Bài giảng môn Sinh học - Bài 18: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

Quy trình chung trong công tác tạo và chọn giống gồm các bước:1. Chuẩn bị nguồn nguyên liệu (nguyên liệu là các biến dị di truyền gồm: biến dị tổ hợp, đột biến và ADN tái tổ hợp)Nguồn nguyên liệu có thể là nguồn biến dị tự nhiên hoặc nguồn biến dị gây tạo bằng các phương pháp:Lai hữu tính tạo các biến dị tổ hợpGây đột biến nhân tạoCông nghệ tế bàoCông nghệ gen, tạo ADN tái tổ hợp2. Đánh giá kiểu hình để chọn ra gen mong muốn (chọn lọc)3. Tạo và duy trì dòng thuần có tổ hợp gen mong muốnNGUỒN GEN TỰ NHIÊNSinh sản hữu tính tạo ra nhiều tổ hợp gen mới. Từ các tổ hợp gen mới, chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn. Cho các tổ hợp gen được chọn lọc tự thụ phấn hoặc giao phối gần sẽ tạo ra các giống thuần chủng.AABBcc x aabbCCAaBbCcAABBCCAABbCCAAbbCCAaBbCCAabbCCaaBBCCAaBbCCAABBCCAABbCCAAbbCCAAbbCCAAbbCCAAbbCCAabbCCaabbCCAAbbCCAAbbCCP:F1:F2:F3:F5:F4:Sơ đồ lai minh hoạ quá trình chọn lọc các tổ hợp gen mong muốn1. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp1. Khái niệmƯu thế lai là hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển cao vượt trội so với các dạng bố mẹ.XLợn ỉLợn Đại Bạch2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai Giả thuyết siêu trội: ở trạng thái dị hợp tử về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có được kiểu hình vượt trội nhiều mặt so với các dạng bố mẹ có nhiều gen ở trạng thái đồng hợp tử.Kiểu gen AaBbCc có kiểu hình vượt trội so với AABBCC, aabbcc, AAbbCC, AABBcc.P AABBCC x aabbccF1:AaBbCc> aabbccAABBCC aabbcc3. Phương pháp tạo ưu thế laiTạo dòng thuần: cho tự thụ phấn hoặc giao phối gần qua nhiều thế hệ.Lai khác dòng: lai các dòng thuần chủng khác nhau để tìm tổ hợp lai có ưu thế lai cao nhất.Ưu điểm: con lai có ưu thế lai cao sử dụng vào mục đích kinh tế (thương phẩm).Nhược điểm: tốn nhiều thời gian và công sức, ưu thế lai thường biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ, do đó không sử dụng con lai làm giống.4. Một vài thành tựuTạo giống lúa IR8 (Peta x Dee-geo woo-gen), IR22 (Takudan x IR8), CICA4 (IR8 x IR-12-178), HYT66 (52A x R242) *Giống lúa Peta x Giống lúa Dee – geo woo – genTakudan x Giống IR8 x IR – 12 – 178 IR22 CICA4*DT10(cho năng suất cao) x OM80(chất lượng gạo ngon) DT17Lúa:VD3:Vịt Bạch tuyết =(Vịt cỏ x Vịt Anh đào)Trọng lượng to hơn vịt cỏ, biết kiếm mồi, lông dùng làm lenVịt bạch tuyết