Bài giảng môn Sinh học - Bài 18: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

VAÄN CHUYEÅN CAÙC CHAÁT Baứi 18- Trỡnh baứy caỏu truực & chửực naờng cuỷa maứng sinh chaỏt?KIEÅM TRA BAỉI: Vaọn chuyeồn caực chaỏt; Tieỏp nhaọn & truyeàn thoõng tin tửứ beõn ngoaứi vaứo trong teỏ baứo; Nụi ủũnh vũ cuỷa nhieàu enzim (maứng trong cuỷa ti theồ ủũnh vũ enzim hoõ haỏp); Caực proõteõin maứng laứm nhieọm vuù gheựp noỏi caực TB trong cuứng moọt moõ, Nhaọn bieỏt teỏ baứo laù (glicoõproõteõin)GlicoõproõteõinCacbohyủratCoõlesteõroõnProõteõin baựm maứngPhoõtpholipit 9 nmProõteõin xuyeõn maứngKhung xửụng teỏ baứoVAÄN CHUYEÅN CAÙC CHAÁT TIEÁT 17Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏtI. VAÄN CHUYEÅN THUẽ ẹOÄNG1. Thớ nghiệm : Hieọn tửụùng khueỏch taựn- Khueỏch taựn: Hieọn tửụùng chaỏt tan di chuyeồn tửứ nụi moõi trửụứng coự noàng ủoọ cao ủeỏn nụi moõi trửụứng coự noàng ủoọ thaỏp.Tinh theồ KITinh theồ CuSO4Maứng thaỏmNửụựcVaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏtI. VAÄN CHUYEÅN THUẽ ẹOÄNG Hieọn tửụùng thaồm thaỏu1. Thớ nghiệm : Dung dũchủửụứng 5%AABBMaứng baựn thaỏmDung dũchủửụứng 11%- Thaồm thaỏu: Nửụực di chuyeồn tửứ nụi moõi trửụứng coự noàng ủoọ thaỏp ủeỏn nụi moõi trửụứng coự noàng ủoọ cao (tửứ nụi coự theỏ nửụực cao ủeỏn nụi coự theỏ nửụực thaỏp).Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏtI. VAÄN CHUYEÅN THUẽ ẹOÄNG* MT ủaỳng trửụng: Moõi trửụứng coự noàng ủoọ chaỏt tan baống noàng ủoọ chất tan trong teỏ baứo Hieọn tửụùng thaồm thaỏu1. Thớ nghiệm : TB hoàng caàuTB thửùc vaọt* MT nhửụùc trửụng: Moõi trửụứng coự noàng ủoọ chaỏt tan thaỏp hụn noàng chất tan trong tế bào* MT ửu trửụng: Moõi trửụứng coự noàng ủoọ chaỏt tan cao hụn noàng ủoọ chất tan trong teỏ baứoI. VAÄN CHUYEÅN THUẽ ẹOÄNGVaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt2. Kết luận: Con ủửụứng vaọn chuyeồn : Vaọn chuyeồn thuù ủoọng: laứ hỡnh thửực vaọn chuyeồn tuaõn theo qui luaọt khueỏch taựn.	+ Chaỏt hoaứ tan: noàng ủoọ cao ự noàng ủoọ thaỏp.	+ Nửụực: theỏ nửụực cao  theỏ nửụực thaỏp.+ Qua keõnh proõteõin mang tớnh choùn loùc: ủửụứng, axit amin, caực ion Na+, K+, C+, Mg+, P+, Cl-+ Qua lụựp keựp photpholipit: Kớch thửụực nhoỷ, khoõng tớch ủieọn, khoõng phaõn cửùc, nhửừng chaỏt hoaứ tan trong lipitII. VAÄN CHUYEÅN CHUÛ ẹOÄNG (Sửù vaọn chuyeồn tớch cửùc)Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt1. Hieọn tửụùng:- ễÛ moọt loaứi taỷo, noàng ủoọ ioõt trong teỏ baứo gaỏp 1000 laàn noàng ủoọ ioõt trong nửụực bieồn, nhửng ioỏt vaón ủửụùc vaọn chuyeồn tửứ nửụực bieồn vaứo trong teỏ baứo.- Taùi oỏng thaọn, noàng ủoọ glucoõzụ trong nửụực tieồu thaỏp hụn glucoõzụ trong maựu (1,2g/l), nhửng glucoõzụ trong nửụực tieồu vaón ủửụùc vaọn chuyeồn vaứo maựu.moõi trửụứng coự noàng ủoọ thaỏpmoõi trửụứng coự noàng ủoọ cao!CHAÁT TANII. VAÄN CHUYEÅN CHUÛ ẹOÄNG (Sửù vaọn chuyeồn tớch cửùc)Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt1. Hieọn tửụùng: Chaỏt tan ủi ngửụùc chieàu graủien noàng ủoọ.- Proõteõin maứng keỏt hụùp vụựi cụ chaỏt caàn vaọn chuyeồn- Proõteõin maứng tửù quay trong maứng- Phaõn tửỷ cụ chaỏt ủửụùc giaỷi phoựng vaứo trong teỏ baứo.ATP ADP2. Cụ cheỏ :II. VAÄN CHUYEÅN CHUÛ ẹOÄNG (Sửù vaọn chuyeồn tớch cửùc)Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt1. Hieọn tửụùng:3. Keỏt luaọn:* Vaọn chuyeồn chuỷ ủoọng laứ hỡnh thửực teỏ baứo coự theồ chuỷ ủoọng vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng nhụứ proõteõin maứng & coự tieõu duứng naờng lửụùng ATP.- Vaọn chuyeồn caực chaỏt vaứo nụi dửù trửừ: ủửụứng ủụn, ủửụứng ủoõi, axit amin, caực ion khoaựng: Na+, K+, Ca2+, Cl-, HPO42-2. Cụ cheỏ :* Vớ duù:II. VAÄN CHUYEÅN CHUÛ ẹOÄNG (Sửù vaọn chuyeồn tớch cửùc)Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt1. Hieọn tửụùng:2. Cụ cheỏ vaọn chuyeồn chuỷ ủoọng qua maứng:3. Keỏt luaọn:4. Caực hỡnh thửực vaọn chuyeồn chuỷ ủoọng qua maứng:Bụm proton (H+)Bụm Kali (K+)ATPADP+ Pi4. Caực hỡnh thửực vaọn chuyeồn chuỷ ủoọng qua maứng:II. VAÄN CHUYEÅN CHUÛ ẹOÄNG (Sửù vaọn chuyeồn tớch cửùc)Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt- Vaọn chuyeồn rieõng tửứng chaỏt:ATP4. Caực hỡnh thửực vaọn chuyeồn chuỷ ủoọng qua maứng:II. VAÄN CHUYEÅN CHUÛ ẹOÄNG (Sửù vaọn chuyeồn tớch cửùc)Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt- Vaọn chuyeồn ủoàng thụứi hai chaỏt cuứng chieàu: Đồng chuyển Na+- GlucoõzụGGGGGGGGGGGNa+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Đồng chuyển H+- NO3-ATP4. Caực hỡnh thửực vaọn chuyeồn chuỷ ủoọng qua maứng:II. VAÄN CHUYEÅN CHUÛ ẹOÄNG (Sửù vaọn chuyeồn tớch cửùc)Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt- Vaọn chuyeồn ủoàng thụứi hai chaỏt ngửụùc chieàu:ATPK+K+Bụm K-NaNa+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+Na+K+K+K+Na+Na+K+K+K+K+K+K+K+III. XUAÁT BAỉO , NHAÄP BAỉO.Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏtVi khuaồnKhoõng baứo tieõu hoaựAmip1. Nhaọp baứo: (thửùc baứo, aồm baứo)Gioùt thửực aờnTeỏ baứo chaỏtBoựng nhaọp baứo- Maứng sinh chaỏt tieỏp xuực vụựi TB vi khuaồn- Maứng sinh chaỏt bieỏn daùng, hỡnh thaứnh boựng nhaọp baứo bao laỏy vi khuaồn- Tieõu hoaự teỏ baứo vi khuaồn baống enzim coự trong lizoõxoõma. Thửùc baứo: (TB vi khuaồn)b. AÅm baứo:chất vận chuyển là chất lỏng.III. XUAÁT BAỉO , NHAÄP BAỉO.Vaọn chuyeồn caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt2. Xuaỏt baứo:Chaỏt tieỏtTeỏ baứo chaỏtBoựng xuaỏt baứo- Hỡnh thaứnh boựng xuaỏt baứo (tuựi tieỏt) chửựa caực chaỏt caàn baứi xuaỏt.- Boựng xuaỏt baứo lieõn keỏt vụựi maứng sinh chaỏt- Baứi xuaỏt caực chaỏt ra ngoaứi (nửụực boùt, chaỏt nhaày, enzim, hoocmoõn)7123456* Goùi teõn caực hỡnh thửực vaọn chuyeồn qua maứng sinh chaỏtBAỉI TAÄP Chaỏt naứo ủửụùc vaọn chuyeồn trửùc tieỏp qua lụựp keựp phoõtpholipit? Chaỏt naứo khoõng ủửụùc vaọn chuyeồn trửùc tieỏp qua lụựp keựp phoõtpholipit? Vỡ sao? BAỉI TAÄPMaứng sinh chaỏtBenzenRửụùu eõtilicGlucoõzụAxit aminCaực ionCaõu 1: Hỡnh veừ dửụựi ủaõy cho thaỏy sửù vaọn chuyeồn cuỷa caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt.Caõu 2: Noàng ủoọ caực chaựt tan trong teỏ baứo hoàng caàu khoaỷng 2%. ẹửụứng saccaroõzụ khoõng theồ tửù do ủi qua maứng nhửng nửụực & ureõ thỡ qua ủửụùc. Thaồm thaỏu seừ laứm cho teỏ baứo hoàng caàu co laùi nhieàu nhaỏt khi ngaọp trong dung dũch naứo sau ủaõy:D. Dung dũch saccaroõzụ ửu trửụngBAỉI TAÄPE. Dung dũch saccaroõzụ nhửụùc trửụngA. Dung dũch ureõ ửu trửụngB. Dung dũch ureõ nhửụùc trửụngC. Nửụực tinh khieỏt.SAISAISAISAIẹUÙNGATPCaõu 3: Hỡnh veừ dửụựi ủaõy cho thaỏy caực con ủửụứng vaọn chuyeồn cuỷa caực chaỏt qua maứng sinh chaỏt.ẹuựng* Haừy cho bieỏt caực vitamin A, D ủửụùc vaọn chuyeồn chuỷ yeỏu baống con ủửụứng naứo? Khoõng ủuựngKhoõng ủuựng 321BAỉI TAÄP