Bài giảng môn Ngữ Văn Lớp 9 - Tiết 38+39: Văn bản "Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga"

LỤC VÂN TIấN CỨU KIỀU NGUYỆT NGAKiểm tra bài cũ? Tâm trạng của Thúy Kiều trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích được diễn tả như thế nào?- Tâm trạng buồn, cô đơnCó một nhà thơ mà chỉ nhắc đến ông người ta nghĩ ngay đến một nhân vật trong tác phẩm nổi tiếng của ông đó là Lục Vân Tiên trong truyện Lục Vân Tiên thích làm việc nghĩa cứu đời, giúp người. Nội dung câu chuyện như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu trong bài ngày hôm nay.Khu tưởng niệm nhà thơ nguyễn đình chiểuTiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:Giới thiệu sơ lược những nét chính về nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu? - Nhắc đến ông là người ta nghĩ đến một con người có: + Nghị lực sống và cống hiến cho đời + Lòng yêu nước và tinh thần bất khuất chống giặc ngoại xâmNguyễn Đình Chiểu: ( 1822- 1888).Sinh tại quê mẹ: Gia Định, quê cha TT Huế.1843 đỗ Tú Tài, chưa kịp đi thi tiếp thì mẹ mất, ông ốm nặng, bị mù và bị từ hôn.Ông về quê mẹ, làm thầy lang và dạy học.Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần yêu nước và chiến đấu của nhân dân Nam Bộ.Ông là 1 nhà yêu nước, 1 nhà thơ lớn của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. (1822- 1888)- Ông là 1 nhà yêu nước, 1 nhà thơ lớn của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. - Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần yêu nước và chiến đấu của nhân dân Nam Bộ.Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:Em hãy nêu một vài nét về sự nghiệp sáng tác của ông?(1822- 1888)- Ông là 1 nhà yêu nước, 1 nhà thơ lớn của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. - Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần yêu nước và chiến đấu của nhân dân Nam Bộ.2. Sự nghiệp:Sáng tác nhiều tác phẩm bằng chữ Nôm có giá trị, nhằm truyền bá đạo lý làm người như: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ- Hà Mậu.Cổ vũ lòng yêu nước, ý chí cứu nước như:Chạy giặc, văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc..3. Truyện thơ Lục Vân Tiên:Em hãy nêu một vài nét về Truyện thơ Lục Vân Tiên?Viết vào khoảng đầu những năm 50 của thế kỷ 19. - Cốt truyện do nhà thơ sáng tạo: Dài 2082 câu Lục bát,Kết cấu theo chương hồi xoay quanh diễn biến cuộc đời những nhân vật chính.*.Tóm tắt tác phẩm:Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:(1822- 1888)- Ông là 1 nhà yêu nước, 1 nhà thơ lớn của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. - Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần yêu nước và chiến đấu của nhân dân Nam Bộ.2. Sự nghiệp:Sáng tác nhiều tác phẩm bằng chữ Nôm có giá trị, nhằm truyền bá đạo lý làm người như: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ- Hà Mậu.Cổ vũ lòng yêu nước, ý chí cứu nước như:Chạy giặc, văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc..3. Truyện thơ Lục Vân Tiên:Viết vào khoảng đầu những năm 50 của thế kỷ 19. - Cốt truyện do nhà thơ sáng tạo: Dài 2082 câu Lục bát,Kết cấu theo chương hồi xoay quanh diễn biến cuộc đời những nhân vật chính.*.Tóm tắt tác phẩm:Đoạn trích nằm ở phần nào của tác phẩm?*.Vị trí đoạn trích:- Nằm ở phần đầu tác phẩm. Theo em câu chuyện có phần nào giống cuộc đời của tác giả?Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:Đoạn trích có thể chia làm mấy phần?(1822- 1888)- Ông là 1 nhà yêu nước, 1 nhà thơ lớn của dân tộc, 1 thầy thuốc đáng trọng. - Sáng tác nhiều thơ văn khích lệ tinh thần yêu nước và chiến đấu của nhân dân Nam Bộ.2. Sự nghiệp:Sáng tác nhiều tác phẩm bằng chữ Nôm có giá trị, nhằm truyền bá đạo lý làm người như: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ- Hà Mậu.Cổ vũ lòng yêu nước, ý chí cứu nước như:Chạy giặc, văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc..3. Truyện thơ Lục Vân Tiên:Viết vào khoảng đầu năm 50 của thế kỷ 19. - Cốt truyện do nhà thơ sáng tạo: Dài 2082 câu Lục bát,Kết cấu theo chương hồi xoay quanh diễn biến cuộc đời những nhân vật chính.*.Tóm tắt tác phẩm:*.Vị trí đoạn trích:- Nằm ở phần đầu tác phẩm.*. Bố cục đoạn trích:- Đoạn 1 (14 câu đầu) : Lục Vân Tiên đánh tan bọn cướp, tiêu diệt tên cầm đầu Phong Lai.- Đoạn 2 (còn lại) : Cuộc trò chuyện giữa Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga.2 đoạn:Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:? Nếu chọn thơ đề tên cho tranh minh hoạ sau đây thì em sẽ chọn lời thơ nào?Vân Tiên tả đột hữu xông, Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:?Sự việc đánh cướp được kể và miêu tả qua các hành động, lời nói điển hình nào của Lục Vân Tiên?Hành động:  Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô. Vân Tiên Tả đột hữu xông Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.Lời nói: Kêu rằng “Bớ đảng hung đồ Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân”.*. Hành động:-Một mình bẻ cây làm gậy- Xông vào đánh cướp.? Em hãy so sánh tương quan lực lượng giữa Vân Tiên và bọn cướp và cho biết tác giả còn sử dụng nghệ thuật gì ở đây?- Tả đột hữu xôngHành động “ Tả đột hữu xông” của Vân Tiên được tác giả So sánh với Triệu Tử Long trong Tam Quốc.? Em có nhận xét gì về cách kể của tác giả ở đoạn này?-> Kể nhanh, ngắn gọn bằng biện pháp so sánh tương phản.Cách miêu tả như thế gợi cho em nhớ tới hình ảnh những nhân vật nào trong truyện cổ Trung Hoa, trong truyện dân gian?Một mình Vân Tiên đánh cả bọn cướp đông.Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:Hành động:  Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô. Vân Tiên Tả đột hữu xông Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.Lời nói: Kêu rằng “Bớ đảng hung đồ Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân”.*. Hành động:Hành động “ Tả đột hữu xông” của Vân Tiên được tác giả So sánh với Triệu Tử Long trong Tam Quốc.Một mình Vân Tiên đánh cả bọn cướp đông.? Qua đó ta thấy Lục Vân Tiên có những phẩm chất, tính cách gì ?Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy.Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:*. Hành động:Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy. Khoan khoan ngồi đó chớ ra,Nàng là phận gái, ta là phận trai. Vân Tiên nghe nói liền cười:Làm ơn há dễ trông người trả ơn.... Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.? Từ những lời nói này của chàng, em hiểu gì về con người Lục Vân Tiên?*Cách cư sử với Kiều Nguyệt Nga: Em hãy tìm những câu thơ miêu tả lời nói của Lục Vân Tiên với Kiều Nguyệt Nga?Chàng hỏi han ân cần, an ủi, giữ đúng phép tác gia giáo, từ chối sự trả ơn.-> Là người chính trực, hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậuTiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:*. Hành động:Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy.*Cách cư sử với Kiều Nguyệt Nga: Chàng hỏi han ân cần, an ủi, giữ đúng phép tác gia giáo, từ chối sự trả ơn.-> Là người chính trực, hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậuQuan niệm của người anh hùng được thẻ hiện trong câu nào/ ý nghĩa của quan niệm?- Quan niệm lẽ sống của người anh anh hùng: Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.Thảo luận nhóm:Theo em Nguyễn Đình Chiểu có dụng ý gì khi sáng tạo nhân vật Lục Vân Tiên ?>Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp, lý tưởng,tác giả gửi gắm niềm tin và khát vọng về trang anh hùng vì dân dẹp loạn.(Trích “Truyện Lục Vân Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu)Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:*. Hành động:-> Kể nhanh, ngắn gọn bằng biện pháp so sánh tương phản.Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy.*Cách cư sử với Kiều Nguyệt Nga: -> Là người chính trực, hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậu- Quan niệm lẽ sống của người anh hùng:>Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp, lý tưởng,tác giả gửi gắm niềm tin và khát vọng về trang anh hùng vì dân dẹp loạn. Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga:? Tác giả miêu tả Kiều Nguyệt Nga theo cách nào?- Tự giới thiệu về mình.? Em hãy so sánh với cách miêu tả Thúy Kiều của Nguyễn Du?? Em có nhận xét gì về cách xưng hô của Kiều Nguyệt Nga? -> Cách xưng hô: dịu dàng, khiêm nhường, mực thước.- “Quân tử- tiện thiếp”Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga:- Tự giới thiệu về mình. -> Cách xưng hô: dịu dàng, khiêm nhường, mực thước.- “Quân tử- tiện thiếp”? Qua những lời giãi bày của Kiều Nguyệt Nga với Lục Vân Tiên, cho ta thấy Kiều Nguyệt Nga là một cô gái có những phẩm chất, tính cách gì?=> Một cô gái khuê các,hiền hậu, nết na, có học thức, có hiếu, có giáo dục, ân tình, trọng ân nghĩa.-> Kiều Nguyệt Nga là một cô gái đáng quý, đáng trọngTiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:*. Hành động:Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy.*Cách cư Xử với Kiều Nguyệt Nga: -> Là người chính trực, hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậu- Quan niệm lẽ sống của người anh hùng:>Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp, lý tưởng,tác giả gửi gắm niềm tin và khát vọng về trang anh hùng vì dân dẹp loạn. Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga:- Tự giới thiệu về mình. -> Cách xưng hô: dịu dàng, khiêm nhường, mực thước.- “Quân tử- tiện thiếp”=> Một cô gái khuê các,hiền hậu, nết na, có học thức, có hiếu, có giáo dục, ân tình, trọng ân nghĩa.-> Kiều Nguyệt Nga là một cô gái đáng quý, đáng trọngIII. Tổng kết:Tiết 38 + 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga:II. Tìm hiểu văn bản:III. Tổng kết:Bài tập trắc nghiệm: Chọn phương án trả lời đúng:1. Những yếu tố nghệ thuật nào làm nên sự thành công của văn bản?A. Khắc hoạ nhân vật chủ yếu qua phương diện hành động, cử chỉ, lời nói.B. Ngôn ngữ đối thoại mộc mạc, bình dị, mang màu sắc của địa phương Nam Bộ.C. Ngôn ngữ thơ đa dạng, phù hợp với diễn biến tình tiết.D. Tất cả các ý trên.2. Dòng nào sau đây nói đúng, đủ nhất về nội dung của đoạn trích? A. Khắc hoạ phẩm chất đẹp đẽ của nhân vật Lục Vân Tiên: Tài ba, dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài.B. Khắc hoạ phẩm chất đẹp đẽ của nhân vật Kiều Nguyệt Nga: Hiền hậu, nết na, ân tình.C. Thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tác giả.D. Cả 3 ý kiến trên.Tiết 38+ 39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:1. Nhân vật Lục Vân Tiên:*. Hành động:Rất dũng cảm, không sợ hiểm nguy.*Cách cư sử với Kiều Nguyệt Nga: -> Là người chính trực, hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậu- Quan niệm lẽ sống của người anh hùng:>Lục Vân Tiên là hình ảnh đẹp, lý tưởng,tác giả gửi gắm niềm tin và khát vọng về trang anh hùng vì dân dẹp loạn. “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi,Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga:- Tự giới thiệu về mình. -> Cách xưng hô: dịu dàng, khiêm nhường, mực thước.- “Quân tử- tiện thiếp”=> Một cô gái khuê các,hiền hậu, nết na, có học thức, có hiếu, có giáo dục, ân tình, trọng ân nghĩa.-> Kiều Nguyệt Nga là một cô gái đáng quý, đáng trọngIII. Tổng kết:Miêu tả Nhân vật qua hành động, cử chỉ, lời nói. Ngôn ngữ mộc mạc, bình dị, gần với lời nói thông thường mang màu sắc địa phương Nam bộ.-Ngôn ngữ và cách kể chuyện theo trình tự thời gian.*. Ghi nhớ: (SGK- 115)Tiết 38+39: Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt NgaI. Tìm hiểu chung:II. Tìm hiểu văn bản:III. Tổng kết:IV. Luyện tập:Hướng dẫn về nhàHọc thuộc văn bản, ghi nhớ.Đọc thêm VB: -Kiều Nguyệt Nga đi cống giặc Ô Qua- Nắm nghệ thuật, nội dung.- Viết đoạn văn có độ dài từ 10 đến 15 câu nêu cảm nhận sâu sắc nhất của em về nhân vật Lục Vân Tiên qua đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.- Chuẩn bị bài Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.