Bài giảng môn Sinh học - Bài 19: Tuần hoàn máu

- Năm 1902 Kuliapko nuôi 10 quả tim trẻ con chết trên 20 giờ, đã làm sống lại 7 quả - Năm 1912 Carel ở Pháp cắt rời tim của phôi gà, nuôi sống được gần 30 nămVẬY TẠI SAO HỌ CÓ THỂ LÀM ĐƯỢC ĐIỀU ĐÓ?BÀI 19:TUẦN HOÀN MÁUIII - HOạT ĐộNG CủA TIM1.Tính tự động của tim	- Tim bị cắt rời khỏi cơ thể vẫn có khả năng co dãn nhịp nhàng nếu được cung cấp đủ chất dinh dưỡng, ôxi và nhiệt độ thích hợp. Khả năng co dãn tự động theo chu kì của tim được gọi là tính tự động của tim.III - HOạT ĐộNG CủA TIM1.Tính tự động của tim	- Tim co dãn tự động theo chu kì do hệ dẫn truyền tim - là tập hợp sợi đặc biệt có trong thành tim, gồm: nút xoang nhĩ, nút nhĩ thất, bó His và mạng Puôckin.Nút xoang nhĩNút nhĩ thấtBó HisMạng PuôckinCơ chế: Nút xoang nhĩ tự phát xung điệncơ tâm nhĩtâm nhĩ conút nhĩ thấtbó Hismạng puôc-kincơ tâm thấttâm thất co.III - HOạT ĐộNG CủA TIM2. Chu kì hoạt động của tim	- Tim co dãn theo chu kì. Mỗi chu kì tim bắt đầu từ pha co tâm nhĩ, sau đó là pha co tâm thất và cuối cùng là pha dãn chung, sao đó lại bắt đầu một chu kì tim mới.	Sơ đồ chu kì hoạt động của timĐường ghi hoạt động của timThời gian co dãn tâm nhĩThời gian co dãn tâm thất 1.Co nhĩ; 2. Co thất; 3.Dãn chung; 4.Một chu kì tim. 2 1 a 3 b c 0.1s 0.3s 0.4s 0.8s 49III - HOạT ĐộNG CủA TIM2. Chu kì hoạt động của tim	- Tim co dãn theo chu kì. Mỗi chu kì tim bắt đầu từ pha co tâm nhĩ, sau đó là pha co tâm thất và cuối cùng là pha dãn chung, sao đó lại bắt đầu một chu kì tim mới.	 - Tâm nhĩ co, đẩy máu xuống tâm thất. Tâm thất co, đẩy máu vào động mạch chủ & động mạch phổi. Ở người trưởng thành, mỗi chu kì tim kéo dài khoảng 0.8 giây -> nhịp tim là 75 lần/phút.Lí giải vì sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi.- Vì tim hoạt động có nghỉ ngơi :trong 1 chu kì hoạt động thì thời gian nghỉ của tâm nhĩ là 0,8-0,1=0,7s ;thời gian nghỉ của tâm thất là 0,8-0,3=0,5s.Và tim là nơi nhận được chất dinh dưỡng từ máu rất lớn.BẢNG NHỊP TIM Ở 1 SỐ ĐỘNG VẬTĐộng vậtNhịp tim/phútĐộng vậtNhịp tim/phútVoiNgựaTrâuBòCừu, dêLợn 25 – 4030 – 4540 – 5050 – 7070 – 8060 – 90 ChóMèoThỏChuộtDơiGà, vịt 70 – 80110 – 130220 – 270720 – 780600 – 900240 – 400 Nhịp tim người trưởng thành: 75 lần / phút. Nhịp tim trẻ em ( 5- 10 tuổi): 90-110 lần/phútIV. Hoaït ñoäng cuûa heä maïch :1. Caáu truùc heä maïch :Hệ mạch gồm: hệ thống động mạch, hệ thống mao mạch và hệ thống tĩnh mạch.Lôùn nhaát laø ñoäng maïch  tónh maïch  mao maïch- Khái quát đường đi của máu trong hệ mạch thành sơ đồ Động mạch chủ Động mạch có đường kính nhỏ Tiểu động mạchMao mạchTiểu tĩnh mạchTĩnh mạch có đường kính lớn dầnTĩnh mạch chủTim 	Định nghĩa: Tim co bóp đẩy máu vào động mạch,đồng thời cũng tạo nên một áp lực tác dụng lên thành mạch và đẩy máu chảy trong hệ mạch. Áp lực máu tác dụng lên thành mạch gọi là huyết áp. 	Huyết áp là một chỉ số dùng để biểu thị khả năng bơm máu của tim ra các mạch máu và kháng lực của các mạch máu. Huyết áp bình thường là một điều kiện cần để chứng tỏ hệ thống tuần hoàn hoạt động bình thường.2. Huyeát aùp:IV. Hoạt động của hệ mạchDO TIM BƠM MÁU VÀO ĐộNG MạCH TừNG ĐợT NÊN TạO RA HAI LOạI HUYếT ÁP:Huyết áp tối đa (còn gọi là huyết áp tâm thu) ứng với lúc tim co, tim bơm máu vào động mạch bình thường từ 90 đến 139 mm Hg Huyết áp tối thiểu (còn gọi là huyết áp tâm trương) ứng với lúc tim dãn, máu không được bơm vào động mạch bình thường từ 60 đến 89 mm Hg Tại sao tim đập nhanh và mạnh làm huyết áp tăng, tim đập chậm và ýêu làm huýêt áp giảm?* Tim ñaäp nhanh, maïnh seõ bôm moät löôïng maùu lôùn leân ñoäng maïch. Löôïng maùu lôùn gaây ra aùp löïc maïnh leân ñoäng maïch, keát quaû laø huyeát aùp taêng leân. Tim ñaäp chaäm vaø yeáu, löôïng maùu ñöôïc bôm leân ñoäng maïch ít, aùp löïc taùc duïng leân thaønh ñoäng maïch yeáu, keát quaû laø huyeát aùp giaûm.* Khi bò maát maùu, löôïng maùu trong maïch giaûm neân aùp löïc taùc duïng leân thaønh maïch giaûm, keát quaû laø huyeát aùp giaûmTại sao khi mất máu thì huyết áp giảmLoaïi maïchÑoäng maïch chuûÑoäng maïch lôùnTieåu ñoäng maïchMao maïchTieåu tónh maïchTónh maïch chuûHuyeát aùp (mmHg)120 – 140110 – 12540 – 6020 – 4010 – 15 0Baûng bieán ñoäng huyeát aùp trong heä maïch cuûa ngöôøi tröôûng thaønh Trong heä maïch, töø ñoäng maïch chuû  tónh maïch chuû thì huyeát aùp giaûm daàn. Huyeát aùp giaûm daàn laø do ma saùt cuûa maùu vôùi thaønh maïch vaø ma saùt cuûa caùc phaàn töû maùu vôùi nhau khi maùu chaûy trong maïch.Trong hệ mạch, huyết áp biến động như thế nào? Tại sao?MộT Số BệNH LIÊN QUAN ĐếN HUYếT ÁPCao huyết áp: khi huyết áp cực đại lớn quá 150mmHg và kéo dài, đó là chứng huyết áp cao. Huyết áp cao dễ làm vỡ mạch máu gây xuất huyết nội.Huyết áp thấp: nếu huyết áp cực đại thường xuống dưới 80mmHg thì người đó bị huyết áp thấp. Người bị huyết áp thấp dễ bị ngất do sự cung cấp máu cho não kém.3. Vaän toác maùu :Vaän toác maùu laø gì ? -Vaän toác maùu laø toác ñoä maùu chaûy trong moät giaây.Vaän toác maùu ôû ñoäng maïch, mao maïch, tónh maïch coù gioáng nhau khoâng ?- Vaän toác maùu ôû ñoäng maïch chuû : 500mm/s- Vaän toác maùu ôû mao maïch : 0.5mm/s- Vaän toác maùu ôû tónh maïch chuû : 200mm/sTổNG KẾT Khả năng co dãn tự động theo chu kì của tim gọi là tính tự động của tim.Khả năng co dãn tự động theo chu kì của tim là do hệ dẫn truyền tim. Hệ dẫn truyền tim bao gồm: nút xoang nhĩ, nút nhĩ thất, bó His và mạng Puôckin.Tim hoạt động theo chu kì. Mỗi chu kì tim bắt đầu từ pha co tâm nhĩ, sau đó là pha co tâm thất và cuối cùng là pha dãn chung.Huyết áp là áp lực máu tác dụng lên thành mạch. Huyết áp giảm dần trong hệ mạch.Vận tốc máu trọng hệ mạch liên quan chủ yếu tới tổng tiết diện của mạch và chênh lệch huyết áp giữa 2 đầu đoạn mạch.The end.Thanks for paying attention.