Bài giảng môn Tập làm văn Lớp 5 - Tuần 13: Luyện tập tả người (Tả ngoại hình)

MÔN: TẬP LÀM VĂNLỚP 5 Bài 1: Chọn làm một trong hai bài tập sau:- a) Đọc lại bài Bà tôi của Mác-xim Go-rơ-ki vừa học tuần trước và trả lời câu hỏi :- Đoạn 1 tả đặc điểm gì về ngoại hình của bà ?+ Tóm tắt các chi tiết được miêu tả ở từng câu .+ Các chi tiết đó quan hệ với nhau như thế nào ? Đọan 2 còn tả những đặc điểm gì về ngoại hình của bà ? Các đặc điểm đó quan hệ với nhau như thế nào ? Chúng cho biết điều gì về tính tình của bà ? b) Đoạn văn Chú bé vùng biển tả những đặc điểm nào về ngoại hình của bạn Thắng ?Những đặc điểm ấy cho biết điều gì về tính tình của Thắng ?Hoạt động nhóm4(5 phút)Tập làm vănLuyện tập tả người (Tả ngoại hình) Bà tôi ngồi cạnh tôi, chải đầu. Tóc bà đen và dày kì lạ, phủ kín cả hai vai, xoã xuống ngực, xuống đầu gối. Một tay khẽ nâng mớ tóc lên và ướm trên tay, bà tôi đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa bằng gỗ vào mớ tóc dày. Giọng bà trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông. Nó khắc sâu vào trí nhớ tôi dễ dàng, và như những đoá hoa, cũng dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa sống. Khi bà mỉm cười, hai con ngươi đen sẫm nở ra, long lanh, dịu hiền khó tả, đôi mắt ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi vui. Mặc dù trên đôi má ngăm ngăm đã có nhiều nếp nhăn, khuôn mặt của bà tôi hình như vẫn tươi trẻ. Theo Mac-xim Go-rơ-kiBà tôiChú bé vùng biển Thằng Thắng, con cá vược của thôn Bần và là địch thủ bơi lội đáng gờm nhất của bọn trẻ, lúc này đang ngồi trên chiếc thuyền đậu ở ngoài cùng. Nó trạc tuổi thằng Chân “phệ”nhưng cao hơn hẳn cái đầu.Nó cởi trần, phơi nước da rám đỏ khỏe mạnh của những đứa trẻ lớn lên với nắng, nước mặn và gió biển.Thân hình nó rắn chắc, nở nang: cổ mập, vai rộng, ngực nở căng, bụng thon hằn rõ những múi, hai cánh tay gân guốc như hai cái bơi chèo,cặp đùi dế to, chắc nình nịch. Thắng có cặp mắt to và sáng. Miệng tươi,hay cười.cái trán hơi dô ra,trông có vẻ là một tay bướng bỉnh,gan dạ. Theo Trần Vân Bà tôi ngồi cạnh tôi, chải đầu. Tóc bà đen và dày kì lạ, phủ kín cả hai vai, xoã xuống ngực, xuống đầu gối. Một tay khẽ nâng mớ tóc lên và ướm trên tay, bà tôi đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa bằng gỗ vào mớ tóc dày. Giọng bà trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông. Nó khắc sâu vào trí nhớ tôi dễ dàng, và như những đoá hoa, cũng dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa sống. Khi bà mỉm cười, hai con ngươi đen sẫm nở ra, long lanh, dịu hiền khó tả, đôi mắt ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi vui. Mặc dù trên đôi má ngăm ngăm đã có nhiều nếp nhăn, khuôn mặt của bà tôi hình như vẫn tươi trẻ. Theo Mac-xim Go-rơ-kiBà tôiGợi ý:* Đoạn 1: -Tả đặc điểm ngoại hình gì của bà?-Tả chi tiết nào về ngoại hình của bà ? (Tóm tắt các chi tiết được miêu tả ở từng câu – Hãy đọc từng câu và xác định ý chính ,chi tiết ,từ ngữ dùng để miêu tả).-Xem các chi tiết đó có quan hệ với nhau như thế nào?*Đoạn 2: nêu tương tự ở đoạn 1và xem các chi tiết ở đặc điểm có quan hệ với nhau như thế nào ?Những chi tiết đặc điểm đó cho biết điều gì về tính tình của bà?Chú bé vùng biển Thằng Thắng, con cá vược của thôn Bần và là địch thủ bơi lội đáng gờm nhất của bọn trẻ, lúc này đang ngồi trên chiếc thuyền đậu ở ngoài cùng. Nó trạc tuổi thằng Chân “phệ”nhưng cao hơn hẳn cái đầu.Nó cởi trần, phơi nước da rám đỏ khỏe mạnh của những đứa trẻ lớn lên với nắng, nước mặn và gió biển. Thân hình nó rắn chắc, nở nang: cổ mập, vai rộng, ngực nở căng, bụng thon hằn rõ những múi, hai cánh tay gân guốc như hai cái bơi chèo,cặp đùi dế to, chắc nình nịch. Thắng có cặp mắt to và sáng. Miệng tươi,hay cười.cái trán hơi dô ra, trông có vẻ là một tay bướng bỉnh,gan dạ. Theo Trần VânGợi ý : b) Đoạn văn Chú bé vùng biển tả những đặc điểm nào về ngoại hình của bạn Thắng ?Những đặc điểm ấy cho biết điều gì về tính tình của Thắng ?Tương tự như câu a : Nêu đặc điểm của từng câu văn – Tìm những từ ngữ-hình ảnh để miêu tả ngoại hình của Thắng và qua những đặc điểm ấy ,em sẽ biết được tính tình của Thắng như thế nào ? . Bà tụi Bà tôi ngồi cạnh tôi, chải đầu. Tóc bà đen và dày kì lạ, phủ kín cả hai vai, xoã xuống ngực, xuống đầu gối. Một tay khẽ nâng mớ tóc lên và ướm trên tay, bà tôi đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa bằng gỗ vào mớ tóc dày. Giọng bà trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông. Nó khắc sâu vào trí nhớ tôi dễ dàng, và như những đoá hoa, cũng dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa sống. Khi bà mỉm cười, hai con ngươi đen sẫm nở ra, long lanh, dịu hiền khó tả, đôi mắt ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi vui. Mặc dù trên đôi má ngăm ngăm đã có nhiều nếp nhăn, khuôn mặt bà tôi hình như vẫn tươi trẻ. Theo Mac-xim Go-rơ-kiChú bé vùng biển Thằng Thắng, con cá vược của thôn Bần và là địch thủ bơi lội đáng gờm nhất của bọn trẻ, lúc này đang ngồi trên chiếc thuyền đậu ở ngoài cùng. Nó trạc tuổi thằng Chân “phệ”nhưng cao hơn hẳn cái đầu. Nó cởi trần, phơi nước da rám đỏ khỏe mạnh của những đứa trẻ lớn lên với nắng, nước mặn và gió biển. Thân hình nó rắn chắc, nở nang :cổ mập, vai rộng, ngực nở căng , bụng thon hằn rõ những múi, hai cánh tay gân guốc như hai cái bơi chèo, cặp đùi dế to, chắc nình nịch. Thắng có cặp mắt to và sáng. Miệng tươi, hay cười. cái trán hơi dô ra, trông có vẻ là một tay bướng bỉnh, gan dạ. Theo Trần Vân Bà tôi ngồi cạnh tôi, chải đầu. Tóc bà đen và dày kì lạ, phủ kín cả hai vai, xoã xuống ngực, xuống đầu gối. Một tay khẽ nâng mớ tóc lên và ướm trên tay, bà tôi đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa bằng gỗ vào mớ tóc dày. Giọng bà trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông. Nó khắc sâu vào trí nhớ tôi dễ dàng, và như những đoá hoa, cũng dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa sống. Khi bà mỉm cười, hai con ngươi đen sẫm nở ra, long lanh, dịu hiền khó tả, đôi mắt ánh lên những tia sáng ấm áp ,tươi vui. Mặc dù trên đôi má ngăm ngăm đã có nhiều nếp nhăn, khuôn mặt bà tôi hình như vẫn tươi trẻ. Theo Mac-xim Go-rơ-ki* Đoạn 1: Tả mái tóc của người bà qua con mắt nhìn của đứa cháu là một cậu bé:Bà tôi- Câu 1-Mở đoạn:Giới thiệu bà ngồi cạnh cháu chải đầu.- Câu 2:Cảm nhận về mái tóc của bà với đặc điểm:đen,dày kì lạ.- Câu 3:Tả độ dày của mái tóc qua cách bà chải đầu và từng động tác(nâng mớ tóc lên,ướm trên tay,đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa bằng gỗ vào mớ tóc dày).* Câu 1 tả khái quát,câu 2 và câu 3 tả cụ thể.Ba câu,ba chi tiết, chi tiết sau làm rõ chi tiết trước .Các chi tiết đó có quan hệ chặt chẽ với nhau , -Em hãy cho biết câu nào tả khái quát,câu nào tả cụ thể,chi tiết nào làm rõ cho chi tiết nào? Các chi tiết đó có quan hệ với nhau như thế nào? Đọan 1 tác giả tả chi tiết nào về ngoại hình của bà?Tập làm vănLuyện tập tả người (Tả ngoại hình) Bà tôi ngồi cạnh tôi, chải đầu. Tóc bà đen và dày kì lạ, phủ kín cả hai vai, xoã xuống ngực, xuống đầu gối. Một tay khẽ nâng mớ tóc lên và ướm trên tay, bà tôi đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa bằng gỗ vào mớ tóc dày. Giọng bà trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông. Nó khắc sâu vào trí nhớ tôi dễ dàng, và như những đoá hoa, cũng dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa sống. Khi bà mỉm cười, hai con ngươi đen sẫm nở ra, long lanh, dịu hiền khó tả, đôi mắt ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi vui. Mặc dù trên đôi má ngăm ngăm đã có nhiều nếp nhăn, khuôn mặt bà tôi hình như vẫn tươi trẻ. Theo Mac-xim Go-rơ-kiBà tôi* Đoạn 2 tả giọng nói,đôi mắt,đôi má ,khuôn mặt của bà:-Câu 1: Tả đặc điểm chung của giọng nói: trầm bổng,ngân nga.-Câu 2:Tả tác động của giọng nói vào tâm hồn cậu bé:khắc sâu vào trí nhớ dễ dàng và như những đóa hoa,cũng dịu dàng rực rỡ,đầy nhựa sống .Câu 3:Tả sự thay đổi của đôi mắt khi bà mỉm cười :hai con ngươi đen sẫm nở ra và tình cảm ẩn chứa trong đôi mắt :long lanh,dịu hiền khó tả,ánh lên những tia sáng ấm áp,tươi vui.-Câu 4:Tả khuôn mặt của bà:mặc dù trên đôi má đã có nhiều nếp nhăn,khuôn mặt hình như vẫn tươi trẻ.* Các đặc điểm về ngoại hình có quan hệ chặt chẽ với nhau .Chúng khắc họa rõ nét về tính tình của bà:dịudàng,tâm hồn tươi trẻ,yêu đời,lạc quan. Đoạn 2 tả những đặc điểm gì về ngoại hình bà?- Các đặc điểm ngoại hình như:mái tóc đen,dày;giọng nói trầm bổng ngân nga,đối với cháu dịu dàng,đôi mắt dịu hiềnánh lên những tia sáng ấm áp ,tươi vui nói lên tính tình của bà như thế nào? -Các đặc điểm giọng nói,đôi mắt,đôi má,khuôn mặt có quan hệ với nhau như thế nào? Những nét về ngoại hình của bà cho biết điều gì về tính tình của bà ? -Bà là người dịu hiền,tươi trẻ,yêu đời.Kết luận: Những chi tiết,đặc điểm ở câu 2 có quan hệ chặt chẽ với chi tiết,đặc điểm ở câu 1. Nếu không có câu 1,ta không hiểu được câu 2 .Nếu không có chi tiết,đặc điểm ở câu 3 thì câu 4 sẽ không có sức thuyết phục .Tập làm vănLuyện tập tả người (Tả ngoại hình)Chú bé vùng biển Thằng Thắng,con cá vược của thôn Bần và là địch thủ bơi lội đáng gờm nhất của bọn trẻ,lúc này đang ngồi trên chiếc thuyền đậu ở ngoài cùng. Nó trạc tuổi thằng Chân “phệ”nhưng cao hơn hẳn cái đầu. Nó cởi trần, phơi nước da rám đỏ khỏe mạnh của những đứa trẻ lớn lên với nắng, nước mặn và gió biển.Thân hình nó rắn chắc, nở nang: cổ mập, vai rộng, ngực nở căng, bụng thon hằn rõ những múi, hai cánh tay gân guốc như hai cái bơi chèo, cặp đùi dế to, chắc nình nịch. Thắng có cặp mắt to và sáng. Miệng tươi, hay cười.cái trán hơi dô ra, trông có vẻ là một tay bướng bỉnh, gan dạ. Theo Trần Vân b) Đoạn văn Chú bé vùng biển tả những đặc điểm nào về ngoại hình của bạn Thắng ?Những đặc điểm ấy cho biết điều gì về tính tình của Thắng ?Tập làm vănLuyện tập tả người (Tả ngoại hình)Từ ngữ hình ảnh để miêu tảChi tiết được miêu tảTính tìnhCâuGiới thiệu chung về Thắngcon cá vược, có tài bơi lộihơn hẳn các bạn một cái đầuTả chiều caoTả nước darám đỏ vì lớn lên với nắng, nước mặn và gió biểnTả thân hìnhrắn chắc nở nang: cổ mập, vai rộng, ngực nở, bụng thon, hai cánh tay gân guốc, đùi dế to, chắcTả cặp mắtto và sángNhững đặc điểm ấy cho biết Thắng là một cậu bé thông minh,bướng bỉnh,gan dạ.Tả cái miệngtươi, hay cườiTả trán dô, bướng bỉnh1234567Những đặc điểm về ngoại hình của bạn Thắng:Tập làm vănLuyện tập tả người (Tả ngoại hình)* Tất cả những đặc điểm miêu tả ngoại hình của Thắng có quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau, chúng không chỉ làm rõ về bề ngoài của Thắng là một đứa trẻ lớn lên ở vùng biển, bơi lội rất giỏi, có sức khỏe dẻo dai mà còn cả tính tình của Thắng: thông minh, bướng bỉnh.* Đoạn 1: Tả mái tóc của người bà qua con mắt nhìn của đứa cháu là một cậu bé.* Đoạn 2: Tả giọng nói, đôi mắt, đôi má, khuôn mặt của bà.1. Bà tôi2. Chú bé vùng biển - Những đặc điểm về chiÒu cao, nước da, th©n h×nh, cÆp m¾t, c¸i miÖng, tr¸n...của Thắng cho biết thắng là cậu bé khỏe mạnh,cứng cỏi, vui vẻ, bướng bỉnh và gan dạ. Kết luận : Khi tả ngoại hình nhân vật, cần chọn tả những chi tiết tiêu biểu. Những chi tiết miêu tả phải có quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau,giúp khắc họa rõ hình ảnh nhân vật. Bằng cách tả như vậy, chúng ta sẽ hình dung không chỉ nói về ngoại hình của nhân vật mà còn thấy cả nội tâm, tính tình của nhân vật  - Từ đặc điểm ngoại hình đã khắc họa được tính tình của bà dịu dàng, tươi trẻ, yêu đời, lạc quan.- Khi tả ngoại hình của nhân vật cần lưu ý điều gì ?Tập làm vănLuyện tập tả người (Tả ngoại hình)6Tả cái miệngtươi, hay cười7Tả trán dô, bướng bỉnhBài 1: Chọn làm một trong hai bài tập sauBài 2: Lập dàn ý cho bài văn tả một người mà em thường gặpCấu tạo của bài văn tả ngườiMở bài: Giới thiệu người định tảThân bài: Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng,)Tả tính tình, hoạt động (lời nói, cử chỉ, thói quen, cách cư xử với người khác,)3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tảTập làm vănLuyện tập tả người (Tả ngoại hình)Dàn ý bài văn tả cô giáo1. MB: Hàng ngày đến trường,em thường gặp cô giáo Cô giáo dạy em hồi lớp Bốn2. TB: -Cô .rất trẻ .Cô năm nay khoảng hơn ba mươi tuổi . - Dáng người cô thon thả ,mảnh mai,trông cô rất hiền .. - Đến lớp,cô thường mặc những chiếc áo dài nhung rất sang.. - Cô luôn mang đôi giày cao gót màu nâu dễ thương . - Mái tóc cô dài,đen mượt.cô thường kẹp chiếc kẹp màu hồng - Đôi mắt to,tròn,đen lay láy như biết nói,biết cười. - Cô luôn nhìn chúng em với ánh mắt ấm áp,tin cậy - Mỗi khi cô cười để lộ ra hàm răng trắng,đều như những hạt bắp. - Cô rất vui vẻ nhưng cô cũng rất nghiêm khắc - Giọng nói của cô truyền cảm,giảng bài rất dễ hiểu - Cô luôn quan tâm đến các bạn có hoàn cảnh khó khăn,học yếu.. - Cô vui vẻ,đoàn kết tương thân tương trợ lẫn nhau. - Cô luôn là tấm gương sáng cho chúng em noi theo..3. KB: Em rất kính yêu côEm coi cô như người mẹ thứ hai của em- Hãy trình bày dàn ý vừa làm:Bài 2: Lập dàn ý cho bài văn tả một người mà em thường gặpkhuônmặtmái tóccử chỉvóc dángnụ cườihàm răngTảngoại hình- Về nhà quan sát lại ngoại hình của một người mà em thường gặp để chuẩn bị cho tiết sau Luyện tập tả người.Kết luận: Khi tả ngoại hình nhân vật, cần chọn tả những chi tiết tiêu biểu. Những chi tiết miêu tả phải có quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau,giúp khắc họa rõ hình ảnh nhân vật. Bằng cách tả như vậy, chúng ta sẽ hình dung không chỉ nói về ngoại hình của nhân vật mà còn thấy cả nội tâm, tính tình của nhân vật Tập làm vănLuyện tập tả người (Tả ngoại hình)KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔMẠNH KHỎE - HẠNH PHÚC- CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI