Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 39 - Ếch ngồi đáy giếng (tiết 3)

Truyện dân gian Truyền thuyết 1. Con Rồng, cháu Tiên 2. Bánh chưng, bánh giầy 3. Sơn Tinh, Thủy Tinh 4. Thánh Gióng 5. Sự tích Hồ Gươm Truyện cổ tích 1. Thạch Sanh 2. Em bé thông minh 3. Cây bút thần 4. Ông lão đánh cá và con cá vàng Tiết 41 Văn bản Tìm hiểu chung Thể loại: Truyện ngụ ngôn - Hình thức: Truyện kể bằng văn vần hoặc văn xuôi. - Đối tượng: Mượn chuyện loài vật, đồ vật hay chính chuyện con người để nói bóng gió chuyện con người. - Mục đích:: Khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống. * Một số nhà sáng tác truyện ngụ ngôn nổi tiếng: Ê đốp (Hi Lạp – cổ đại) Phê-đơ-rơ (La Mã – cổ đại) Trang Tử - Liệt Tử (Trung Hoa – cổ đại) La-phong-ten (Pháp thế kỉ XVII) * Ở Việt Nam truyện ngụ ngôn là những sáng tác dân gian do các nhà nghiên cứu sưu tầm 2. Đọc văn bản: Đọc: Giải thích từ khó: 3. Bố cục: Gồm 2 phần: + Phần 1: Từ đầu đến chúa tể: Ếch khi ở trong giếng + Phần 2: Phần còn lại: Ếch khi ra khỏi giếng II. Đọc – hiểu văn bản Ếch khi ở trong giếng: Môi trường: + Thời gian: sống lâu ngày trong giếng + Không gian: xung quanh chỉ có vài con vật bé nhỏ: cua, ốc, nhái -> Nhỏ bé, chật hẹp, tăm tối Hành động: cất tiếng kêu ồm ộp làm các con vật khác hoảng sợ Suy nghĩ: + Bầu trời chỉ bé bằng chiếc vung + Nó oai như một vị chúa tể -> Thái độ chủ quan, kiêu ngạo -> Tầm nhìn của Ếch hạn hẹp, hiểu biết nông cạn, chủ quan, kiêu ngạo. - Môi trường hạn hẹp dễ khiến người ta kiêu ngạo, không biết thực chất về mình. - Phê phán những kẻ thiếu hiểu biết nhưng chủ quan, kiêu ngạo. ? Qua hình ảnh con Ếch trong giếng, em thấy môi trường sống ảnh hưởng như thế nào đến tính cách con người?  2. Ếch khi ra ngoài giếng Môi trường sống: Mênh mông rộng lớn - Hành động, thái độ: + Nghênh ngang đi lại khắp nơi + Cất tiếng kêu ồm ộp + Nhâng nháo nhìn bầu trời -> Thái độ, nhận thức không thay đổi. Trong giếng Ngoài giếng Không gian sống chật hẹp Mối quan hệ hạn chế Thái độ kiêu ngạo, huênh hoang Kết quả: hiểu biết nông cạn Không gian sống rộng lớn Mối quan hệ được mở rộng Thái độ kiêu ngạo, huênh hoang Kết quả: bị dẫm bẹp Môi trường sống của Ếch Kết cục: bị một con trâu giẫm bẹp -> Cái chết bi thảm -> Đau đớn, đáng thương, đáng tiếc - Không chủ quan, kêu ngạo, coi thường người khác - Phải biết hạn chế của mình, phải biết mở rộng tầm hiểu biết. Ếch có thể không bị chết nếu: + Quan sát, nhìn ngắm đường đi và mọi thứ xung quanh + Nhận thức được mình chỉ là con rất nhỏ bé, thế giới xung quanh thật rộng lớn ? Nguyên nhân nào khiến Ếch bị giẫm bẹp? THẢO LUẬN ? Qua truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng”, em rút ra được bài học gì? 3. Ý nghĩa văn bản: - Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà huênh hoang - Khuyên nhủ chúng ta phải mở rộng hiểu biết, không chủ quan, kiêu ngạo. III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: - Nghệ thuật nhân hóa sinh động - Hình tượng ẩn dụ, gần gũi với đời sống - Lối kể bất ngờ, hài hước, lời văn ngắn gọn, giản dị 2. Nội dung: - (Ghi nhớ Sgk tr.101) BÀI HỌC - Không chủ quan, kiêu ngạo, coi thường xung quanh - Cần biết chung sống hòa bình, hợp tác có văn hóa với mọi người Cần biết tích cực học hỏi, tìm tòi mở rộng vốn kiến thức của mình - Cần biết quan sát, lắng nghe những sự thay đổi của cuộc sống Nếu ở mãi trong môi trường nhỏ bé hạn hẹp, không được giao lưu sẽ hạn chế tầm hiểu biết của mình IV. Luyện tập 1. Bài tập 1: Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. Xung quang nó chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ. Hằng ngày nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia rất hoảng sợ. Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể. Một năm nọ, trời mưa to làm nước trong giếng dềnh lên, tràn bờ, đưa ếch ta ra ngoài. Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ồm ộp. Nó nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn bầu trời, chả thèm để ý đến xung quanh nên đã bị một con trâu đi qua giẫm bẹp. Keå laïi truyeän - Hoïc thuoäc ñònh nghóa truyeän nguï ngoân - Hoïc ghi nhôù SGK trang 101 - Soaïn baøi “Thaày boùi xem voi” trang 103 HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ