Bài giảng môn Sinh học - Sinh lý nội tiết

CHƯƠNG VIII: SINH LÝ NỘI TIẾTGiáo viên hướng dẫn: TS.Nguyễn Thị DungSinh viên: nhóm 9 Danh sách sinh viên nhómHoàng Thị Thu HiềnHoàng Thị Ngọc ÁnhNguyễn Thị TrangNguyễn Ngọc PhượngPhan Thị Mỹ HạnhDương Mai AnhBùi Quỳnh TrangI,Khái niệm và đặc điểm tuyến nội tiếtII,Tuyến sinh dục: 1,Tuyến sinh dục nam a,Vị trí của tuyến sinh dục nam b, Cấu tạo tinh hoàn c,Các hoocmon tuyến sinh dục nam d,Cơ chế tác động của testosteron 2,Tuyến sinh dục nữ a,Vị trí của tuyến sinh dục nữ b, Cấu tạo buồng trứng c,Các hoocmon tuyến sinh dục nữ d,Cơ chế tác động của estrogen III,Các bệnh liên quan tới rối loạn hoocmon tuyến sinh dụcI, KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM TUYẾN NỘI TIẾT Khái niệm: Tuyến nội tiết là những tuyến không có ống dẫn , các chất hoá học do chúng tạo ra có hoạt tính cao và đổ thẳng vào máu gọi là tuyến nội tiết ĐẶC ĐIỂM CỦA TUYẾN NỘI TIẾT Không có tính liên tục để giải phóng hoocmon là các nhóm tế bào nằm rải rác trong cơ thể.Không có ống dẫn,có hoạt tính cao và đổ thẳng vào máu. Kích thước nhỏ Có hệ thống mạch máu rất phong phúTiết ra hoocmon (là chất có hoạt tính sinh học rất cao)Chịu sự điều khiển của hệ thần kinh sinh dưỡng (trừ tuyến tụy và tuyến địa phương)Cơ quan đíchDòng máuTuyến nội tiếtHệ thần kinhKích thíchCơ chế tác động của hoocmonhoocmonII,TUYẾN SINH DỤCTUYẾN SINH DỤC ĐỰC(Tinh hoàn)1,TUYẾN SINH DỤC ĐỰC Vị trí tuyến sinh dục namCẤU TẠO TINH HOÀN 	Mỗi tinh hoàn có hình dạng giống hạt mít, dài khoảng 3-4 cm, được bọc trong màng liên kết màu trắng đục. 	Tinh hoàn có khoảng một nghìn ống sinh tinh. Thành của ống sinh tinh có các tinh nguyên bào để sản xuất tinh trùng. 	Xen kẽ với các ống sinh tinh là các tế bào kẽ có chức năng sản xuất ra hoocmon.Vị trí các tế bào kẽ Tế bào kẽTế bào kẽ Các tế bào kẽ nằm giữa các tiểu quản sinh tinh. Chúng sản xuất và tiết ra hooc môn testosterone. Testosterone dễ dàng chuyển vào máu, nhờ sự gần gũi của các tế bào này với mạch máu ở tinh hoàn.TẠI SAO TINH HOÀN VỪA LÀ TUYẾN NỘI TIẾT VỪA LÀ TUYẾN NGOẠI TIẾT?Tinh hoàn sản sinh ra tinh trùng đổ vào ống dẫn tinh.Tinh hoàn sản xuất ra hoomon đổ vào máu *NGUỒN GỐC CỦA NHÓM ANDOGENAndrogen thuộc nhóm hoocmon steroit (là những dẫn xuất của cholesterol )Cholesterol (27C)Progestage(21C)Mineralcorticoid(21C)Glucocorticoid(21C)Androgen(19C)Estrogen(18C)	Nhóm Androgene gồm các hoocmon chủ yếu là Testosterone, ngoài ra còn có các hoocmôn androsteron, Dehidroandrosteron và andrenostoron.Cấu trúc của testosteroneTÁC DỤNG SINH LÝ NỘI TIẾT CỦA TESTOSTERONE Tác dụng biệt hoá sinh dục thời kỳ bào thai người. Làm xuất hiện và bảo tồn những đặc tính sinh dục phụ của nam giới Tăng cường tổng hợp protein nên bắp cơ rắn chắc.Thúc đẩy sự cốt hoá sụn thành xương làm xương dài ra .Kích thích sự phát triển của tinh hoàn, dương vật, các tuyến sinh dục phụ của nam giới (tuyền tiền liệt, túi tinh) làm túi tinh bài tiết Fructose, chất dinh dưỡng chủ yếu của tinh trùng.Cùng với FSH, Testosterone kích thích sản sinh tinh trùngLàm xuất hiện ham muốn (libido) ở nam giới.Tế bào kẽCơ chế tác động của testosteroneTUYẾN SINH DỤC CÁIBuồng trứng là một tuyến nội tiết phức tạpVị trí của buồng trứng CẤU TẠO CỦA BUỒNG TRỨNG	Buồng trứng được bọc trong màng liên kết sợi và được phân biệt thành phần vỏ và phần tủy. 	Phần tủy có nhiều mạch máu và mạch bạch huyết. 	Phần vỏ là nơi có nhiều trứng chín.	CHỨC NĂNG CƠ BẢN CỦA BUỒNG TRỨNG Đảm bảo sự phát triển của cơ quan sinh dục và các đặc điểm sinh dục thứ phát trong cơ thể phụ nữ.Tiết ra các hoocmon sinh dục cái gồm 2 nhóm chính là: ơstrogen và progesteron NHÓM ƠSTROGEN Cấu tạo : tương đối giống hoocmon sinh dục nam và thuộc nhóm steroid . Các hoocmon này có trong nước tiểu của phụ nữ, ơxtradiol ơxtron ơxtriolHoocmon ơstrogenCẤU TẠO CỦA ƠSTROGENNGUỒN GỐC ƠSTROGEN Ơstrogen không chỉ được tạo ra trong buồng trứng mà còn có trong nhau thai , trong vỏ thượng thận và trong tinh hoàn .NHIỆM VỤ CỦA ƠTROGENTham gia vào quá trình tạo ra những đặc điểm sinh dục thứ phát Ức chế hoạt động của các hoocmon hướng sinh dục của tuyến yên. Những nam giới bị thiếu hụt testosterone do có bất thường ở tinh hoàn thường có nồng độ FSH, LH tăng và giảm sản xuất tinh trùng.Ảnh hưởng tới chuyển hóa canxi và photpho.Tác dụng hướng mỡ ngăn cản hiện tượng gan bị nhiễm mỡ. Làm cho tử cung của phụ nữ mang thai nhạy cảm dối với oxytoxin .PROGESTERON Progesterone là một trong những loại hormon kích thích và điều hòa nhiều chức năng của cơ thể. Progesterone có vai trò trong việc duy trì thai kỳ.Cấu tạo của progesteron NHIỆM VỤ CƠ BẢN CỦA PROGESTON:1/ Làm thay đổi niêm mạc tử cung tạo điều kiện cho trứng đã thụ tinh làm tổ.2/ Ức chế khả năng co bóp của tử cung, ngăn ngừa sẩy thai.3/ Ảnh hưởng tới chức năng tiết các hoocmon hướng sinh dục của tuyến yên..4/ Làm giảm hưng tính của tử cung, kích thích sinh trưởng của tyến vú.5/ Ức chế sự thành thục của các bao noãn trong buồng trứng, ngăn cản quá trình rụng trứngỨNG DỤNG CỦA PROGESTERON:Progestin cũng được dùng một mình để tránh thai, và để điều trị nhiều loại bệnh khác, trong đó có xuất huyết tử cung bất thường và vô kinh (không có kinh nguyệt); lạc nội mạc tử cung; ung thư vú, thận, tử cung; ăn mất ngon và sụt cân do AIDS và ung thư. ỨNG DỤNG CỦA PROGESTERONCác thuốc tránh thai phối hợp (có chứa cả estrogen và progestin)Progestogen được sử dụng cùng với estrogen trong thuốc tránh thai được uống kết hợp và trong liệu pháp hormon dùng để điều trị mãn kinh.NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC RỐI LOẠN HOOCMON SINH DỤCBIỂU HIỆN KHI THIẾU ESTROGEN 	Khi hoạt động của buồng trứng suy giảm, mãn kinh, cắt bỏ buồng trứng, tia xạ vào buồng trứng thì cơ thể sẽ bị thiếu estrogen. 	Tình trạng thiếu estrogen sẽ gây ra nhiều thay đổi trong cơ thể người phụ nữ: 	Thay đổi về kinh nguyệt: Kinh mau, kinh thưa, vòng kinh ngắn . (Ðó là những vòng kinh không phóng noãn -không rụng trứng).	Hội chứng rối loạn vận mạch: có những cơn bốc hỏa, làm người nóng, giãn mạch nên mặt đỏ bừng. ra mồ hôi về ban đêm làm mất ngủ, người lúc nóng, lúc lạnh. 	Rối loạn về tâm thần: nhiều khi tim đập nhanh, giảm trí nhớ, bắt đầu xuất hiện những triệu chứng của bệnh Alzheimer, dễ lâm vào tình trạng trầm cảm.	Thay đổi về giải phẫu: Vì mất tổ chức mỡ dưới da làm da mất chun giãn không còn trơn bóng, da trở nên nhăn nheo, ngực vì thế cũng lép theo. 	Thay đổi về cơ quan sinh sản: Buồng trứng, tử cung, cổ tử cung teo nhỏ. Giảm khoái cảm và ham muốn tình dục. 	Ảnh hưởng đến khung xương: Giảm đưa canxi vào xương dẫn đến loãng xương rồi mất xương, giảm chiều cao, lưng còng, xương giòn, xốp, dễ gẫy. 	Dễ bị ung thư vú, ung thư niêm mạc tử cung, ung thư cổ tử cung.BIỂU HIỆN CỦA GIẢM TESTOSTERONE Ở NAM GIỚI - Bao gồm giảm ham muốn tình dục, cương dương kém, giảm số lượng tinh trùng và khả năng sinh sản hoặc thấy vú to ra. - Nam cũng có thể có những triệu chứng tương tự như nữ ở thời kỳ mãn kinh, đó là cơn bốc nóng, dễ cáu giận (tăng sự kích thích), khó tập trung và trầm cảm. - Thiếu hoocmôn này dẫn tới vô sinhKhi giảm bài tiết testosterone nhiều và kéo dài, dẫn tới rụng lông trên cơ thể và giảm khối cơ, xương có thể giòn hơn và dễ gẫy, tinh hoàn có thể nhỏ và mềm. Ở người trẻ, sự bài tiết testosterone ít có thể làm giảm sự mọc râu và lông trên cơ thể, giảm phát triển khối cơ và cơ quan sinh dục. Ngoài ra giọng nói cũng không trầm. . Những nam giới bị thiếu hụt testosterone do có bất thường ở tinh hoàn thường có nồng độ FSH, LH tăng và giảm sản xuất tinh trùng.THE END