Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 40 - Thầy bói xem voi (truyện ngụ ngôn)

 Kiểm tra bài cũ *Câu hỏi Đáp án Thế nào là truyện ngụ ngôn? Qua truyện “ếch ngồi đáy giếng” em rút ra được bài học gỡ? Tryện ngụ ngôn là loại truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần , mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người, nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống. Bài học rút ra từ truyện ngụ ngôn “ếch ngồi đáy giếng” phải biết mở rộng tầm hiểu biết của mình, không được chủ quan, kiêu ngạo, coi thường những đối tượng xung quanh. Tiết 40 Thầy bói xem voi (Truyện ngụ ngôn) I- Tìm hiểu khái quát văn bản: 1/ Đọc – tìm hiểu chú thích: (Sgk Tr 101 , 103) Thầy bói: - Người làm nghề chuyên đoán những việc lành, dữ cho người khác (theo mê tín) nói dựa. 	 	 - Thầy bói thường là người mù. Chuyện gẫu: nói chuyện linh tinh cho qua thời gian. 2/ Bố cục: chia làm 3 phần . Phần 1:Từ đầu đến : “ thầy thì sờ đuôi” : cuộc xem voi của năm ông thầy bói. Phần 2 : Tiếp đến “ …chổi sể cùn ”: Miêu tả voi của từng thầy bói. Phần 3 : Còn lại : Kết quả tranh luận của năm thầy . II- Tìm hiểu chi tiết văn bản: 1/ Giới thiệu cuộc xem voi của năm ông thầy bói Các thầy bói xem voi trong hoàn cảnh cá nhân như thế nào ? …bị hỏng mắt, chưa từng biết hình thù con voi, nhân buổi ế hàng, “năm thầy chung tiền biếu người quản voi, xin cho voi đứng lại để cùng xem”. Các thầy đã xem voi bằng cách nào ? Các thầy dùng tay để xem, xem bằng cách “sờ”. Và con voi quá lớn nên mỗi thầy chỉ xem được một thứ “ Thầy thì sờ vòi , thầy thì sờ ngà, thầy thì sờ tai , thầy thì sờ chân , thầy thì sờ đuôi” 2. Miêu tả voi của từng thầy bói. Em hãy nhắc lại lời miêu tả con voi của mỗi thầy bói khi xem voi ? Thầy sờ vòi bảo : Con voi sun sun như con đỉa Con voi chần chẫn như cái đòn càn Thầy sờ ngà bảo : Con voi bè bè như cái quạt thóc Thầy sờ tai bảo : Con voi sừng sững như cái cột đình Thầy sờ chân cãi : Các thầy nói không đúng cả. Con voi tun tủn như cái chổi sể cùn Thầy sờ đuôi lại nói : Sự miêu tả con voi của các thầy bói có đúng với hiểu biết thực tế của họ không? Có đúng với con voi thực tế không ?Vì sao? Nhận xét về việc miêu tả con voi của năm ông thầy bói: Đúng : Các thầy miêu tả khá chính xác với những gì mỗi thầy thấy được khi sờ voi . Sai : Không đúng với voi thực, vì nó chỉ là từng bộ phận của con voi mà thôi .  Từng bộ phận thì đúng , nhưng lấy bộ phận để thay cho tổng thể là sai hoàn toàn . Khi tả hỡnh thù con voi , cả năm thầy đều dùng từ loại nào để đặc tả hỡnh thự con voi . Tỏc dụng của việc dùng từ loại đó? - Cả Năm thầy đều dùng hình thức ví von và từ láy đặc tả để tả hình thù con voi ( Con voi “ sun sun như con đỉa ”, “ chần chẫn như cái đòn càn”, “ bè bè như cái quạt thóc” , “ sừng sững như cái cột đình ” “ tun tủn như cái chổi sể cùn ”) . - Tác dụng :làm cho câu chuyện sinh động và có tác dụng tô đậm cái sai lầm về cách xem voi , phán về voi của các thầy . Thái độ của các thầy bói khi miêu tả con voi như thế nào ? - …đầy tự tin . Vỡ chính bản thân mỗi thầy đã “sờ tận tay” , bởi thế thầy sau bác thầy trước khi họ tả không đúng như mỡnh biết . Đú là thỏi độ chủ quan sai lầm. 3. Kết quả tranh luận và ý nghĩa khuyên răn: Các thầy bói có tỡm được tiếng nói chung trong miêu tả voi hay không ? Các thầy không tỡm được tiếng nói chung vỡ thầy nào cũng cho là mỡnh đúng . Không ai chịu ai. Kết quả của cuộc tranh luận ra sao ? - Năm thầy xô xát , đánh nhau toạc đầu chảy máu . Bài học mà tác giả dân gian muốn gửi gắm ở đây là điều gỡ ? - Phải tỡm hiểu sự vật bằng cách tiếp cận thích hợp. Phải xem xét và khái quát sự vật một cách toàn diện , không lấy cái bố cục , bộ phận thay thế cho toàn thể . Phải biết lắng nghe ý kiến của người khác và xem lại ý kiến của mỡnh , không nên tự tin quá mức thành ra bảo thủ . Chân lí khoa học phải được giải thích một cách thông minh , khoa học chứ không phải bằng xô xát , ẩu đả . * Có thể nói rằng các thầy bói mù ba lần : mù về thể chất ( mù là hiện tượng thường thấy ở các thầy bói , cho dù có những thầy giả mù để lừa thiên hạ); mù về nhận thức ( tưởng cái chủ quan là cái khách quan ); mù về phương pháp nhận thức ( đồng nhất cái bộ phận với cái toàn thể ). III/ Tổng kết: (Ghi nhớ : Tr 103) Từ câu chuyện chế giễu cách xem và phán về voi của năm ông thầy bói, truyện “Thầy bói xem voi” khuyên người ta: Muốn hiểu biết sự vật, sự việc phải xem xét chúng một cách toàn diện. Thành ngữ: “Thầy bói xem voi”. IV/ Luyện tập Câu hỏi: Nêu sự khác nhau cơ bản của bài học từ hai truyện “ếch ngồi đáy giếng” và “thầy bói xem voi”? Đáp án : - “ếch ngồi đáy giếng” : nhắc nhở người ta phải mở rộng tầm hiểu biết của mỡnh không được kiêu ngạo, coi thường những đối tượng xung quanh. - “Thầy bói xem voi” : nêu bài học về phương pháp tỡm hiểu sư vật : phải tỡm hiểu sự vật một cách toàn diện tránh phiến diện chủ quan. Nhìn vào những bức tranh , em hãy kể tóm tắt truyện “ Thầy bói xem voi”. Xin chân thành cảm ơn!