Bài giảng Môn Tin học lớp 10 - Bài 2: Thông tin và dữ liệu

Bài 2. Thông tin và dữ liệu Những hiểu biết có được về một sự vật, sự kiện được gọi là thông tin về sự vật, sự kiện đó. Em biết được gì khi quan sát các hình ảnh bên? 1. Thông tin 2. Các dạng thông tin Hai loại:  * Số: Số nguyên, số thực, … Lịch và đồng hồ * Phi số: Văn bản, hình ảnh, âm thanh, … - Dạng văn bản: Tờ báo, cuốn sách, tấm bia … - Dạng hình ảnh: Bức tranh vẽ, ảnh chụp, bản đồ, biển báo … - Dạng âm thanh: Tiếng nói con người, tiếng sóng biển, tiếng đàn, tiếng chim hót… 3. Mã hoá thông tin trong máy tính Các dạng thông tin trên được chuyển vào máy tính như thế nào? 	 Để máy tính xử lí được, thông tin cần phải được biến đổi thành dãy bit (biểu diễn bằng các số 0, 1). Cách biến đổi như thế được gọi là mã hoá thông tin. 	 Trong tin học, dữ liệu là thông tin đã được đưa vào máy tính. Ví dụ: 4. Biểu diễn thông tin trong máy tính a. Thông tin loại số: Con người thường dùng hệ đếm nào ? Hệ thập phân: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Hệ nhị phân: 0, 1. Hệ cơ số mười sáu (hexa): 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F. Trong tin học thường dùng hệ đếm nào? * Hệ đếm 2 Biểu diễn số trong các hệ đếm Hệ thập phân: Mọi số N có thể biểu diễn dưới dạng Ví dụ: N = an 10n + an-1 10n-1 + …+ a1 101 + a0 100  + a-1 10-1 +…+ a-m 10-m, 0  ai  9 1 5 =  102 +  101 +  100 1 2 5 Biểu diễn số trong các hệ đếm Hệ nhị phân: Tương tự như trong hệ thập phân, mọi số N cũng có biểu diễn dạng Ví dụ: N = an 2n + an-1 2n-1 + …+ a1 21 + a0 20  + a-1 2-1 +…+ a-m 2-m, ai = 0, 1 11012 = 1  23 + 1  22 + 0  21 + 1  20 = 1310 Biểu diễn số trong các hệ đếm Hệ hexa: Biểu diễn số trong hệ hexa cũng tương tự Ví dụ: N = an 16n + an-1 16n-1 + …+ a1 161 + a0160  + a-1 16 -1 +…+ a-m 16-m, 0  ai  15 1BE16 = 1  162 + 11  161 + 14  160 = 44610 Với quy ước: 	A = 10, 	B = 11, 	C = 12,  	D = 13, 	E = 14, 	F = 15. (16) * Chuyển đổi giữa các hệ đếm 	 Đổi số trong hệ cơ số 10 sang hệ cơ số 2,16 7 2 3 6 1 2 2 1 1 2 0 0 1  7(10) = 1 1 1 (2) 45 16 2 32 13 16 0 2 0  45(10) = 2 D 7(10) = 111(2) Trong đó: - Phần nhỏ nhất của bộ nhớ lưu trữ số 0 hoặc 1: 1 bit. - Một byte có 8 bit, bit cao nhất thể hiện dấu (bit dấu). Bit 1 byte 0 là dấu dương 1 là dấu âm Có thể dùng 1 byte, 2 byte, 4 byte… để biểu diễn số nguyên. * Biểu diễn số trong máy tính Biểu diễn số nguyên Biểu diễn số thực: Ví dụ: 13456,25 = 0.1345625 x 105 M x 10K Trong đó: - M: Là phần định trị (0,1  M < 1). - K: Là phần bậc (K  0). Biểu diễn số thực dưới dạng dấu phẩy động: Ví dụ: 0,00 7 = 0.7 x 10-2 Dấu phần định trị Dấu phần bậc Đoạn Bit biểu diễn giá trị phần bậc Các bit dùng cho giá trị phần định trị. 4 byte Biểu diễn số thực trong một số máy tính: b. Thông tin loại phi số * Biểu diễn văn bản: 	Mã hoá thông tin dạng văn bản thông qua việc mã hoá từng kí tự và thường sử dụng: Bộ mã ASCII: Dùng 8 bit để mã hoá kí tự, mã hoá được 256 = 28 kí tự. Bộ mã Unicode: Dùng 16 bit để mã hoá kí tự, mã hoá được 65536 = 216 kí tự. Trong bảng mã ASCII mỗi kí tự được biểu diễn bằng 1 byte 01010100 01001001 01001110 Xâu kí tự “TIN”: Bảng mã hoá kí tự ASCII Ví dụ: 01000001 *Các dạng khác: Hình ảnh, âm thanh cũng phải mã hoá thành các dãy bit. Thông tin có nhiều dạng khác nhau như số, văn bản, hình ảnh, âm thanh, … Khi đưa vào máy tính, chúng đều biến đổi thành dạng chung – dãy bit. Dãy bit đó là mã nhị phân của thông tin mà nó biểu diễn. Nguyên lí mã hoá nhị phân 5. Đơn vị đo lượng thông tin Bit: Là phần nhỏ nhất của bộ nhớ máy tính lưu trữ một trong hai kí hiệu 0, 1. Thông tin và cách biểu biễn thông tin 1. Thông tin 2. Các dạng thông tin 3. Mã hoá thông tin trong máy tính 4. Biểu diễn thông tin trong máy tính 5. Đơn vị đo lượng thông tin