là những người có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.c.Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành. Trong các câu sau, những từ nào dùng không đúng: a.Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh. b. Ông hoạ sỹ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc. a.Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh. b. Ông hoạ sỹ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc. Thăm dùng trong trường hợp: thăm hỏi, thăm viếng, thăm dò,…..=> không nói thăm quan. Nhấp nháy nghĩa là: mở ra nhắm lại liên tiếp, ánh sáng loé lên, lại tắt liên tiếp. => Không dùng từ nhấp nháy để chỉ bộ ria mép của ông hoạ sĩ. Thay thăm quan = tham quan ( xem tận mắt để mở rộng hiểu biết hoặc học tập kinh nghiệm. Thay nhấp nháy = mấp máy ( cử động nhẹ hoặc liên tiếp). Nguyên nhân : Do lẫn lộn từ gần âm Tránh lẫn lộn từ gần âm bằng cách: + Dùng từ nhớ chính xác về ngữ âm. + Hiểu nghĩa của từ để dùng từ thích hợp. Ví dụ : Xử lí - Xử trí Xử lí : Xem xét giải quyết về mặt tổ chức một vụ phạm lỗi nào đó=> Anh ấy xử lí nghiêm minh vụ vi phạm kỷ luật. Xử trí: Giải quyết vấn đề cụ thể do tình hình đề ra=> Bạn ấy chưa biết xử trí việc đó như thế nào? Bài tập 2: Thay từ dùng sai trong câu sau bằng từ khác. Nguyên nhân chủ yếu của việc dùng sai là gì? . a Tiếng Việt có khả năng diễn tả linh động mọi trạng thái tình cảm của con người. b. Có một số bạn còn bàng quang với lớp. c. Vùng này còn khá nhiều thủ tục như:ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái… . a Tiếng Việt có khả năng diễn tả linh động mọi trạng thái tình cảm của con người. b. Có một số bạn còn bàng quang với lớp. c. Vùng này còn khá nhiều thủ tục như:ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái… a.Thay từ linh động = sinh động + linh động là không quá phụ thuộc vào nguyên tắc. + sinh động :có khả năng gợi hình ảnh, dáng vẻ khác nhau phù hợp với hiện thực đời sống. b.Thay bàng quang = bàng quan + Bàng quang: là bọng chứa nước tiểu + Bàng quan: Đứng ngoài cuộc mà nhìn, coi là không có quan hệ với mình. c.Thay thủ tục = hủ tục + Thủ tục : những việc phải làm theo quy định. + Hủ tục: Phong tục đã lỗi thời Nguyên nhân: Do lẫn lộn từ gần âm *Bài tập làm thêm: Giải nghĩa và đặt câu với các từ sau: Hiệu quả - Hậu quả Hiệu quả: Kết quả như yêu cầu của việc làm mang lại =>Việc làm của anh ấy mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hậu quả : Kết quả không hay về sau=> Anh ấy phải chịu hậu quả việc làm thiếu suy nghĩ của mình.