Bài giảng môn Sinh học - Bài 50: Hệ sinh thái

TRƯỜNG THCS TT KIÊN LƯƠNG 2GIÁO ÁN SINH HỌC 9HỆ SINH THÁIBài 50Gv: Đồn Cơng BeKIỂM TRA BÀI CŨ :Thế nào là một quần xã sinh vật? Cho thí dụ?Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau như một thể thống nhất do đó quần xã có cấu trúc tương đối ổn định.Thí dụ:Quần xã rừng mưa nhiệt đớiQuần xã rừng ngập mặn ven biểnQuần xã đầmQuần xã đồng ruộngQuần xã ao hồKIỂM TRA BÀI CŨ :Hãy nêu những đặc điểm về số lượng và thành phần loài của quần xã sinh vật?Quần xã có các đặc điểm cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vậtSố lượng các loài được đánh giá qua những chỉ số về độ đa dạng, độ nhiều, độ thường gặp.Thành phần các loài sinh vật được thể hiện qua việc xác định loài ưu thế, loài đặc trưngQuần thể sinh vật Quần xã sinh vật + khu vực sốngHệ sinh thái Cá thể?HỆ SINH THÁIBài 50I/ Hệ sinh thái:Hãy nêu các loài sinh vật có trong hệ sinh thái rừng nhiệt đớiThảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi sau:Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?Hệ sinh thái rừng nhiệt đới có những đặc điểm gì?Trả lời :Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?Thành phần vô sinh: đất đá, lá rụng, mùn hữu cơThành phần hữu sinh: cây cỏ, cây gỗ, địa y, hươu, hổ, chuột, cầy, bọ ngựa, sâuTrả lời :Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?Lá và cành cây mục là thức ăn của các sinh vật phân giải: vi khuẩn, giun đất, nấmTrả lời :Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sốngTrả lời :Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?Động vật rừng có ảnh hưởng đối với thực vật: động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật, phân bón cho thực vậtTrả lời :Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật?Nếu như rừng bị cháy: động vật mất nơi ở, mất nguồn thức ăn, nơi trú ẩn, nguồn nước, khí hậu khô cạn nhiều loài động vật ưa ẩm sẽ bị chếtTrả lời :6. Một hệ sinh thái rừng nhiệt đới có những đặc đểm nào?Có nhân tố vô sinh, hữu sinh.Có nguồn cung cấp thức ăn là thực vậtGiữa sinh vật có mối quan hệ dinh dưỡng với nhau, và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh tạo nên hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.HỆ SINH THÁIBài 50I/ Hệ sinh thái:Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh) tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.Vd: Rừng nhiệt đới, thảo nguyênCác thành phần của hệ sinh thái:•Các thành phần vô sinh •Sinh vật sản xuất •Sinh vật tiêu thụ •Sinh vật phân giảiII/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:1/ Chuỗi thức ăn:I/ Hệ sinh thái:*Thức ăn của chuột là gì?* Động vật nào ăn thịt chuột??ChuộtCây cỏRắn???ChuộtCây cỏCầy?Bọ ngựaSâu ăn lá câyRắn??Sâu ăn lá câyCây cỏBọ ngựa??CầyChuộtĐại bàng?Nhận xét về mối quan hệ giữa một mắc xích với mắc xích phía trước và mắt xích phía sau trong chuỗi thức ăn?Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắc xích phía trước vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụChuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắc xích vừa là sinh vật bị mắt xích tiêu thụ.phía sau phía trước Sâu ăn lá câyCây cỏBọ ngựaRắnII/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:1/ Chuỗi thức ăn:Trong một chuỗi thức ăn có các nhóm sinh vật nào ?SâuCây cỏBọ ngựaRắnVi sinh vậtII/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:1/ Chuỗi thức ăn:Khái niệm: Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Thành phần: + Sinh vật sản xuất.+ Sinh vật tiêu thụ: SVTT bậc 1, SVTT bậc 2, SVTT bậc 3, + Sinh vật phân giảiSinh vật sản xuấtSinh vật phân giảiSinh vật tiêu thụThế nào là chuỗi thức ăn? Các thành phần trong chuỗi thức ăn?II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:1/ Chuỗi thức ăn:2/ Lưới thức ăn:Viết ra tất cả các chuỗi thức ăn có sâu ăn lá cây tham giaCây gỗSâu ăn lá câyBọ ngựaCây gỗCầyCây cỏCây cỏCây cỏBọ ngựaChuộtCầySâu ăn lá câySâu ăn lá câySâu ăn lá câySâu ăn lá câySâu ăn lá câyCây gỗChuộtViết ra tất cả các chuỗi thức ăn có sâu ăn lá cây tham gia:Sinh vật sản xuất: cây gỗ, cây cỏSinh vật tiêu thụ:•Sinh vật tiêu thụ bậc 1: sâu ăn lá cây, chuột, hươu.•Sinh vật tiêu thụ bậc 2: bọ ngựa, cầy, rắn.Sinh vật phân giải: vi sinh vật, nấm, giun đất.Sắp xếp vi sinh vật theo từng thành phần chủ yếu của hệ sinh tháiII/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:1/ Chuỗi thức ăn:2/ Lưới thức ăn:Thế nào là lưới thức ăn?Các chuỗi thức ăn có nhiều mắc xích chung tạo thành một lưới thức ănMột lưới thức ăn hoàn chỉnh gồm có các thành phần nào? Một lưới thức ăn hoàn chỉnh gồm 3 thành phần chủ yếu:Sinh vật sản xuấtSinh vật tiêu thụSinh vật phân giải.BÀI TẬP:Một quần xã sinh vật có các loài sinh vật sau: vi sinh vật, chim ăn sâu, sâu, hổ, mèo, cỏ, thỏ, dêa/ Hãy viết các chuỗi thức ăn có thể có trong quần xã sinh vật?b/ Vẽ lưới thức ăn của quần xã sinh vật trên? Trả lời:a)	Các chuỗi thức ăn:Cỏ  thỏ  mèo  vi sinh vậtCỏ  thỏ  hổ  vi sinh vậtCỏ  dê  hổ  vi sinh vậtCỏ  sâu  chim ăn sâu vi sinh vậtBÀI TẬP:Một quần xã sinh vật có các loài sinh vật sau: vi sinh vật, chim ăn sâu, sâu, hổ, mèo, cỏ, thỏ, dêa/ Hãy viết các chuỗi thức ăn có thể có trong quần xã sinh vật?b/ Vẽ lưới thức ăn của quần xã sinh vật trên? Trả lời:b) Sơ đồ lưới thức ăn của quần xã sinh vật trên:CỏThỏDêSâuMèoHổChim ăn sâuVi sinh vậtTHÔNG TIN BỔ SUNG:HST nước mặnHST vùng khơiHST ven bờ biểnHST rừng ngập mặnHST san hôHST nước ngọtHST nước đứng: ao, hồHST nước chảy: sông, suốiHST trên cạnHST SavanHST Rừng nhiệt đớiHST Sa mạcHST Hoang mạcHST Thảo nguyênHệ sinh tháiHST Rừng nhiệt đớiHST Sa mạcHST Thảo nguyênHST rừng ngập mặnHST ven bờ biểnHệ sinh thái hồHệ sinh thái suối