Bài giảng môn Sinh học - Bài 20 – Tiết 22: Hô hấp và các cơ quan hô hấp

trường thcs thanh lâm bMôn sinh học 8GV thực hiện: Lưu Thị LanKiểm tra bài cũ1. Nờu cỏch sơ cứu khi gặp người bị vết thương ở cổ tay ?Dùng ngón tay cái dò tìm vị trí động mạch cánh tay ,khi thấy dấu hiệu mạch đập rõ thì bóp mạnh để làm ngừng chảy máu ở vết thương vài ba phút .- Buộc garô : dùng dây cao su hay dây vải mềm buộc chặt ở vị trí gần sát nhưng cao hơn vết thương ( về phía tim ), với lực ép đủ làm cầm máu .- Sát trùng vết thương ( nếu có điều kiện ) , đặt gạc và bông lên miệng vết thương rồi băng lại - Đưa ngay đến viện cấp cứu.2. Những vết thương chảy mỏu ở động mạch , nhưng khụng phải ở cổ tay , cổ chõn cần được xử lớ như thế nào?Dùng biện pháp ấn tay vào động mạch gần sát vết thương nhưng về phía tim Nhờ đõu mà mỏu lấy được ụxi để cung cấp cho cỏc tế bào và thải khớ cacbonic ra khỏi cơ thể ?.Vậy hụ hấp là gỡ? Hụ hấp hấp cú vai trũ như thế nào với cơ thể sống?Bài học hụm nay sẽ giỳp chỳng ta tỡm hiểu cỏc vấn đề này.Chương iv: Hô hấpBài 20 – tiết 22Hô hấp và các cơ quan hô hấpI- Khái niệm hô hấp : - Khái niệm.Hụ hấp là gỡ ?Khái niệm hô hấp.- Khái niệm. Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp O2 cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể. Hụ hấp gồm mấy giai đoạn chủ yếu? Đó là những giai đoạn nào?I.Khái niệm hô hấp.- Khái niệm. Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp O2 cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể - Quá trình hô hấp gồm 3 giai đoạn chủ yếu: + Sự thở ( thụng khớ ở phổi ) + Trao đổi khớ ở phổi . + Trao đổi khớ ở tế bàoKhông khíPhế nang trong phổiTế bào biểu mô ở phổiMao mạchphế nangở phổiMao mạch ở các môTimTế bào ở các môSự thở(sự thông khí ở phổi)Trao đổi khí ở phổiTrao đổi khí ở tế bàoO2CO2Không khíPhế nang trong phổiTế bào biểu mô ở phổiMao mạchphế nangở phổiMao mạch ở các môTimTế bào ở các môSự thở(sự thông khí ở phổi)Trao đổi khí ở phổiTrao đổi khí ở tế bàoO2CO2Không khíPhế nang trong phổiTế bào biểu mô ở phổiMao mạchphế nangở phổiMao mạch ở các môTimTế bào ở các môSự thở(sự thông khí ở phổi)Trao đổi khí ở phổiTrao đổi khí ở tế bàoO2CO2Sự thở có ý nghĩa gì với hô hấp ?.Sự thở giúp thông khí ở phổi, tạo điều kiện cho trao đổi khí diễn ra liên tục ở tế bào.Hô hấp có vai trò gì đối với các hoạt động sống của tế bào và cơ thể I- Khái niệm hô hấp : - Khái niệm: Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxi cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể. Quá trình hô hấp gồm 3 giai đoạn :+ Sự thở (Sự thông khí ở phổi).+ Trao đổi khí ở phổi.+ Trao đổi khí ở tế bào. - Vai trò : + Cung cấp oxi để oxi hoá các hợp chất hữu cơ tạo ra năng lượng cần cho hoạt động sống của cơ thể. + Thải khí Cacbonic ra khỏi cơ thể.II - Các cơ quan trong hệ hô hấp của  người và chức năng của chúng:1. Cấu tạoKhoang mũiHọng (hầu)Thanh quảnKhí quảnPhế quảnPhế quản nhỏLá phổi phảiLỗ mũiNắp thanh quảnLá phổi traiLớp màng ngoài(lá thành)Lớp màng trong ( lá tạng)Động mạch phổi mỏu nghốo oxiTỉnh mạch phổi mỏu giàu oxiphế nangQuan sỏt hỡnh vẽ sau và ghi nhớ chú thích trong hình xỏc định cỏc cơ quan hụ hấpHệ hô hấp của người gồm mấy phần chính ?- Đường dẫn khí :- Phổi:Đường dẫn khí gồm những bộ phận nào? - Đường dẫn khí gồm: Mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản.Phổi gồm có mấy lá phổi?- Phổi: Có 2 lá phổi. + Lá phổi phải có 3 thuỳ. + Lá phổi trái có 2 thuỳ.Học sinh nghiên cứu thông tin bảng 20Các cơ quan Đặc điểm cấu tạo Đường dẫn khíMũi Có nhiều lông mũi . có lớp niêm mạc tiết chất nhày.Có lớp mao mạch dày đặc Họng Có tuyến amiđan và tuyến VA chứa nhiều tế bào limphô.Thanh quản Có nắp thanh quản ( sụn thanh thiệt ) có thể cử động để đậy kín đường hô hấp .Khí quản Cấu tạo bởi 15 – 20 vòng sụn khuyết xếp chồng lên nhau .- Có lớp niêm mạc tiết chất nhày với nhiều lông rung chuyển động liên tục . Phế quản Cấu tạo bởi các vòng sụn . ở phế quản nơi tiếp xúc các phế nang thì không có vòng sụn mà là các thớ cơ .Hai lá phổi Lá phổi phải có 3 thuỳ Lá phổi trái có 2 thuỳ Bao ngoài 2 lá phổi có 2 lớp màng , lớp màng ngoài dính với lồng ngực , lớp trong dính với phổi , giữa 2 lớp có chất dịch Đơn vị cấu tạô của phổit là các phế nang tập hợp thành từng cụm và được bao bởi mạng mao mạch dày đặc . Có tới 700 – 800 triệu phế nang .2. Chức năngHọc sinh nghiên cứu thông tin bảng 20 trang 66 hoạt động nhóm trả lời các câu hỏi sau:1. đặc điểm nào của đường dẫn khí tham gia bảo vệ phổi khỏi các tác nhân có hại?2. đặc điểm nào làm ấm, làm ẩm không khí khi đi vào phổi.3. Đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khíCoự 2 lụựp maứng phoồi : lụựp ngoaứi dớnh vụựi loàng ngửùc, lụựp trong dinh vụựi phoồi, giửừa 2 lụựp coự chaỏt dũchẹụn vũ caỏu taùo phoồi laứ Laự phoồi phaỷiLaự phoồi traựi Goàm caực voứng suùn . Nụi tieỏp xuực vụựi pheỏ nang laứ voứng cụ Pheỏ quaỷn Goàm 15-20 voứng suùn khuyeỏt xeỏp choàng leõn nhau . Khớ quaỷn Coự naộp thanh quaỷn ủaọy kớn ủửụứng hoõ haỏp Thanh quaỷn Coự tuyeỏn amiủan vaứ tuyeỏn V.A chửựa nhieàu teỏ baứo limphoõ Hoùng Coự nhieàu Coự tieỏt chaỏt nhaày Coự daứy ủaởc Muừi Chửực naờng Caỏu taùo Caực cụ quan ẹệễỉNG DAÃN KHÍ 2 LAÙ PHOÅI Loõng muừi Lụựp nieõm maùc Lụựp mao maùch Coự lụựp nieõm maùc tieỏt chaỏt nhaày vụựi nhieàu loõng rung chuyeồn lieõn tuùc pheỏ nang (700-800trieọu) Baỷo veọ phoồi Laứm aồm Laứm aỏm Taờng dieõn tớch trao ủoồi khớ Đường dẫn khí có chức năng gì?2. Chức năng.- Đường dẫn khí 	+ Dẫn khí ra vào phổi . + Làm ấm , làm ẩm không khí đi vào phổi . + Bảo vệ phổi khỏi các tác nhân có hại . Là nơi trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường ngoài .Chức năng của 2 lá phổi là gì?	2. Chức năng.- Đường dẫn khí 	+ Dẫn khí ra vào phổi .	 + Làm ấm , làm ẩm không khí đi vào phổi .	 + Bảo vệ phổi khỏi các tác nhân có hại .- Hai lá phổi.	Là nơi trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường 	ngoài .Nghiên cứu thông tin bảng 20 sgk tr.66. trả lời câu hỏi sau:? Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng:	+ Làm ấm, làm ẩm không khí khi đi vào phổi ?	+ Tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại ?+ Làm ẩm không khí là do lớp niêm mạc tiết chất nhày lót bên trong đường dẫn khí.+ Làm ấm không khí là do lớp mao mạch dày đặc, căng máu và ấm nóng dưới lớp niêm mạc đặc biệt ở mũi và phế quản.Đặc điểm cấu tạo nào của đường dẫn khí tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại ?+ Lông mũi : Giữ lại các hạt bụi lớn.+ Chất nhày : Do niêm mạc tiết ra giữ lại các hạt bụi nhỏ.+ Lông rung : Quét vật lạ ra khỏi khí quản.+ Nắp thanh quản (sụn thanh thiệt): Đậy kín đường hô hấp, ngăn thức ăn khỏi lọt vào khi nuốt.+ Các tế bào lim phô ở tuyến amiđan và tuyến V.A tiết ra kháng thể để vô hiệu hoá các tác nhân gây nhiễm.? Đặc điểm cấu tạo nào của phổi làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khí? + Số lượng phế nang lớn (700 - 800 triệu) làm cho diện tích bề mặt trao đổi khí tăng. + Bao bọc phổi có 2 lớp màng là lá thành dính chặt vào lồng ngực và lá tạng dính chặt vào phổi, giữa chúng là lớp dịch rất mỏng làm cho áp suất trong đó là âm hoặc (0), giúp cho phổi nở rộng và xốp.? Nêu nhận xét chung về vai trò của đường dẫn khí và phổi.+ Chức năng chung của đường dẫn khớ:Dẫn khớ ra và vào phổi; làm ẩm, làm ấm khụng khớ vào phổi; bảo vệ phổi khỏi tỏc nhõn cú hại.+ Chức năng của phổi: Trao đổi khi giữa mụi trường ngoài với mỏu trong mao mạch.II- Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng2) Chức năng : - Đường dẫn khí :	+ Dẫn khí ra vào phổi.	+ Làm ấm, làm ẩm không khí vào phổi.	+ Bảo vệ phổi khỏi các tác nhân có hại. - Phổi : Thực hiện trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường ngoài.Cấu tạo: Hệ hô hấp gồm : - Đường dẫn khí: Mũi , họng, thanh quản, khí quản, phế quản. - 2 lá phổi.Khoanh tròn vào câu trả lời đúng:Hoạt động nào dưới đây không phải là chức năng của hô hấp :	a. Loại bỏ CO2 ra khỏi cơ thể.	 c. Cung cấp chất dinh dưỡng cho tế bào	b. Cung cấp oxi cho tế bào	 d. Giúp tế bào và cơ thể tránh bị đầu độc bởi khí CO2.2) Nơi xảy ra trao đổi khí ở phổi là :	a. Xoang mũi 	c. Phế quản.	b. Khí quản	d. Phế nang3) Vừa tham gia dẫn khí hô hấp vừa là bộ phận của cơ quan phát âm là :	a. Thanh quản	c. Phế quản	b. Khí quản 	d. Phổi4) Tuyến V.A và tuyến Amiđan có ở:	a. Khí quản	c. Họng	b. Thanh quản	d. Mũi5) Chất nhày trong mũi có tác dụng:	a. Diệt khuẩn	c. Giữ bụi	b. Sưởi ấm không khí	d. Cả a, b, c đều đúng Hướng dẫn về nhàHọc bài theo yêu cầu và kết luận trong Sgk.Đọc mục “Em có biết” và trả lời : Nhờ đặc điểm cấu tạo nào? của phổi làm cho bề mặt trao đổi khí của phổi lên đến 78-80 m2 .Thở ra và hít vào đó nhận xét xem có những bộ phận nào tham gia.Đọc trước bài hoạt động hô hấp.Xin chân thành cảm ơn cỏc thầy cụ và cỏc em học sinh lớp 8A đã về dự tiết học hôm nay.Bài học đến đây là kết thúc !