Bài giảng môn Sinh học Lớp 8 - Tiết 14, Bài 14: Bạch cầu-Miễn dịch

Trân trọng kính chào quý thầy, cô và các em TRƯỜNG THCS ĐINH TIÊN HOÀNGGV THỰC HIỆN: LÊ THỊ HỒNG LOANKIỂM TRA BÀI CŨ.Mở bài Khi em bị vết thương ở tay, tay sưng tấy và đau vài hôm rồi khỏi, trong nách có hạch. Hoặc nếu chân dẫm phải gai, chân có thể sưng đau một thời gian rồi cũng khỏi.Vậy do đâu mà tay, chân khỏi đau? Hạch trong nách là gì? Đó là nội dung mà bài hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu. Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHI. Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu :Nội dung nghiên cứu:1.Cấu tạo một bạch cầu2.Cấu trúc kháng nguyên, kháng thể3. Các hoạt động chủ yếu của bạch cầuClick to add Title21Cấu tạo một bạch cầu6 Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHI. Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu :Click to add Title21Cấu tạo một bạch cầuBạch cầu là tế bào có nhân, kích thước lớn: đường kính 8-18 µm, số lượng ít hơn rất nhiều so với hồng cầu( 7000 – 800mm3), không có hình dạng nhất định. Gồm có 5 loại:* Bạch huyết bào( Limphô bào) nhân tròn hoặc hình hạt đậu. Gồm limphô B và limphô T.* Bạch cầu mô nô( đại thực bào): có kích thước lớn nhất, đường kính 13- 15 µm , chiếm 2- 2,5% tổng số bạch cầu.* Bạch cầu trung tính, có kính thước 10 µm, các hạt bắt màu đỏ nâu.* Bạch cầu ưa acid, có kính thước khoảng 8-12 µm, hạt bắt màu hồng đỏ.* Bạch cầu ưa kiềm, có kích thước 8-12 µm, hạt bắt màu xanh tímBẠCH CẦU8Tế bào bạch cầu 9DƯỚI NƯỚCTế bào lympho 10Tế bào lympho T 11Đại thực bàoCác tế bào lympho B và lympho T Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHClick to add Title22Cấu trúc kháng nguyên, kháng thểThế nào là kháng nguyên? Kháng thể?Kháng nguyên là những phân tử ngoại lai có khả năng kích thích cơ thể tiết ra các kháng thể. Kháng thể là những phân tử prôtêin đặc hiệu do cơ thể tiết ra để chống lại các kháng nguyên.Sự tương tác giữa kháng nguyên và kháng thể theo cơ chế nào?- Tương tác giữa kháng nguyên và kháng thể theo cơ chế chìa khóa và ổ khóa.Kháng thể AKháng nguyên AKháng thể BKháng nguyên BCơ chế ổ khóa chìa khóa KHÁNG THỂ KHÁNG NGUYÊN Kháng thể BVùng gắn kháng nguyênKháng thể CKháng thể APhản ứng giữa kháng nguyên và kháng thể I. Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu : Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHClick to add Title23Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu:Khi vi khuẩn, vi rút xâm nhập vào cơ thể sẽ gặp các hoạt động chủ yếu của bạch cầu? Sự thực bào Hoạt động của tế bào BHoạt động của tế bào TCÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA BẠCH CẦU1 – Sự thực bào là gì? Những loại bạch cầu nào tham gia thực hiện thực bào?2 – Tế bào B làm thế nào để chống lại kháng nguyên, vô hiệu hóa tế bào vi khuẩn?3 – Nếu các vi khuẩn, vi rút vẫn thoát khỏi hoạt động của LimphoB và làm các tế bào của cơ thể bị nhiễm khuẩn thì cơ thể sẽ xử lý như thế nào?Quan sát các hình 14.1,14.3,14.4 thảo luận nhóm, trả lời các câu hỏi sau:CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA BẠCH CẦUĐại thực bào Đại thực bào Bạch cầu trung tínhBạch cầu trung tínhVi khuẩn Mũi kimỔ viêm sưng lênSơ đồ hoạt động thực bào 1 – Sự thực bào là gì? Những loại bạch cầu nào tham gia thực hiện thực bào?Xem đoạn phimCÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA BẠCH CẦUTế bào B tiết kháng thể Các kháng thểTế bào vi khuẩn bị vô hiệu hóa Sơ đồ tiết kháng thể để vô hiệu hóa các kháng nguyên2 – Tế bào B làm thế nào để chống lại kháng nguyên,vô hiệu hóa tế bào vi khuẩn?CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA BẠCH CẦUSơ đồ hoạt động của tế bào T phá hủy tế bào cơ thể đã bị nhiễm bệnhPhân tử protein đặc hiệuLỗ thủng trên màng tế bàoTế bào nhiễm bị phá hủy3 – Nếu các vi khuẩn,vi rút vẫn thoát khỏi hoạt động của LimphoB và làm các tế bào của cơ thể bị nhiễm khuẩn thì cơ thể sẽ xử lý như thế nào?Tế bào cơ thể bị nhiễm khuẩnKháng nguyên của VK,VRTế bào TClick to add Title23Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu: Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHHãy mô tả lại các hàng rào phòng thủ mà bạch cầu đã tạo nên để bảo vệ cơ thể?Xem đoạn phim Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng cách: -Thực bào: Các bạch cầu ( chủ yếu là bạch cầu trung tính và đại thực bào) hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn vào trong tế bào rồi tiêu hoá chúng. - Limphô B(tế bào B): Tiết kháng thể gây kết dính kháng nguyên ( theo cơ chế ổ khóa-chìa khóa) để vô hiệu hoá vi khuẩn. - Limphô T (tế bào T): Phá hủy tế bào đã bị nhiễm vi khuẩn bằng cách nhận diện và tiếp xúc với chúng, rồi tiết prôtêin đặc hiệu làm tan tế bào nhiễm. Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHII. Miễn dịch :II. Miễn dịch : Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHVí dụ:Dịch đau mắt đỏ có một số ngườimắt bệnh, nhiều người không mắc bệnh. Những người không mắc bệnh đó có khả năng miễn dịch với bệnh này.Miễn dịch là gì? Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh truyền nhiễm nào đó dù sống ở môi trường có vi khuẩn gây bệnh.II. Miễn dịch : Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH-Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh truyền nhiễm nào đó dù sống ở môi trường có vi khuẩn gây bệnh.Hãy kể tên những bệnh mà con người không bị mắc phải?Toi gà, lở mồm long móng-> Miễn dịch bẩm sinh. Sau khi bị sởi, thủy đậu 1 lần con người có mắc bệnh này nữa không?Khi bị sởi, thủy đậu 1 lần con người sẽ không mắc bệnh này nữa-> miễn dịch tập nhiễm Việc tiêm phòng một số bệnh như: bại liệt, uốn ván, viêm gan B, lao là để làm gì?Để tạo cho cơ thể có khả năng miễn dịch với các bệnh đó -> Miễn dịch nhân tạoII. Miễn dịch : Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHCó những loại miễn dịch nào?Sự khác nhau miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo là gì?Miễn dịch( Có 2 loại)Miễn dịch tự nhiênMiễn dịch nhân tạoMiễn dịch bẩm sinhMiễn dịch tập nhiễmMiễn dịch tự nhiên: là khả năng tự chống bệnh của cơ thể ( do kháng thể) Miễn dịch nhân tạo : tạo cho cơ thể khả năng miễn dịch bằng văcxin.II. Miễn dịch : Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHCó 2 loại miễn dịch:+ Miễn dịch tự nhiên: là khả năng tự chống bệnh của cơ thể ( do kháng thể)+ Miễn dịch nhân tạo : tạo cho cơ thể khả năng miễn dịch bằng văcxin. Tại sao ta lại có khả năng miễn dịch?Mầm bệnh bị thực bàoĐại thực bàoXuất hiện kháng nguyên bề mặtKích thích tế bào TTế bào T giúp kích thíchTế bào T độcTấn công tế bào gây bệnhTế bào gây bệnhTế bào T độcKháng nguyên lạTổn thươngTế bào gây bệnh bị tiêu diệtPhản ứng miễn dịch Tiết 14; Bài 14: BẠCH CẦU - MIỄN DỊCHII. Miễn dịch : Nếu như cơ thể không có khả năng miễn dịch với một số bệnh chúng ta cần phải làm gì?- Tiêm Vắc xin để phòng bệnh. Nếu không tiêm văcxin thì chúng ta sẽ như thế nào? Hiện nay người ta thường tiêm cho trẻ em những loại văcxin nào?*Chương trình tiêm chủng mở rộng của Quốc gia: Áp dụng cho trẻ em từ 0-9 tháng tuổi,được tiêm vắc xin miễn phí các bệnh :viêm ganB, lao, ho gà, uốn ván,bại liệt, sởi. Mục tiêu sẽ thanh toán được các bệnh truyền nhiễm đó trong tương lai.*Cơ sở khoa học của tiêm vắc xin là:-Đưa các vi khuẩn ,virút đã được làm yếu vào cơ thể để hình thành phản ứng miễm dịch,giúp cơ thể phản ứng kịp thời khi vi sinh vật đó xâm nhập ,để bảo vệ cơ thể.-Yêu cầu các bậc cha mẹ cho con đi tiêm phòng,và đảm bảo số lần tiêm nhắc lại .-Người lớn trước khi tiêm phòng cần xét nghiệm mầm bệnh,nếu đã có bệnh thì không tiêm phòng được. NỘI DUNG BÀI HỌCI. Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu : Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng cách: -Thực bào: Các bạch cầu ( bạch cầu trung tính và đại thực bào) hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hoá chúng. - Limphô B(tế bào B): Tiết kháng thể kết dính kháng nguyên ( theo cơ chế ổ khóa-chìa khóa) để vô hiệu hoá vi khuẩn. - Limphô T (tế bào T): Phá hủy tế bào đã bị nhiễm vi khuẩn bằng cách nhận diện và tiếp xúc với chúng, rồi tiết prôtêin đặc hiệu làm tan tế bào nhiễm. II. Miễn dịch : Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh truyền nhiễm nào đó dù sống ở môi trường có vi khuẩn gây bệnh.Miễn dịch có thể có được tự nhiên hay nhân tạo.Em có biết? Virus cúm gàVIRÚT HIVBÀI TẬP TRẮC NGHIỆMCâu 1HÃY CHỌN CÂU TRẢ LỜI ĐÚNG NHẤTCác bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng cơ chếAThực bàoBTiết ra các kháng thể để vô hiệu hóa các kháng nguyên.CPhá hủy các tế bào bị nhiễm bệnh.DCả A, B và C đúng.EChỉ A và B đúng.BÀI TẬP TRẮC NGHIỆMCâu 2HÃY CHỌN CÂU TRẢ LỜI ĐÚNG NHẤTHoạt động nào là hoạt động của bạch cầu Limphô B?AThực bào để bảo vệ cơ thểBTiết ra các kháng thể để vô hiệu hóa các kháng nguyên.CTự tiết chất bảo vệ cơ thểDTạo chân giả tiêu diệt vi khuẩn.BÀI TẬP TRẮC NGHIỆMCâu 3HÃY CHỌN CÂU TRẢ LỜI ĐÚNG NHẤTHai loại bạch cầu tham gia vào quá trình thực bào gồm:ABạch cầu trung tính và bạch cầu ưa axítBBạch cầu ưa axít và bạch cầu ưa kiềm.CBạch cầu trung tính và bạch cầu mônô.DBạch cầu mônô và bạch cầu Limphô..BÀI TẬP TRẮC NGHIỆMCâu 4HÃY CHỌN CÂU TRẢ LỜI ĐÚNG NHẤTTế bào Limphô T phá hủy tế bào nhiễm Virút bằng cách:ATiết men phá hủy màng.BTạo chân giả tiêu diệt vi khuẩn..CDùng phân tử Prôtêin đặc hiệu.DThực bào bảo vệ cơ thể..ĐÚNG RỒI4123CHƯA CHÍNH XÁC. CỐ LÊN TÍ NỮA BẠN ƠI!1234SAI RỒI1234DẶN DÒHọc bài, trả lời câu hỏi SGK.Đọc mục “ Em có biết”Tìm hiểu về vai trò của tiểu cầu trong quá trình đông máu.Tìm hiểu về các nhóm máu ở người và các nguyên tắc truyền máu.CHÚC CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM SỨC KHỎECHÀO TẠM BIỆT