Bài giảng môn Sinh học - Tiết 41 (bài 39): Sinh sản của vi sinh vật

Tiết 41 (Bài 39): sinh sản của vi sinh vậtPhạm Đức Quỳnh TTDGTX Tiền Hải - Thỏi BỡnhNội dung bài họcSinh sản của vi sinh vật nhân sơSinh sản của vi sinh vật nhân thực I.Sinh sản của vi sinh vật nhân sơ1. Phân đôi2. Tạo thành bào tử3. Nảy chồi1. Phân đôi:- Hầu hết vi khuẩn sinh sản bằng hình thức phân đôi.- Trong hình thức phân đôi, mỗi tb tăng lên về kích thước, tổng hợp mới các enzim và riboxom, màng tế bào gấp nếp hình thành mezoxom, ADN đính vào mezoxom để nhân đôi. Sau khi tế bào đạt gấp đôi chiều dài (nếu là trực khuẩn) hoặc gấp đôi đường kính (nếu là cầu khuẩn), một vách ngăn sẽ phát triển tách 2ADN giống nhau và tách tế bào chất thành 2 phần riêng biệt cuối cùng thành 2 tế bào hoàn thiện và 2 tế bào con tách nhau ra 2. Tạo thành bào tử:- Xạ khuẩn (nhóm vi khuẩn dạng sợi - Actinomycetes) sinh sản bằng cách phân cắt phần đỉnh của sợi khí sinh thành một chuỗi bào tử (bào tử phân đốt). Khi phát tán đến một cơ chất thuận lợi, mỗi bào tử sẽ nảy mầm thành một cơ thể mới.- Một số vi khuẩn sinh sản bằng ngoại bào tử (bào tử được hình thành ngaòi tế bào sinh dưỡng) như vi sinh vật dinh dưỡng mê tan (Methylosinus) * Chú ý:- Tất cả các bào tử sinh sản đều chỉ có các lớp màng, không có vỏ và không tìm thấy hợp chất canxidipicolinat.- Khi gặp điều kiện bất lợi tế bào vi khuẩn sinh dưỡng hình thành bên trong một nội bào tử (endospore). Đây không phải là hình thức sinh sản mà chỉ là dạng nghỉ của tế bào. Nội bào tử có lớp vỏ dày và chứa canxidipicolinat có khả năng cách nhiệt, chống thấm, 3. Nảy chồi:- Một số vi khuẩn sống trong nước lại sinh sản nhờ nảy chồi, tế bào mẹ tạo thành một chồi ở cực, chồi lớn dần rồi nhận các thành phần của tế bào và sau đó có thể tách ra thành một cơ thể mới.II. Sinh sản của vi sinh vật nhân thực 1. Phân đôi và nảy chồi 2. Sinh sản hữu tính và vô tính1. Phân đôi và nảy chồi:- ở nấm men, một số sinh sản bằng cách phân đôi (như nấm men rượu rum -Schizosaccharomyces)- Đa số nấm men sinh sản theo kiểu nảy chồi (nấm men rượu – Saccharomyces). Theo kiểu này, trên bề mặt tế bào mẹ xuất hiện một chồi, chồi lớn dần, nhận được đầy đủ các thành phần của tế bào rồi tách ra tiếp tục sinh trưởng cho đến khi đạt được kích thước của tế bào mẹ.- Các loại tảo đơn bào như tảo lục (Chlorophyta), tảo mắt (Euglenophyta), trùng giày (Paramecium cau datum) sinh sản vô tính bằng cách phân đôi và sinh sản hữu tính bằng cách hình thành bào tử chuyển động hay hợp tử nhờ sự kết hợp của hai hai tế bào 2. Sinh sản hữu tính và vô tính:- Nấm men có thể sinh sản hữu tính (bào tử đảm, bào tử túi). Khi tế bào lưỡng bội giảm phân tạo thành 4 hoặc nhiều hơn 4 bào tử đơn bội có thành dày bên trong tê bào mẹ. ở đa số nấm men, thành tế bào mẹ trở thành một túi (nang) chứa các bào tử. Khi túi vỡ, các bào tử được giải phóng, sau đó các bào tử đơn bội khác nhau về giới tính kết hợp với nhau tạo thành một tế bào lưỡng bội nảy chồi mạnh mẽ.- Nấm sợi (như nấm mốc) sinh sản bằng cả bào tử vô tính và hữu tính (bằng bào tử qua giảm phân):+ Bào tử vô tính tạo thành chuỗi trên đỉnh của các sợi nấm khí sinh (bào tử trần, như ở nấm Penicillium) hoặc được tạo thành bên trong các túi (bào tử kín- như ở nấm Mucor) nằm ở đỉnh của các sợi nấm khí sinh. Một loại bào tử vô tính khác gọi là bào tử áo có vách dày.+ Bào tử hữu tính : bao gồm một số dạng chính sau:. Bào tử đảm: (ví dụ ở nấm rơm) bào tử phát sinh trên đỉnh của các đảm ở quả thể của nấm. Bào tử túi: hình thành bên trong một cái túi, một số túi lại được chứa bên trong thể quả chung lớn hơn.. Bào tử tiếp hợp: bào tử được bao bọc bằng một vách dày màu sẫm, giúp chúng chống lại được khô hạn và nhiệt độ cao.. Bào tử noãn: được tạo thành ở một số nấm thủy sinh, là các bào tử lớn có lông và có roi.