Bài giảng môn Sinh học Lớp 9 - Tiết 29, Bài 28: Phương pháp nghiên cứu di truyền người

CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜITiết 29 – Bài 28: Phương pháp nghiên cứu di truyền ngườiCHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI Tiết 29 – Bài 28: Phương pháp nghiên cứu di truyền người	+ Người sinh sản muộn và đẻ ít con	+Vì lý do xã hội không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến HS đọc thông tin sgk Việc nghiên cứu di truyền ở người gặp những khó khăn nào?I- NGHI£N CøU PH¶ HÖGi¶i thÝch c¸c tõ:Ph¶:......................................HÖ:..Gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu ®­îc sö dông trong ph­¬ng ph¸pCïng tr¹ng th¸iKh¸c tr¹ng th¸ib¶n ghi chÐpc¸c thÕ hÖNamN÷KÕt h«nEm h·y ®äc vÝ dô 1 sgk (78) vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:- M¾t n©u vµ m¾t ®en tÝnh tr¹ng nµo tréi?- M¾t n©u, m¾t ®en mµu m¾t nµo thÓ hiÖn ë c¶ ®êi «ng, bµ, ®êi con F1, ®êi ch¸u F2 ? - Sù di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng mµu m¾t cã liªn quan ®Õn giíi tÝnh hay kh«ng? T¹i sao?Khi theo dâi sù di truyÒn tÝnh tr¹ng mµu m¾t (n©u: hoÆc vµ ®en: hoÆc ) qua 3 ®êi cña hai gia ®×nh kh¸c nhau, ng­êi ta lËp ®­îc hai s¬ ®å ph¶ hÖ nh­ sau:0abS¬ ®å ph¶ hÖ cña hai gia ®×nha) Cã bµ ngo¹i m¾t n©u 	 b) cã «ng néi m¾t n©u.§êi «ng bµ (P)§êi con (F1)§êi ch¸u (F2)S¬ ®å ph¶ hÖ cña hai gia ®×nha) Cã bµ ngo¹i m¾t n©u 	 b) cã «ng néi m¾t n©u.§êi «ng bµ (P)§êi con (F1)§êi ch¸u (F2)- M¾t n©u, m¾t ®en tÝnh tr¹ng nµo lµ tréi? V× sao?	+M¾t n©u lµ tÝnh tr¹ng tréi v×: F1 cã 100% m¾t n©u - M¾t n©u, m¾t ®en mµu m¾t nµo thÓ hiÖn ë c¶ ®êi «ng, bµ. Con F1 vµ ®êi ch¸u F2?	 +M¾t n©u,thÓ hiÖn ë c¶ ®êi «ng, bµ. Con F1 vµ ®êi ch¸u F2? - Sù di truyÒn mµu m¾t cã liªn quan ®Õn giíi tÝnh kh«ng?T¹i sao? +Kh«ng liªn quan ®Õn giíi tÝnh v×: Nam/N÷ cã mµu m¾t N©u / §en lµ 1/1Phương pháp nghiên cứu phả hệ là gì?Phương pháp nghiên cứu phả hệ là phương pháp nghiên cứu sự di truyền của một tính trạng nhất định, trên những người thuộc cùng một dòng họ, qua nhiều thế hệ, để xác định đặc điểm di truyền của tính trạng đó.- Các em hãy nghiên cứu VD2	VD 2: Bệnh máu khó đông do một gen quy định. Người vợ không mắc bệnh ( ) lấy chông không mắc bệnh ( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai ( )- Hãy vẽ sơ đồ phả hệ trường hợp trên?- Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn quy định?- Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan với giới tính hay không? Tại sao? PF1F2	 + Do gen lặn quy định?+Có liên quan đến giới tính vì nam dễ mắc bệnh, NST X mang gen đột biến gây bệnhViết công thức di truyền giữa NST và gen: Bệnh máu khó đông+Quy ước gen: A Không mắc bệnh	 gen a Mắc bệnh +Vì nam dễ mắc bệnh - NST X mang gen Đột biến gây bệnh +Con trai mắc bệnh sẽ nhận 1 gen a trên NST X; của người mẹ suy ra mẹ có kiểu gen: XA Xa (Không mắc bệnh) Bố không mắc bệnh có kiểu gen: XAY +Ta có sơ đồ lai: P XAXa x XAY	Gp XA ; Xa XA ; Y	F1 1 X A X A :1 X A Y : 1 X a X A : 1 X a Y 3 không mắc bệnh : 1 mắc bệnh (con trai: XaY )II- NGHIÊN CỨU TRỂ ĐỒNG SINH- Em hãy quan sát hình dưới đây:1- Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứngThô tinhHîp tö ph©n bµoPh«iaba) Sinh ®«i cïng trøng 	b) Sinh ®«i kh¸c trøng ph«i bµo t¸ch nhaua- Sơ đồ 28. a và 28.b giống và khác nhau ở điểm nào?- Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đề là nam hoặc đều là nữ?- Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không?Tại sao?- Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?Sơ đồ 28. a và 28.b giống và khác nhau ở điểm nào?-Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đề là nam hoặc đều là nữ?Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không?Tại sao?Giống nhau: Thụ tinh,hợp tử phân bào-Khác nhau: Số trứng thụ tinh:	+1 trứng được thụ tinh	+ 2 trứng được thụ tinh	 -Thụ tinh cùng trứng - Cùng kiểu gen	 2 trứng + 2 tinh trùng 	2 hợp tử Khác nhau kiểu genĐồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng khác nhau chủ yếu ở điểm nào? Đồng sinh cùng trứng có cùng kiểu gen- Đồng sinh khác trứng khác kiểu genĐồng sinh cùng trứngTheá naøo laø treû ñoàng sinh II/ Nghieân cöùu treû ñoàng sinhTreû ñoàng sinh laø nhöõng ñöùa treû cuøng ñöôïc sinh ra ôû moät laàn sinhĐồng sinh cùng trứngT¹i sao trÎ sinh ®«i cïng trøng l¹i cïng giíi tÝnh?Đồng sinh khác trứngEm hãy hoàn thiện bảng sau?Đặc điểmTrẻ đồng sinh cùng trứngTrẻ đồng sinh khác trứngsố trứng tham gia thụ tinhKiểu genKiểu hìnhGiới tính1 trøng2 hoÆc nhiÒu trøng Cïng kiÓu gen Kh¸c kiÓu gen Gièng nhau nhiÒu Gièng nhau Ýt Cïng giíi Cïng hoÆc kh¸c giíi Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?Đồng sinh khác trứng là gì? trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới không?Đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?..Trẻ đồng sinh: trẻ sinh ra cùng một lần sinhCó 2 trường hợp:đồng sinh cùng trứng đồng sinh khác trứngSự khác nhau:Đồng sinh cùng trứng có cùng KG  cùng giớiĐồng sinh khác trứng khác nhau KG  cùng giới hoặc khác giới.2- ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh HS đọc thông tin mục 2 sgk/ 80 Em hãy đọc thông tin “Em có biết?” (sgk 81)..+Nuôi các trẻ đồng sinh trong môi trường đồng nhất hoặc trong các môi trường khác nhau rồi đem so sánh những đặc điểm giống nhau và khác nhau biết được tính trạng nào do kiểu gen quy định,tính trạng nào chịu ảnh hưởng của môi trường?Nghiên cứu trẻ đồng sinh cho ta biết:	+ Tính trạng nào chủ yếu phụ thuộc vào kiểu gen	+ Tính trạng nào dễ bị biến đổi do tác động của môi trường tự nhiên và xã hội. Ý nghĩa của việc nghiên cứu trẻ đồng sinh là gì?KiÓm tra ®¸nh gi¸:C©u 1: Cho c¸c tõ, côm tõ: Di truyÒn, kiÓu h×nh, tÝnh tr¹ng , nhiÒu gen, mét gen. H·y chän tõ hoÆc côm tõ phï hîp trong sè nh÷ng tõ cho s½n ®iÒn vµo chç trèng trong c©u sau cho phï hîp:Theo dâi sù (1)..cña mét (2)nhÊt ®ÞnhTrªn nh÷ng ng­êi thuéc cïng mét dßng hä qua nhiÒu (3)..Ng­êi ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ®Æc ®iÓm (4)tréi, lÆn do (5)..hay (6)quy ®Þnhdi truyềntính trạngthế hệdi truyềnmột gennhiều genC©u 2: ViÖc nghiªn cøu ph¶ hÖ ph¶i ®­îc thùc hiÖn Ýt nhÊt qua:	a. 2 thÕ hÖ	b. 3 thÕ hÖ	c. 4 thÕ hÖ	d. Cµng nhiÒu thÕ hÖ cµng tètC©u 3: Ph­¬ng ph¸pnghiªn cøu ph¶ hÖ cho ta biÕt ®­îc mét tÝnh tr¹ng nµo ®ã: a. Lµ tÝnh tr¹ng tréi hay tÝnh tr¹ng lÆn b. Do 1 hay nhiÒu gen quy ®Þnh c. Cã liªn quan víi giíi tÝnh hay kh«ng d. C¶ a , b , c ®Òu ®óngVề nhàHọc bài và trả lời câu hỏi trong sgkTìm hiểu về một số bệnh tập di truyền ở ngườiĐọc thêm phần em có biết trong sgk (81)