Bài giảng môn Sinh học - Tiết 29: Phương pháp nghiên cứu di truyền học người

Xin kÝnh chµo thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinhGiáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangHãy trả lời các câu hỏi sau:- Mối quan hệ giữa Kiểu gen – Mơi trường và Kiểu hình?- Vận dụng hiểu biết của mình về thường biến trong sản xuất, chăn nuơi như thế nào?Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangCh­¬ng V DI truyỊn häc ng­êiNéi dung cđa ch­¬ng nghiªn cøu vỊ: Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Di truyỊn häc ng­êi Mét sè BƯnh vµ tËt di truyỊn ë ng­êi Di truyỊn häc víi con ng­êi.Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangCh­¬ng V DI truyỊn häc ng­êiTiÕt 29: Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyỊn häc ng­êiGiáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangTiÕt 29: Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu di  truyỊn häc ng­êiH·y tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:Mét sè khã kh¨n gỈp ph¶i khi nghiªn cøu di truyỊn häc ë ng­êi?KĨ tªn nh÷ng ph­¬ng ph¸p thÝch hỵp, ®¬n gi¶n vµ th«ng dơng trong nghiªn cøu di truyỊn häc ng­êi?Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangTrong nghiªn cøu di truyỊn häc ng­êi gỈp 2 khã kh¨n chÝnh : + Ng­êi sinh s¶n muén vµ ®Ỵ Ýt con. + V× lÝ do x· héi, kh«ng thĨ ¸p dơng c¸c ph­¬ng ph¸p lai vµ g©y ®ét biÕn.- Mét sè ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu th«ng dơng vµ ®¬n gi¶n Trong nghiªn cøu di truyỊn häc ng­êi lµ: Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hƯ vµ trỴ ®ång sinh.Trong thùc tÕ ng­êi ta cã thĨ sư dơng mét sè ph­¬ng ph¸p kh¸c nh­: Nghiªn cøu tÕ bµo, nghiªn cøu di truyỊn ph©n tư,...Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangI. Nghiªn cøu ph¶ hƯ.§äc vµ nghiªn cøu th«ng tin SGK (78), tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:Ph¶ hƯ lµ g×?Mét sè ký hiƯu tr­êng dïng trong nghiªn cøu ph¶ hƯ?Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangPh¶ HƯ lµ b¶n Ghi chÐp c¸c thÕ hƯ.Mét sè ký hiƯu th­êng dïng: ChØ Nam ChØ N÷ - Hai mµu kh¸c nhau cïng mét ký hiƯu biĨu thÞ 2 tr¹ng th¸i ®èi lËp nhau cđa cïng 1 tÝnh tr¹ng.VÝ dơ: Nam tãc th¼ng Nam tãc qu¨n N÷ tãc th¼ng N÷ tãc qu¨nGiáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ Tang Mét sè ký hiƯu d­íi ®©y biĨu thÞ ®iỊu g×:Nh÷ng ký hiƯu ë trªn biĨu thÞ kÕt h«n hay cỈp vỵ chång.Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangNghiªn cøu vÝ dơ 1, H×nh 28.1 SGK H×nh 28.1.H·y cho biÕt:M¾t l©u vµ m¾t ®en, tÝnh tr¹ng nµo lµ tréi?Sù di truyỊn tÝnh tr¹ng mµu m¾t cã liªn quan tíi giíi tÝnh kh«ng? T¹i sao?Đời ông bà (P)Đời con (F1) Đời cháu (F2)abGiáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangTÝnh tr¹ng m¾t N©u lµ tréi, tÝnh tr¹ng m¾t §en lµ lỈn.Sù di truyỊn tÝnh tr¹ng mµu m¾t kh«ng liªn quan ®Õn giíi tÝnh v× mµu m¾t n©u hay ®en ®Ịu cã ë c¶ 2 giíi tÝnh.Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangNghiªn cøu VÝ dơ 2 SGK (tr 79)H·y vÏ s¬ ®å ph¶ hƯ cđa tr­êng hỵp trªn vµ tr¶ líi c¸c c©u hái sau:BƯnh m¸u khã ®«ng do gen tréi hay gen lỈn quy ®Þnh?Sù di truyỊn bƯnh m¸u khã ®«ng cã liªn quan ®Õn giíi tÝnh hay kh«ng? T¹i sao?Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangS¬ ®å ph¶ hƯ:P F1BƯnh m¸u khã ®«ng do gen lỈn quy ®Þnh.S­ di truyỊn bƯnh m¸u khã ®«ng cã liªn quan tíi giíi tÝnh v× chØ con trai cđa cỈp vỵ chång trªn m¾c bƯnh.Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangTheo c¸c nhµ nghiªn cøu th× bƯnh m¸u khã ®«ng lµ 1 trong nh÷ng bƯnh di truyỊn cã liªn kÕt víi giíi tÝnh. BƯnh m¸u khã ®«ng do gen lỈn n»m trªn NST giíi tÝnh X quy ®Þnh ( Kh«ng cã gen t­¬ng øng trªn Y) C¬ chÕ di truyỊn bƯnh nµy theo quy luËt di truyỊn chÐo: «ng ngo¹i m¾c bƯnh sÏ truyỊn cho ch¸u ngo¹i lµ ch¸u trai. Gi¶ sư gen m lµ gen g©y bƯnh m¸u khã ®«ng n»m trªn NST X ; M lµ gen tréi t­¬ng øng cịng n»m trªn NST X nh­ng kh«ng g©y bƯnh.Ta cã s¬ ®å lai: P XMXm x XMY GP XM , Xm XM , Y F1 KG: XMXM : XMY : XMXm : XmY KH: Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangQua 2 vÝ dơ vµ nh÷ng th«ng tin thu nhËn ®­ỵc, c¸c em hay tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hƯ lµ g×?ý nghÜa cđa ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hƯ trong nghiªn cøu di truyỊn häc ng­êi?Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangPh­¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hƯ lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi sù di truyỊn cđa mét tÝnh tr¹ng nhÊt ®Þnh trªn nh÷ng ng­êi thuéc cïng mét dßng hä qua nhiỊu thÕ hƯ.ý nghÜa: X¸c ®Þnh ®­ỵc ®Ỉc ®iĨm di truyỊn cđa tÝnh tr¹ng cÇn theo ®âi qua nhiỊu thÕ hƯ. ( tréi, lỈn, do mét hay nhiỊu gen quy ®Þnh)Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangII. Nghiªn cøu trỴ ®ång sinh.H·y tr¶ lêi c©u hái: ThÕ nµo lµ trỴ ®ång sinh?TrỴ ®ång sinh lµ nh÷ng ®øa trỴ cïng ®­ỵc sinh ra ë mét lÇn sinh.Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ Tang1. TrỴ ®ång sinh cïng trøng vµ kh¸c trøngQuan s¸t hai s¬ ®å h×nh 28.2 a, b: Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangVµ c¸c h×nh minh ho¹ sau:Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangH·y tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:S¬ ®å 28.2a gièng vµ kh¸c s¬ ®å 28.2b ë ®iĨm nµo?T¹i sao trỴ sinh ®«i cïng trøng ®Ịu lµ nam hoỈc ®Ịu lµ n÷?§ång sinh kh¸c trøng lµ g×? Nh÷ng ®øa trỴ ®ång sinh kh¸c trøng cã thĨ kh¸c nhau vỊ giíi tÝnh kh«ng? T¹i sao?§ång sinh cïng trøng vµ kh¸c trøng kh¸c nhau ë ®iĨm nµo?Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ Tang1. TrỴ ®ång sinh cïng trøng vµ kh¸c trøngTrỴ ®ång sinh cïng trøng ®­ỵc h×nh thµnh tõ 1 tinh trïng kÕt hỵp víi 1 trøng ®Ĩ t¹o thµnh m«t hỵp tư ban ®Çu; trỴ ®ång sinh cïng trøng gièng nhau vỊ kiĨu gen, gièng nhau vỊ giíi tÝnh vµ gièng nhau vÌ kiĨu h×nh.TrỴ ®ång sinh kh¸c trøng ®­ỵc h×nh thµnh tõ 2 tinh trïng kÕt hỵp víi 2 trøng kh¸c nhau ®Ĩ t¹o thµnh 2 hỵp tư trë lªn; trỴ ®ång sinh kh¸c trøng kh¸c nhau vỊ kiĨu gen, cã thĨ gièng hoỈc kh¸c nhau vỊ giíi tÝnh, kh¸c nhau vỊ kiĨu h×nh.Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ Tang2. ý nghÜa cđa nghiªn cøu trỴ ®ång sinh Nghiªn cøu th«ng tin trong SGK , tham kh¶o muc: Em cã biÕt (sgk –tr 81)vµ nh÷ng hiĨu biÕt cđa m×nh tr¶ lêi c©u hái: ý nghÜa cđa viƯc nghiªn cøu trỴ ®ång sinh? Nghiªn cøu trỴ ®ång sinh giĩp chĩng ta hiĨu râ vai trß cđa kiĨu gen vµ vai trß cđa m«i tr­êng ®èi víi sù h×nh thµnh tÝnh tr¹ng, sù ¶nh h­ëng kh¸c nhau cđa m«i tr­êng ®èi víi tÝnh tr¹ng sè l­ỵng vµ tÝnh tr¹ng chÊt l­ỵng.Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangChon ®¸p ¸n ®ĩng cho c¸c c©u hái d­íi ®©y:1/ Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hƯ cã néi dung chđ yÕu lµ:a/ Nghiªn cøu, theo dâi sù di truyỊn cđa c¸c tËt di truyỊn trªn ng­êi.b/ Theo dâi sù di truyỊn cđa mét tÝnh tr¹ng nhÊt ®Þnh trªn nh÷ng ng­êi thuéc cïng mét dßng hä qua nhiỊu thÕ hƯ.c/ Theo dâi sù di truyỊn cđa nhiỊu tÝnh tr¹ng nhÊt ®Þnh trªn nh÷ng ng­êi thuéc cïng mét dßng hä qua nhiỊu thÕ hƯ.d/ C¶ a vµ cGiáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangChon ®¸p ¸n ®ĩng cho c¸c c©u hái d­íi ®©y:2/ Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu trỴ ®ång sinh cã ý nghÜa:a/ X¸c ®Þnh sù biÕn ®ỉi kiĨu h×nh trong qu¸ tr×nh ph¸t triĨn c¸ thĨ.b/ Nghiªn cøu trỴ ®ång sinh giĩp chĩng ta hiĨu râ vai trß cđa kiĨu gen vµ vai trß cđa m«i tr­êng ®èi víi sù h×nh thµnh tÝnh tr¹ng.c/ Sù ¶nh h­ëng kh¸c nhau cđa m«i tr­êng ®èi víi tÝnh tr¹ng sè l­ỵng vµ tÝnh tr¹ng chÊt l­ỵng.d/ C¶ b vµ cGiáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ TangTiÕt 29: Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu di  truyỊn häc ng­êiNghiªn cøu ph¶ hƯ.Nghiªn cøu trỴ ®ång sinh.kÝnh chĩc søc khoỴ c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh.Giáo viên: Nguyễn Văn Việt - THCS Thổ Tang