Bài giảng môn Sinh học Lớp 8 - Bài 59: Sự điều hoà và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

KÍNH CHÀO QUÝ THÀY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚPSINH HỌC 8TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ TP PHỦ LÝ- HÀ NAM Người thiết kế: ĐỖ-HỮUKIỂM TRA BÀI CŨTại sao nói tuyến yên là một tuyến quan trọng chỉ đạo hầu hết các tuyến nội tiết khác?Trả lời: Tuyến yên là một tuyến quan trọng nhất tiết các hoóc môn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác ( tuyến giáp, tuyến trên thận ,tuyến sinh dục)Các yếu tố giải phóngThuỳ trước tuyến yên (TB tiết hoocmonGHTSHACTHPRLFSHLHÔxitoxinAHDBÀI 59: SỰ ĐIỀU HOÀ VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾTI. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết 1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp 1) Tuyến giáp tiết loại hoocmôn nào? Loại này đã ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào ?Trả lời: Hoocmôn tuyến giáp là tirôxin( TH) trong thành phần có iốt .Hoocmôn này có vai trò quan trọng trong trao đổi chất và quá trình chuyển hoá các chất trong tế bào .Tuyến giápNguyên nhân do thiếu iốt trong khẩu phần ăn ,tirôxin không tiết ra được ( vì không có iốt ) buộc tuyến giáp phải hoạt động mạnh để tạo tirôxin. Do hoạt động mạnh , tuyến nở to gây bệnh biếu cổ .Tuyến giáp hoạt đông mạnh tiết nhiều tirôxin làm tăng cường quá trình trao đổi chất ,tăng tiêu dùng ôxi nhịp tim tăng, người bệnh luôn ở trạng thái hồi hộp căng thẳng, mất ngủ sút cân nhanh. Mặt khác do tích nước phù nề ở các tổ chức sau cầu mắt nên mắt bị lồi ra Bệnh bướu cổ Bệnh BazơđôĐần độnDòng máuTSH-+Vùng dưới đồiTế bào đích TirôxinTSH2) Quan sát sơ đồ hình 59-1 hãy giả thích cơ chế điều hoà hoạt động của tuyến giáp ?-+Dòng máuTSH++--Vùng dưới đồiTế bào đích TirôxinTSH2) Quan sát sơ đồ hình 59-1 hãy giả thích cơ chế điều hoà hoạt động của tuyến giáp ?Khi tirôxin tiết quá nhiều lượng hoocmôn này theo máu :+Lên vùng dưới đồi, dưới tác dụng của loại hooc môn thừa này vùng dưới đồi tiết ra một chất ức chế thuỳ trước tuyến yên. +Lên thẳng thuỳ trước tuyến yên ức chế tuyến yên tiết TSH. Kết quả : Không có TSH tới tuyến giáp ngừng tiết tirôxin lượng chất này trở về trạng thái cân bằng.Dưới tác dụng của TSH do thuỳ trước tuyến yên sinh ra →Tuyến giáp tiết tirôxinBÀI 59: SỰ ĐIỀU HOÀ VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾTI. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết 1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp2) Điều hoà hoạt động của vỏ tuyến trên thận Dòng máuACTHVỏ tuyến trên thận CooctizônThuỳ trước tuyến yên Vùng dưới đồi Góp phần điều hoà đường huyết Cooctizôn kìm hãm tiết ACTH--++Theo sơ đồ 29-2 hãy giải thích sự điều hoà và hoạt động của phần vỏ tuyến trên thận Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thuỳ trước của tuyến yên tiết ra , vỏ tuyến trên thận sản sinh hooc môn cooctizôn điều hoà Na+, K+ trong máu,Khi lượng hoocmôn trong máu nhiều chất này theo máu :+Về vùng dướil đồi làm vùng này tiết chất kìm hãm thuỳ trước tuyến yên tiết ACTH+Về thẳng thuỳ trước tuyến yên kìm hãm sự tiết ACTH của tuyến yên Kết quả : không có ACHT tới vỏ tuyến trên thận ngừng tiết cooctizôn ,lượng hoocmôn này được cân bằng .Dòng máuACTHVỏ tuyến trên thận CooctizônThuỳ trước tuyến yên Vùng dưới đồi Góp phần điều hoà đường huyết Cooctizôn kìm hãm tiết ACTH--++Cơ chế điều hoàDưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thuỳ trước của tuyến yên tiết ra , vỏ tuyến trên thận sản sinh hooc môn cooctizôn điều hoà Na+, K+ trong máu,Khi lượng hoocmôn trong máu nhiều chất này theo máu :+Về vùng dướil đồi làm vùng này tiết chất kìm hãm thuỳ trước tuyến yên tiết ACTH+Về thẳng thuỳ trước tuyến yên kìm hãm sự tiết ACTH của tuyến yên Kết quả : không có ACHT tới vỏ tuyến trên thận ngừng tiết cooctizôn ,lượng hoocmôn này được cân bằng .BÀI 59: SỰ ĐIỀU HOÀ VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾTI. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết 1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp2) Điều hoà hoạt động của vỏ tuyến trê thận 3) Kết luận :Tuyến yên tiết hoocmôn điều khiển hoạt động của các tuyến nội tiết. Tuy nhiên, các tuyến nội tiết cũng tiết hoocmôn chi phối hoạt động của tuyến yên. Đó chính là cơ chế tự điều hoà của các tuyến nội tiết nhờ các luồng thông tin ngược Khi đường huyết tăng (Sau bữa ăn )TB α:TB β:Đảo tuỵInsulinGlucagônGlicôzenGlucagôn GlucôzơĐường huyết giảm xuống mức bình thường Đường huyết tăng lên mức bình thường Khi đường huyết giảm(Xa bữa ăn,cơ thể hoạt động )--+-+Hãy trình bày quá trình điều hoà đường huyết qua sơ đồ Khi đường huyết tăng (Sau bữa ăn )TB α:TB β:Đảo tuỵInsulinGlucôzơGlicôzenGlucagôn GlucôzơĐường huyết giảm xuống mức bình thường Đường huyết tăng lên mức bình thường Khi đường huyết giảm(Xa bữa ăn,cơ thể hoạt động )--+-+BÀI 59: SỰ ĐIỀU HOÀ VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾTI. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết 1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp2) Điều hoà hoạt động của vỏ tuyến trê thận II. Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết 3) Kết luận :Tuyến yên tiết hoocmôn điều khiển hoạt động của các tuyến nội tiết. Tuy nhiên, các tuyến nội tiết cũng tiết hoocmôn chi phối hoạt động của tuyến yên. Đó chính là cơ chế tự điều hoà của các tuyến nội tiết nhờ các luồng thông tin ngược Dựa vào sơ đồ hình 29-3 hãy trình bày sự phối hợp của vỏ tuyến trên thận và tuyến tuỵ (khi đường huyết giảm)?GlucôzơMáu giảmGlucagônGlicôgenGlucôzơGlucôzơGlucôzơThuỳ trước tuyến yên GlicôgenACTHACTHAxit lắc tíchVà Axít aminGlucôzơ(Mỡ) GlixêrinVùng dưới đồiCoóctizônBÀI 59: SỰ ĐIỀU HOÀ VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾTI. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết 1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp2) Điều hoà hoạt động của vỏ tuyến trê thận II. Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết 3) Kết luận :Tuyến yên tiết hoocmôn điều khiển hoạt động của các tuyến nội tiết. Tuy nhiên, các tuyến nội tiết cũng tiết hoocmôn chi phối hoạt động của tuyến yên. Đó chính là cơ chế tự điều hoà của các tuyến nội tiết nhờ các luồng thông tin ngược Sự hoạt động của các tuyến nội tiết có tác dụng duy trì tính ổn định của môi trường trong , đảm bảo các quá trình sinh lí trong cơ thể diễn ra bình thừơng.TB α của đảo tuỵ hoạt động tiết glucagôn biến glicôzen thành glucôzơ Mà còn có sự phối hợp của hai tuyến trên thận tiết coóctirôn chuyểnHoá lipít và prôtêin thành glucôzơ làm tăng đường huyết Sau các hoạt động đói kéo dài đường huyết giảm:DÁNH GIÁ KIỂM TRA Hãy chọn ý đúng 1) Tuyến nào giữ vai trò quan trọng nhất trong các tuyến sau?A. Tuyến tuỵ.B. Tuyến giáp C. Tuyến yên .D. tuyến trên rhận C2) Tuyến tuỵ là loại tuyến nào?Tuyến ngoại tiết, vì tiết dịch tuỵ đổ vào tá tràng.Tuyến nội tiết, vì các tế bào tiết hoocmôn ngấm thẳng vào máu.Tuyến pha, vì tuyến tuỵ gồm hai phần :Một phần là tế bào tiết dịch tuỵ theo ống dẫn đổ vào tá tràng . Một phần là các tế bào trong các đảo tuỵ tiết hoocmôn ngấm thẳng vào máu.Tuyến pha vì các tế bào này vừa tiết dịch tuỵ vừa tiết hoocmôn KÍNH CHÀO TẠM BIỆT QUÝ THÀY CÔHẸN GẶP LẠI