Bài giảng môn Sinh học - Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

BAØI 11VAÄN CHUYEÅN CAÙC CHAÁT QUA MAØNG SINH CHAÁTNỘI DUNG:I. VẬN CHUYỂN THỤ ÐỘNGII. VẬN CHUYỂN CHỦ ÐỘNGIII. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀOI. VẬN CHUYỂN THỤ ÐỘNG:- Là vận chuyển các chất qua màng sinh chất mà không tiêu tốn năng lượng. Xem đoạn phim và cho biết thế nào là vận chuyển thụ động?	- Theo nguyên lí khuếch tán: các chất tan từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp (theo chiều gradient nồng độ). 	- Nước khuếch tán qua màng sinh chất gọi là sự thẩm thấu.Nguyên lý của sự vận chuyển thụ động là gì?Khuếch tán là gì?Khuếch tán: Là hiện tượng chất tan đi từ nơi có nồng độ cao  nơi có nồng độ thấp.Thẩm thấu là gì?Thẩm thấu: Là hiện tượng nước đi từ nơi có nồng độ cao  nơi có nồng độ thấp (từ nơi có thế nước cao  nơi có thế nước thấp) 	Tốc độ khuếch tán các chất tan phụ thuộc vào những yếu tố nào ?DD ưu trươngDD đẳng trươngDD nhược trươngSự khuếch tán các chất qua màng phụ thuộc vào: nồng độ chất tan, kích thước chất tan,Sự vận chuyển thụ động các chất qua màng được tiến hành theo mấy cách?Đặc điểm của các phân tử?- Chất tan khuếch tán qua màng bằng 2 cách: + Trực tiếp qua lớp photpholipit kép - Các phân tử không phân cực, kích thước nhỏ (CO2, O2 ) Khuếch tán qua lớp photpholipit + Qua kênh prôtêin xuyên màng - Các chất phân cực, kích thước lớn (glucozơ)  Khuếch tán qua kênh protêin xuyên màng.Ngoài ra, sự vận chuyển thụ động còn nhờ các chất mang (pecmêaza) trên màng sinh chất.	Sự thẩm thấu nước vào trong tế bào nhờ một kênh prôtêin đặc biệt được gọi là aquaporin.H2O	Sự tập hợp các prôtêin màng tạo thành kênh dẫn nước. Sự thẩm thấu của nước qua màng II. VẬN CHUYỂN CHỦ ÐỘNG:Quan sát đoạn phim và cho biết thế nào là vận chuyển chủ động?Là sự vận chuyển các chất tan qua màng từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao (ngược chiều gradient nồng độ).	Ðể thực hiện được quá trình này cần có điều kiện gì? - Thường có các “máy bơm” đặc chủng (được gọi là ATP) cho từng loại chất cần vận chuyển. Sự vận chuyển chủ động có thể theo các hình thức: đơn chất, đồng chất hoặc đối chất.Ðơn chấtÐồng chất	Quan sát đoạn phim sau và cho biết thế nào là hình thức nhập bào ? Hình thức xuất bào?- Nhập bào: Là phương thức tế bào đưa các chất vào bên trong tế bào bằng cách biến dạng màng sinh chất và tiêu tốn năng lượng.- Gồm hai loại : Thực bào và ẩm bàoIII. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO	- Xuất bào: là bài xuất các chất ra khỏi tế bào (dùng để tiết các Protein và các đại phân tử ra khỏi tế bào). 	+ Thực bào là lấy các phần tử rắn.	+ Ẩm bào là lấy các phần tử lỏng.Bào quan nào trong tế bào làm nhiệm vụ xuất bào?Nhân tế bàoBộ máy gôngiLưới nội chấtTi thểKhi nào tế bào sử dụng phương thức thực bào và xuất bào?	Ðối với các phân tử có kích thước lớn hơn kích thước của lỗ màng, không lọt qua được lỗ màng thì tế bào sử dụng hình thức này để vận chuyển chúng ra và vào tế bào. 	Nhờ vào các thụ thể đặc hiệu trên màng sinh chất (lipoprôtêin, glicôprôtêin,).Nhờ vào đâu mà tế bào có thể “lựa chọn” các chất cho chúng vào và ra khỏi tế bào?TiẾT HỌC ÐẾN ÐÂY KẾT THÚCCHÚC QUÝ THẦY CÔCHÚC CÁC