Bài giảng Ngữ văn 10 - Bài học: Ca dao hài hước

Ca dao hài hướcTìm hiểu chung Ca dao hài hước là những bài ca dao được sáng tác để giải trí và phê phán những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống . Ca dao hài hước thể hiện trí thông minh, khiếu hài hước, tâm hồn lạc quan , yêu đời của người lao động 2. Phân loại :Ca dao hài hước chia làm 2 bộ phận : Tiếng cười tự trào và tiếng cười phê phán xã hội . II. Tìm hiểu văn bản ;1. Tiếng cười tự trào : Dẫn Cưới Dẫn voi ->sợ quốc cấm Dẫn trâu -> sợ máu hàn Dẫn bò -> sợ nhà nàng co gânDẫn chuột béo -> mời dân, mời làng Bài ca dao số 1Tiếng cười tự trào Lối nói khoa trương , phóng đại , giảm dần Voi , trâu, bò , chuột béo -> mời dân, mời làng Cách nói đối lập : ý định- việc làmLập luận hài hước hóm hĩnh , thông minh ( miễn là có thú bốn chân ) Chàng trai không mặc cảmtrước cảnh nghèo khó mà vẫn lạc quan , vui vẻ Người ta thách cưới : Thách lợnThách gà Vật chất tầm thường Cô gái thách cưới : Một nhà khoai lang:Củ to - mời làng Củ Nhỏ - họ hàng ănCủ mẻ - trẻ con ănCủ hà, củ rím - Heo ănLối nói giảm dần giọng điệu hài hước , dí dỏm đáng yêuThông cảm cái nghèocủa chàng trai =>lời thách cưới khác thường , vô tư, hồn nhiên => tâm hồn cao đẹp , giàu tình nghĩa Phóng đại , cường điệu, nói giảmphê phán nhẹ nhàng, thân tìnhmà sâu sắc 2.Tiếng cười phê phán :Bài ca dao số 2Làm trai cho đáng nên trai khom lưng chống gối > phụ nữ - Nội dung chế giễu: * Mũi mười tám gánh lông chồng yêu Râu rồng trời cho * Ngáy o o vui nhà * Hay ăn quà đỡ cơm * Đầu những rác cùng rơm Hoa thơm rắc đầu Nghệ thuật phóng đại, chi tiết giàu tưởng tượng, điệp ngữ song hành để chê cười loại phụ nữ đỏng đảnh, vô duyên. Nhưng tác giả dân gian vẫn có cách nhìn đầy nhân hậu, cảm thông , với thái độ nhắc nhở nhẹ nhàng qua một bức tranh hư cấu hài hước. Bài ca dao không chỉ phê phán những thói xấu của người phụ nữ mà còn nhằm mục đích giáo dục họ dịu dàngđằm thắm, khéo léo và sạch sẽIII. Tổng kết - Nghệ thuật trào phúng nhẹ nhàng mà sâu sắc thể hiện trí tuệ, khiếu hài hước và sự lạc quan của người lao động -Lối nói cường điệu, phóng đại, cách nói tương phản giảm dần, ngôn ngữ hàm chứa nhiều ý tứ sâu xa. IV.Thực hành : Bài tập 1 : Tiếng cười tự trào của người lao động đáng yêu , đáng trân trọng ở chỗ : - Vô tư, hồn nhiên thể hiện tâm hồn lạc quan , cao đẹp , trọng tình nghĩa- Không mặc cảm mà lạc quan , vui vẻ trước cảnh nghèo khó . Ghi nhớ ** Bằng nghệ thuật trào lộng thông minh, hóm hỉnh, những tiếng cười đặc sắc trong ca dao – tiếng cười giải trí, tiếng cười tự trào ( tự cười mình) tiếng cười châm biếm, phê phán – thể hiện tâm hồn lạc quan yêu đời và triết lí nhân sinh lành mạnh trong cuộc sống còn nhiều vất vả, lo toan của người bình dân.Cho học sinh tìm nhưng bài ca dao hài hước nói về những chủ đề trên