Bài giảng môn Vật lý Lớp 9 - Bài 10: Biến trở-Điện trở dùng trong kỹ thuật

KiÓm Tra bµi còC©u 1:- §iÖn trë cña d©y dÉn phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? Phô thuéc nh­ thÕ nµo? ViÕt c«ng thøc.C©u 2:- Tõ c«ng thøc trªn, theo em cã nh÷ng c¸ch nµo ®Ó lµm thay ®æi ®iÖn trë cña d©y dÉn ?§¸p ¸nC©u 1: §iÖn trë cña d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi chiÒu dµi l cña d©y dÉn, tØ lÖ nghÞch víi tiÕt diÖn S cña d©y dÉn vµ phô thuéc vµo vËt liÖu lµm d©y dÉn:C«ng thøc: R = l/SC©u 2: Tõ c«ng thøc tÝnh R ë trªn , muèn thay ®æi trÞ sè ®iÖn trë cña d©y dÉn ta cã c¸c c¸ch sau:.Thay ®æi chiÒu dµi l cña d©y dÉn..HoÆc thay ®æi tiÕt diªn S cña d©y dÉn.C¸ch thay ®æi chiÒu dµi d©y dÉn dÔ thùc hiÖn ®­îcĐèn bàn nhà tớ có núm vặn sáng tối đượcNhà tớ cũng thế bố tớ bảo núm đó là biến trở hay còn gọi là chiết ápVậy biến trở là gì ? biến trở có cấu tạo và hoạt động như thế nào ?Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở: 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.C1: Quan sát: - Có ba loại biến trở: - Biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.C2: Cấu tạo:Hình 10.1a, biến trở con chạyb, Biến trở tay quay Con chạy ( tay quay) C Cuộn dây dẫn bằng hợp kim có  lớn ( nikêlin hay nicrôm) cuốn dọc theo lõi sứ. Có,vì khi đó chiều dài của cuộn dây điện trở thay đổi, mà điện trở tỷ lệ thuận với chiều dài của dây.Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở: 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.+ Có ba loại biến trở: - Biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.+ Cấu tạo: Con chạy ( tay quay) C Cuộn dây dẫn bằng hợp kim có  lớn cuốn dọc theo lõi sứ.C3: Hoạt độngMắc nối tiếp biến trở vào mạch từ chốt A và N; dịch chuyển con chạy C, điện trở mạch thay đổi.Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở: 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.a)b)c)d)C4: Quan sát hình 10.2, mô tả hoat động của biến trởDịch chuyển con chạy, điện trở của biến trở tham gia vào sẽ mạch thay đổi.Hình 10.3MNABCKBài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở: 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở: 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3ABCKAMBNCKBài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở: 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.C5: Vẽ sơ đồ mạch điện H10.3C6: Tiến hành thí nghiệmABNK+ Mắc mạch điện như sơ đồ, đẩy C sát điểm N.+ Đóng K dịch chuyển C để đèn sáng hơn+ Muốn đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch chuyển C tớiCMThí nghiệm ảoBài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở: 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở.2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.3.Kết luận: Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số điện trở của nó.Bài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở: 1.Cấu tạo : - Một lớp than hay lớp kim loại mỏng (S rất nhỏ nên R rất lớn) phủ ngoài một lõi cách điện .2.Nhận dạng:+Loại1: Trị số được ghi trên điện trở.+Loại 2: Trị số thể hiện bằng các vòng màu.II. Các điện trở dùng trong kỹ thuật.680kBài 10 Biến trở- Điện trở dùng trong kỹ thuậtI- Biến trở:Cấu tạo và hoạt động của biến trở.Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.Kết luận.II. Các điện trở dùng trong kỹ thuật.Cấu tạo.Nhận dạng.III- Vận dụng:C9: Đọc trị số điện trở theo nhóm.Bài Giảia)ý nghĩa - 50 là điện trở lớn nhất của biến trở - 2,5A là cường độ dòng điện lớn nhất mà biến trở có thể chịu được.b)Hiệu điện thế lớn nhất được phép đặt vào hai đầu biến trở. Umax= Imax.Rmax = 2,5.50 = 125(V)c) Áp dụng R = l/S  S =  l/RS = 1,1.10-6(50/50) = 1,1.10-6m2 = 1,1mm2.Tiết diện của dây dẫn làm biến trở là 1,1mm2.BT 10.2: Biến trở (50 – 2,5A) 	  = 1,1.10-6  m. l = 50m a) ý nghĩa của các con số.b)Umax = ? c)S = ?Củng cố 1, Biến trở có ba loại: biến trở con chạy, biến trở tay quay, biến trở than.2, Cấu tạo: - Con chạy ( tay quay) C - Cuộn dây dẫn bằng hợp kim có  lớn cuốn dọc theo lõi sứ.3, Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.Hướng dẫn về nhà:1. Học thuộc:Nêu được biến trở là gì? Và nguyên tắc hoạt động của biến trở?Cách mắc biến trở vào mạch điện để điều chỉnh cường độ dòng điện (kí hiệu trên sơ đồ mạch điện).2. Hướng dẫn về nhà: - BTVN: BT 10.1, 10.3,10.5, 10.6 SBT. - C10.tr 30 SGK: Tính l của sợi dây điện trở; tính chiều dài một vòng dây cuốn quanh lõi; từ đó tính số vòng dây của biến trở.