Bài giảng môn Toán 11 - Bài 28 - Tiết 114: Tiếng việt: Liệt kê

BÀI 28.TIẾT 114.TIẾNG VIỆT: LIỆT KÊI/ THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?1/ Ví dụ:SgkBên cạnh ngài,mé tay trái,bát yến hấp đường phèn,để trong khay khảm,khói bay nghi ngút ; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng,nào dao chuôi gà,nào ống vôi chạm,ngoái tai,ví thuốc,quản bút,tăm bông mà thích mắt. () Ngoài kia, tuy gió mưa ầm ầm,dân phu rối rít,nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch,nghiêm trang lắm() (Phạm Duy Tốn) 2/ Nhận xét :. Bên cạnh ngài,mé tay trái,bát yến hấp đường phèn,để trong khay khảm,khói bay nghi ngút ; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng,nào dao chuôi gà,nào ống vôi chạm,ngoái tai,ví thuốc,quản bút,tăm bông mà thích mắt. () Ngoài kia, tuy gió mưa ầm ầm,dân phu rối rít,nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch,nghiêm trang lắm() (Phạm Duy Tốn) -Cấu tạo:Tương tự nhau đều là cụm từ chỉ đồ vật -Ý nghĩa :Cùng nói về những đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn.Cấu tạo của các bộ phận in đậm dưới đây có gì giống nhau ?Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên có dụng gì ?- Tác dụng :Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan,đối lập với tình cảnh của dân đang lam lũ ngoài mưa gió.* Ghi nhớ 1:Sgk/ 105Qua ví dụ trên em hiểu thế nào là phép liệt kê ?BÀI 28.TIẾT 114.TIẾNG VIỆT: LIỆT KÊI/ THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?1/ Ví dụ:Sgk2/ Nhận xét :. * Ghi nhớ 1:Sgk/ 105II/ CÁC KIỂU LIỆT KÊ1/ Ví dụ :a/ Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.b/ Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.Chỉ ra các từ ngữ liệt kê trong câu a và b ?tinh thần và lực lượngtính mạng và của cảitinh thần ,lực lượngtính mạng ,của cảiXét về cấu tạo các phép liệt kê trong câu a và câu b có gì khác nhau ? 2/ Nhận xét :-VD 1:Liệt kê không theo từng cặpLiệt kê theo từng cặp(với quan hệ từ và ).a. Liệt kê không theo từng cặpb.Liệt kê theo từng cặpXét về cấu tạoBÀI 28.TIẾT 114.TIẾNG VIỆT: LIỆT KÊI/ THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?1/ Ví dụ:Sgk2/ Nhận xét :. * Ghi nhớ 1:Sgk/ 105II/ CÁC KIỂU LIỆT KÊ1/ Ví dụ :2/ Nhận xét :-VD 1:Xét về cấu tạob. Liệt kê theo từng cặpa. Liệt kê không theo từng cặp- VD 2 :a/ Tre,nứa,trúc,mai,vầu mấy chục loại khác nhau,nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. (Thép Mới )b/ Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam,của tập thể nhỏ là gia đình,họ hàng,làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc,quốc gia. (Phạm Văn Đồng)Chỉ ra các từ ngữ liệt kê trong các câu trên ?Tre,nứa,trúc,mai,vầuhình thành và trưởng thànhgia đình, họ hàng,làng xómTa có thể đảo trật tự các từ in đậm ở câu a được hay không ? Vì sao?Có thể thay đổi trật tự giữ các từ in đậm được vì đây là những từ cùng loại với nhau.Câu b ta có thể thay đổi trật từ các từ được không ? Vì sao ? Không thay đổi được dễ dàng. Vì các hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến. Như vậy xét về ý nghĩa thì các phép liệt kê ở câu a và câu b có gì khác nhau ?a. Liệt kê không tăng tiến.b. Liệt kê tăng tiến.Xét về ý nghĩa* Ghi nhớ 2 : Sgk/ 105a/ Nứa, tre, mai, trúc,vầu mấy chục loại khác nhau,nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. (Thép Mới )b/ Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự trưởng thành và hình thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam,của tập thể nhỏ là họ hàng, làng xóm và gia đình ,và của tập thể lớn là dân tộc,quốc gia. (Phạm Văn Đồng)Từ bài 2 tập trên em hãy trình bày kết quả phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ ?SƠ ĐỒ:Liệt kêXét về cấu tạo.Xét về ý nghĩa.Theo từng cặpKhông theo từng cặpTăng tiến Không tăng tiến. III/ LUYỆN TẬPBT 1: Hãy chỉ ra phép liệt kê trong đoạn văn dưới đây ?Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm,khó khăn,nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm,khó khăn,nónhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.Bt 2:sgk/106Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích sau ?a/ Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè,trong cửa tiệm. Những cu li kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng ;nhũng quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm ;những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm ;cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời ;một viên quan uể oải bước qua,tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chử thập. Thật là lộn xộn ! Thật là nhốn nháo! ( Nguyễn Ái Quốc)b/ Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộngEm đã sống lại rồi, em đã sống !Điện giật,dùi đâm, dao cắt ,lửa nungKhông giết được em, người con gái anh hùng. (Tố Hữu )dưới lòng đường, trên vỉa hè,trong cửa tiệm. Những cu li kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng ;những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm ;những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm ;cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời ;một viên quan uể oải bước qua,tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chử thập. Thật là lộn xộn ! Thật là nhốn nháo! ( Nguyễn Ái Quốc)b/ Điện giật,dùi đâm, dao cắt ,lửa nungCủng cố : Khoanh tròn vào câu trả lời đúng ?1/ Liệt kê là sự sắp xếp nối tiếp các từ hay cụm từ cùng loại nhằm diễn tả được đầy đủ những khía cạnh khác nhau của thực tế. Đúng hay sai ?2/ Có những kiểu liệt kê nào ? .a. Liệt kê theo từng cặp và liệt kê không theo từng cặp. ( Xét về cấu tạo)b.Liệt kê tăng tiến và liệt kê không tăng tiến.( Xét về ý nghĩa ).a. Đúng b. Saic. Cả hai câu trên3/ Câu văn sau dùng phép liệt kê gì ? “Thể điệu ca Huế sôi nổi, tươi vui có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương ai oán.d. Liệt kê không theo từng cặp. a. Liệt kê tăng tiến. c. Liệt kê theo từng cặp. b. Liệt kê không tăng tiến. 4/ “Sách của Lan để ở khắp mọi nơi trong nhà: trên giường, trên bàn học, trên giá sách, trên bàn ăn cơm, trên ghế nhựa..”. Phép liệt kê trong câu văn trên có tác dụng gì ?a.Nói lên tính chất khẩn trương của hành động.b. Nói lên tính chất bề bộn của sự việc, hành động.c. Nói lên tính chất quyết liệt của hành động.abcbbDặn dò về nhà:Học và làm bài-Chuẩn bị bài tìm hiểu chung về văn bản hành chính.