Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 4 - Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt

 Ng­êi thùc hiÖn Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Dung Tr­êng THCS Phïng chÝ kiªn Tieát 4 GIAO TIEÁP, VAÊN BAÛN VAØ PHÖÔNG THÖÙC BIEÅU ÑAÏT I.TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN BAÛN VAØ PHÖÔNG THÖÙC BIEÅU ÑAÏT  1. Vaên baûn vaø muïc ñích giao tieáp Trong cuoäc soáng khi coù moät tö töôûng, tình caûm, nguyeän voïng maø caàn bieåu ñaït cho moïi ngöôøi bieát thì em laøm theá naøo ? Khi muoán bieåu ñaït tö töôûng, tình caûm, nguyeän voïng aáy moät caùch ñaày ñuû, troïn veïn cho ngöôøi khaùc hieåu thì em phaûi laøm nhö theá naøo ? Caâu ca dao saùng taùc ñeå laøm gì? Muoán noùi leân vaán ñeà gì ? Hai caâu lieân keát vôùi nhau nhö theá naøo ? Nhö theá ñaõ dieãn ñaït troïn veïn moät yù chöa ? Caâu ca dao ñoù ñaõ coù theå coi laø 1 vaên baûn chöa ? - Seõ noùi hay vieát. - Phaûi taïo laäp vaên baûn. - Laø moät vaên baûn. Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển. phát biểu trong lễ khai giảng năm học Lôøi phaùt bieåu cuûa thaày coââ trong leã khai giaûng naêm hoïc coù phaûi laø vaên baûn khoâng ? Vì sao ? Bức thư đoạt giải nhất Việt Nam Cuộc thi viết thư Quốc tế UPU lần thứ 39 năm 2010 Đà Nẵng, ngày 20 tháng 11 năm 2009 Đạo diễn Trương Nghệ Mưu kính mến! Khi gửi lá thư này đi, cháu cứ mong từng ngày nó sớm đến được tay ông. Rồi cháu lại lo rằng khi nhìn thấy địa chỉ lạ hoắc: “Người gửi: Hồ Thị Hiếu Hiền - Việt Nam” không biết ông có giở thư ra đọc hay không? Ông ơi! Cháu mong ông bớt chút thời giờ vàng ngọc để lắng nghe tâm sự của cháu, biết đâu ông sẽ thấy trong đó một điều gì lớn lao hơn tình cảm thông thường của người hâm mộ dành cho thần tượng. Thưa ông, cháu mới có ý định viết thư cho ông sau khi trường cháu phát động Cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU lần thứ 39 về đề tài phòng chống căn bệnh AISD. Để cho bài viết của mình có cơ sở thực tế, cháu đã đi tìm hiểu một số đối tượng xem mọi người hiểu biết và phòng chống AIDS như thế nào. { … } Chao ơi, bao nhiêu con người là bấy nhiêu số phận. Tất cả những yêu thương, đau xót, bạc bẽo, dại khờ cùng những hiểu biết cặn kẽ về cách thức phòng tránh AIDS sẽ được cháu chuyển tải vào phim một cách nhẹ nhàng mà sâu sắc. Cháu hy vọng, với sức ám ảnh đặc biệt, những bộ phim này sẽ vào trong đốt lửa lòng người, xoa dịu nỗi đau, xóa đi mặc cảm và thức tỉnh lương tri của những người còn thờ ơ trước căn bệnh này. Nhưng ông ạ, cháu thì “lực bất tòng tâm” cháu nghĩ chỉ có ông mới có thể giúp cháu biến những ước mơ này thành hiện thực để cứu lấy nhân loại. Vì vậy, cháu rất mong được ông lắng nghe và thấu hiểu. Kính thư! HỒ THỊ HIẾU HIỀN(Lớp 6/9, trường THCS Tây Sơn, Quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng)  Böùc thö em vieát cho baïn beø, ngöôøi Thaân coù phaûi laø1 vaên baûn khoâng ? CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do – Hạnh phúc  Hải Phòng, ngày...... tháng .... .năm..... ĐƠN XIN HỌC 	Kính gửi: - Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng. 	 - Hiệu trưởng trường THPT.... (nơi chuyển đến) 	 - Hiệu trưởng trường THPT... ( nơi đã hoặc đang học) Tên em là:................................................................................................................................. Sinh ngày...............tháng..............năm ................... Tại.............................................................. Hộ khẩu thường trú tại: ............................................................................................................... Em làm đơn đề nghị với các quý ban một việc như sau: 	 Trình bày lý do và nguyện vọng xin học lại tại lớp đầu cấp THPT : 	........................................................................................................................................... 	........................................................................................................................................... Em làm đơn này kính đề nghị với các quý Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường THPT cho em được vào học lại lớp đầu cấp THPT tại trường THPT....................................................... năm học........................... 	Kính mong Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh ( thành phố nơi đến)......................., 	Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng cùng Ban Giám hiệu hai trường THPT ( nơi đến và nơi đi) ............................... xét và giải quyết cho em được đi học lại tại trường (nơi đến) ..... Em xin trân trọng cám ơn. 	Người làm đơn Xác nhận của UBND xã, phường 	 (ký và ghi rõ họ tên) v/v thực hiện chính sách pháp luật tại địa phương Nhöõng ñôn xin nghæ hoïc, baøi thô, truyeän coå tích caâu ñoái, thieáp môøi ñaùm cöôùi coù phaûi ñeàu laø vaên baûn khoâng? keå theâm nhöõng vaên baûn maø em bieát ? GIAO TIEÁP, VAÊN BAÛN VAØ PHÖÔNG THÖÙC BIEÅU ÑAÏT Tieát 4 I.TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN BAÛN VAØ PHÖÔNG THÖÙC BIEÅU ÑAÏT 1. Vaên baûn vaø muïc ñích giao tieáp 2. Kieåu vaên baûn vaø phöông thöùc bieåu ñaït cuûa vaên baûn Löïa choïn kieåu vaên baûn vaø phöông thöùc bieåu ñaït phuø hôïp vôùi baûng maãu sau ? Truyeän Taám Caùm Taû doøng soâng Baøy toû loøng yeâu meán vôùi ngöôøi baø cuûa em Bình luaän caâu tuïc ngö:õ “Hoïc ñi ñoâi vôùi haønh” Giôùi thieäu veà taùc giaû Hoà Chí Minh Ñôn xin nghæ hoïc - Giao tieáp laø hoaït ñoäng truyeàn ñaït, tieáp nhaän tö töôûng tình caûm baèng phöông tieän ngoân ngöõ. - Vaên baûn laø chuoãi lôøi noùi mieäng hay baøi vieát coù chuû ñeàthoáng nhaát, coù lieân keát, maïch laïc vaän duïng phöông thöùc bieåu ñaït phuø hôïp ñeå thöïc hieän muïc ñích giao tieáp. * Ghi nhôù: SGK/17 - Coù saùu kieåu vaên baûn thöôøng gaëp vôùi caùc phöông thöùc bieåu ñaït töông öùng: töï söï, mieâu taû, bieåu caûm, nghò luaän, thuyeát minh, haønh chính coâng vuï. Moãi kieåu vaên baûn coù muïc ñích giao tieáp rieâng. Giao tieáp laø gì ? Theá naøo laø vaên baûn ? Coù maáy kieåu vaên baûn töông öùng vôùi phöông thöùc bieåu ñaït? II. Luyeän taäp Baøi taäp 1: Caùc ñoaïn vaên, thô döôùi ñaây thuoäc phöông thöùc bieåu ñaït naøo ? Baøi 2 : Laø vaên baûn töï söï vì trình baøy dieãn bieán caùc söï vieäc Truyeàn thuyeát con Roàng chaùu Tieân thuoäc kieåu vaên baûn naøo ? Vì sao ? Cuûng coá: 1. Giao tieáp laø: Hoaït ñoäng truyeàn ñaït, tieáp nhaän tö töôûng tình caûm baèng phöông tieän ngoân ngöõ. B. Duøng chuoãi lôøi noùi ñeå trình baøy moät vaán ñeà. C. Duøng vaên baûn ñeà truyeàn ñaït thoâng tin. D. Duøng lôøi noùi, hay vaên baûn ñeå ñeà xuaát moät vaán ñeà. A 2. Vaên baûn laø : B. coù chuû ñeà thoáng nhaát, coù lieân keát, maïch laïc; A. Chuoãi lôøi noùi mieäng hay baøi vieát; C. Vaän duïng phöông thöùc bieåu ñaït phuø hôïp ñeå  thöïc hieän muïc ñích giao tieáp. D. Caû A, B, C ñeàu ñuùng. D 3. Coù maáy kieåu vaên baûn ñaõ hoïc öùng vôùi phöông thöùc bieåu ñaït? B. Boán A. Ba D. Saùu C. Naêm D Höôùng daãn veà nhaø; Hoïc thuoäc baøi (ghi nhôù SGK/17). Theá naøo laø vaên töï söï, vaên töï söï coù taùc duïng gì ? - Soaïn vaên baûn Thaùnh Gioùng.