Bài giảng môn Sinh học Lớp 9 - Bài 41: Môi trường và các nhân tố sinh thái

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI MÔN SINH HỌC 9TRƯỜNG THCS héi s¬nGV :NGUYỄN THỊ Tr©m SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNGCHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNGBÀI : 41 MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :1. Môi trường là gì ?Có những yếu tố nào tác động lên đời sốngcủa cây xanh ?As,t°,CO2, O2...N­íc§ÊtThùc vËt §éng vËtVi sinh vËtMôi trường là gì ?BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh có tác động trực hoặc gián tiếp lên sự sống, phát triển, sinh sản của sinh vật. I Môi trường sống của sinh vật :1. Môi trường là gì ?2. Các loại môi trường. BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI? Hãy quan sát hình ảnh trong tự nhiên và điền tiếp nội dung phù hợp vào các ô trống trong bảng sau :STTTEÂN S.VAÄTMOÂI TRÖÔØNG SOÁNG1Giun ñaát 2Caù cheùp3Chim veït4Saùn daây5Caây tre6Con ngöïaTrong ñaátNöôùcÑaát-khoâng khíSinh vaätÑaát-khoâng khíMaët ñaátBÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :Bảng 41.1444423 Các môi trường sống của sinh vậtMôi trường trên mặt đất – không khíMôi trường trong đất4Môi trường nước1Môi trường sinh vật Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh có tác động trực hoặc gián tiếp lên sự sống, phát triển, sinh sản của sinh vật. I Môi trường sống của sinh vật :1. Môi trường là gì ?2. Các loại môi trường: có 4 loại môi trường chủ yếu. - Môi trường nước. - Môi trường trong đất. - Môi trường trên mặt đất- không khí . - Môi trường sinh vật.BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁIBÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái :Em hãy nghiên cứu thông tin mục II SGK trang 119 - Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động đến sinh vật.§ÊtAs,t0, C O2, O2...N­ícThùc vËt §éng vËtVi sinh vËtThế nào là nhân tố sinh thái ?BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái :Có thể chia các nhân tố sinh thái thành mấy nhóm ?As,t°,CO2, O2...NướcĐấtThực vật Động vậtVi sinh vậtNhân tố vô sinhNhân tố hữu sinhCon ngườiSinh vật khácBÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái :THẢO LUẬN NHÓM HOÀN THÀNH BÀI TẬP SAU :Chuột sống trong rừng mưa nhiệt đới có thể chịu ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái sau :mức độ ngập nước, ánh sáng, độ ẩm không khí, kiến, gió thổi, rắn hổ mang, phá rừng, cây gỗ, săn bắt, sâu ăn lá cây, gỗ mục, độ dốc của đất.Nhân tố vô sinhNhân tố hữu sinhNhân tố con ngườiNhân tố các sinh vật khác Hãy sắp xếp các nhân tố đó vào từng nhóm nhân tố sinh thái.BÀI TẬP :Chuột sống trong rừng mưa nhiệt đới có thể chịu ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái sau :mức độ ngập nước, ánh sáng, độ ẩm không khí, kiến, gió thổi, rắn hổ mang, phá rừng, cây gỗ, săn bắt, sâu ăn lá cây, gỗ mục, độ dốc của đất.Nhân tố vô sinhNhân tố hữu sinhNhân tố con ngườiNhân tố các sinh vật khácMức độ ngập nướcPhá rừng KiếnÁnh sángSăn bắt Rắn hổ mang Độ ẩm không khí Cây gỗGió thổi Sâu ăn lá câyGỗ mụcĐộ dốc của đấtĐÁP ÁN - Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động đến sinh vật. Gồm :BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái : + Nhân tố vô sinh là các yếu tố không sống của thiên nhiên có ảnh hưởng đến cơ thể sinh vật như : nhiệt độ, ánh sáng, gió, nước, địa hình, thổ nhưỡng, loại đất, độ dốc + Nhân tố hữu sinh :(nhân tố sinh thái sống) Em hãy quan sát một số hoạt động của con người tác động đến môi trường ?Rác thải sinh hoạtKhí thải, tiếng ồnChặt, đốt rừngĐắp đập ngăn lũ, tạo năng lượng sạchTrồng cây gây rừng - Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động đến sinh vật. Gồm :BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái : + Nhân tố vô sinh là các yếu tố không sống của thiên nhiên có ảnh hưởng đến cơ thể sinh vật như : nhiệt độ, ánh sáng, gió, nước, địa hình, thổ nhưỡng, loại đất, độ dốc + Nhân tố hữu sinh :(nhân tố sinh thái sống) .Nhân tố con người :tác động tích cực (cải tạo, nuôi dưỡng, lai ghép), tác động tiêu cực(săn bắt, đốt phá). .Nhân tố sinh vật:các vi sinh vật, thực vật, động vật1. Trong mét ngµy (tõ s¸ng tíi tèi ) , ¸nh s¸ng mÆt trêi thay ®æi nh­ thÕ nµo ? 2. ë n­íc ta ,®é dµi ngµy vµo mïa hÌ vµ mïa ®«ng cã g× kh¸c nhau ? + §é dµi ngµy thay ®æi theo mïa : mïa hÌ cã ngµy dµi h¬n mïa ®«ng. + C­êng ®é ¸nh s¸ng t¨ng dÇn tõ s¸ng tíi tr­a vµ sau ®ã gi¶m dÇn vµo buæi chiÒu cho ®Õn tèi.? Em h·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi cña c¸c nh©n tè sau : 3. Sù thay ®æi nhiÖt ®é trong mét n¨m diÔn ra nh­ thÕ nµo ?+ Trong n¨m nhiÖt ®é thay ®æi theo mïa: mïa hÌ nhiÖt ®é kh«ng khÝ cao, mïa thu m¸t mÎ, mïa ®«ng nhiÖt ®é thÊp, mïa xu©n Êm ¸p. BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái :? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù thay ®æi cña c¸c nh©n tè sinh th¸i trªn? - Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động đến sinh vật. Gồm :BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái : + Nhân tố vô sinh là các yếu tố không sống của thiên nhiên có ảnh hưởng đến cơ thể sinh vật như : nhiệt độ, ánh sáng, gió, nước, địa hình, thổ nhưỡng, loại đất, độ dốc + Nhân tố hữu sinh :(nhân tố sinh thái sống) .Nhân tố con người :tác động tích cực (cải tạo, nuôi dưỡng, lai ghép), tác động tiêu cực(săn bắt, đốt phá). .Nhân tố sinh vật:các vi sinh vật, thực vật, động vật - Các nhân tố sinh thái tác động lên sinh vật thay đổi theo môi trường và thời gian. - C¸ r« phi ë ViÖt Nam sèng vµ ph¸t triÓn ë nhiÖt ®é nµo ? - NhiÖt ®é nµo c¸ r« phi sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn thuËn lîi nhÊt ?- T¹i sao d­íi 5oC vµ trªn 42oC th× c¸ r« phi sÏ chÕt ?50 CĐiểm gây chết420 CĐiểm cực thuận Giới hạn chịu đựngHình 41.1: Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt NamKho¶ng thuËn lîi t0 CGiới hạn dướiGiới hạn trên300CQuan s¸t h×nh vÏ vµ cho biÕt :Điểm gây chếtBÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái :III Giới hạn sinh thái :BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁII Môi trường sống của sinh vật :II Các nhân tố sinh thái :III Giới hạn sinh thái :Quan sát hình vẽ và cho biết: - C¸ r« phi ë ViÖt Nam sèng vµ ph¸t triÓn ë nhiÖt ®é nµo ? - NhiÖt ®é nµo c¸ r« phi sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn thuËn lîi nhÊt ?- T¹i sao d­íi 5oC vµ trªn 42oC th× c¸ r« phi sÏ chÕt ?+ Từ 5oC 42oC+ Phát triển thuận lợi nhất ở 30oC+ Nhiệt độ 5oC gọi là giới hạn dưới+ Nhiệt độ 42oC gọi là giới hạn trên+ 30oC là điểm cực thuận của cá rô phi Việt Nam+ Từ 5oC đến 42oC là giới hạn chịu đựng( giới hạn sinh thái) về nhiệt độ của cá rô phi ở VN.Giới hạn dướiGiới hạn trênKho¶ng thuËn lîi 50 C420 C300Ct0 CĐiểm cực thuận Giới hạn chịu đựngThế nào là giới hạn sinh thái ? Giôùi haïn sinh thaùi laø giôùi haïn chòu ñöïng cuûa cô theå sinh vaät ñoái vôùi moät nhaân toá sinh thaùi nhaát ñònh.BÀI 41 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁIIII Giới hạn sinh thái :II Các nhân tố sinh thái :I Môi trường sống của sinh vật : H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u sau:Bµi tËp tr¾c nghiÖmC©u 1: M«i tr­êng sèng cña sinh vËt lµ:Lµ n¬i sinh sèng cña sinh vËt.Lµ tÊt c¶ nh÷ng g× bao quanh có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến sinh vậtLµ n¬i sinh sèng cña sinh vËt, bao gåm tÊt c¶ nh÷ng g× bao quanh có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên sự sống, phát triển, sinh sản của sinh vật.ABC§óng H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u sau:Bµi tËp tr¾c nghiÖmC©u 2: D·y c¸c nh©n tè nµo sau ®©y lµ c¸c nh©n tè h÷u sinh?R¾n hæ mang, ¸p suÊt kh«ng khÝ, c©y gç, gç môc.C©y cá, áp suất không khí , hæ, c©y rªu, vi khuÈnC©y cá, th¶m thùc vËt, hæ, c©y rªu, vi rótABC§óng H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u sau:Bµi tËp tr¾c nghiÖmC©u 3: Giíi h¹n sinh th¸i lµ:Lµ giíi h¹n chÞu ®ùng cña c¬ thÓ sinh vËt ®èi víi môi trường nhÊt ®Þnh. Lµ giíi h¹n chÞu ®ùng cña c¬ thÓ sinh vËt ®èi víi một nh©n tè sinh th¸i nhÊt ®Þnh.Lµ giíi h¹n chÞu ®ùng cña c¬ thÓ sinh vËt ®èi víi môi trường.ABC§óngH­íng dÉn vÒ nhµ : Häc thuéc bµi. §äc tr­íc bµi : ¶nh h­ëng cña ¸nh s¸ng lªn ®êi sèng sinh vËt. Ôn lại kiến thức sinh học về thực vật ở lớp 6. Lµm bµi tËp : 1, 2 , 3, 4 (Trang121 – SGK)BÀI HỌC CỦA CHÚNG TA ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC CÁM ƠN THẦY CÔVÀ CÁC EM Đà QUAN TÂM THEO DÕI