Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 33 - Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự

Tiết 33: Ngôi kể và lời kểtrong văn tự sự I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự Ngôi kể Tôi kể bạn nghe chuyện Mỵ Châu, Trái tim lầm chỗ để trên đầu. Nỏ thần vô ý trao tay giặc, Nên nỗi cơ đồ đắm bể sâu. - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện - Ngôi kể thứ nhất thứ ba xưng tôi Người kể dấu mình, gọi nhân vật bằng tên của chúng Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự Đoạn 1 Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: -Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. (Em bé thông minh) I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự a) Ví dụ Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự a) Ví dụ b) Nhận xét Ngôi kể quyết định lời kể Đoạn 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ.Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí) b) Nhận xét Người kể xưng tôi không nhất thiết là chính tác giả Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự Chọn ngôI kể cho đề tập làm văn sau Đề bài: Hãy kể lại một truyền thuyết mà em yêu thích nhất Nhận xét: - Trong văn tự sự ngôI kể quyết định lời kể I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự a) Ví dụ Nhà văn Tô Hoài kể lại: “Một lần kia tôi thăm trường phổ thông số 5 ngoại thành Mat-xcơ-va. Các lớp ngồi nghe kể chuyện Việt Nam đánh đế quốc Mĩ. Tôi hỏi: - Bạn có quen Dế Mèn không?” b) Nhận xét Người kể xưng tôi không nhất thiết là chính tác giả Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự Thay tôI bằng Dế Mèn trong đoạn 2 lúc đó em có một đoạn văn như thế nào? I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Mèn co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ.Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Mèn , trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự 2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự Đọc đoạn văn và phát hiện các ngôi kể ? Nhận xét về cách sử dụng các ngôi kể ấy? “Xuân đi dạy học đã ba năm nay, anh được các bạn đồng nghiệp và các em học sinh quý mến. Xuân đang trên đường về nhà. “ Sao hôm nay mình lại không tự kiềm chế được và đã mắng các em hơi quá lời như vậy…” (Phạm Hổ, Văn miêu tả và kể chuyện) I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự 2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự 2. Vai trò của ngôi kể I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự b) Nhận xét - Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể cho thích hợp c) Ghi nhớ – SGK/ trang 89 II. Luyện tập Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn : “Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất đẻ khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.” (Tô Hoài) II. Luyện tập Mèn Mèn Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn: “Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn.Thanh định thần nhìn rõ: Con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cáI đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.” (Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan) II. Luyện tập Tôi Tôi Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự II. Luyện tập Bài tập 3 :Dùng ngôi thứ nhất (đóng vai Mã Lương) kể lại nội dung bức tranh Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự Ngôi kể Thứ nhất Người kể xưng “tôi” Thứ ba Gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng Người kể tự dấu mình đi Ưu : Tiện cho việc bộc lộ cảm xúc Hạn chế : Mang tính chủ quan Ưu : Kể linh hoạt, tự do Hạn chế : Khó bộc lộ cảm xúc III. Củng cố Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự Bài tập về nhà Làm bài tập 5,6 (trang 90) 2. Dùng ngôi thứ nhất kể lại nội dung bức tranh