Bài giảng Ngữ văn 10 - Bài học: Chiến thắng Mtao Mxây (trích sử thi Đăm San)

Tãm t¾t ®Þnh nghÜa c¸c thÓ lo¹i tù sù d©n gian (mçi thÓ lo¹i lÊy mét vÝ dô)? T¹i sao truyÖn Th¸nh Giãng kh«ng ph¶i lµ sö thi?ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y (TrÝch Sö thi §¨m San)TiÓu dÉn: 1. sử thi- Sö thi cã 4 tiªu chÝ: +T¸c phÈm tr­êng thiªn (tr­êng ca) + H×nh thøc diÔn x­íng riªng biÖt (h¸t kÓ) + H×nh thøc v¨n häc tù sù ph¶n ¸nh mét giai ®o¹n lÞch sö cña c¶ céng ®ång, d©n téc nªu bËt vai trß cña ng­êi anh hïng. + Ph­¬ng ph¸p s¸ng t¸c mang ©m h­ëng k× vÜ+ Sö thi thÇn tho¹i: §Î ®Êt ®Î n­íc (M­êng), C©y nªu thÇn (M.n«ng)+ Sö thi anh hïng: KÓ vÒ cuéc ®êi vµ nh÷ng chiÕn c«ng cña c¸c tï tr­ëng anh hïng.Cac loai sử thiChiến thắng Mtao Mxây	(Trích Đăm Săn – Sử thi Tây Nguyên )I. Tiểu dẫn:1. Sử thi:2. Sử thi Đăm Săn:a. Tóm tắt :(SGK)b. Giá trị : thiên sử thi anh hùng tiêu biểu của dân tộc Ê –đê nói riêng và kho tàng sử thi dân gian nước ta nói chung.3. Đoạn trích:a. Vị trí: phần giữa tác phẩmb. Nội dung: kể về cuộc giao chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây. Đăm Săn chiến thắng, cứu được vợ và thu phục được dân làng của tù trưởng Mtao Mxây c. Bố cục: 3 phần.- Phần 1: Từ đầu đến “cắt đầu Mtao Mxây đem bêu ngoài đường”  Cảnh trận đánh giữa hai tù trưởng.- Phần 2: Tiếp đến “Họ đến bãi ngoài làng, rồi vào làng”  Cảnh Đăm Săn cùng nô lệ ra về sau chiến thắng.- Phần 3: Còn lại  Cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng.	I-Tiểu dẫn1. Sử thi:2. Sử thi “Đăm Săn”3. Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây.II- Đọc hiểu văn bản1. Cuộc chiến đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxâya. Đăm Săn khiêu chiếnĐĂM SĂNMTAO MXÂY- Khiêu chiến với thái độ tự tin- Ngạo nghễ, chọc tức Đăm Săn-Thách thức, quyết liệt, đe dọa - Run sợ: sợ bị đâm lén- Tỏ ra coi thường- Mtao Mxây đi xuống, “dáng tần ngần, do dự”, “mỗi bước mỗi đắn đo”  hèn nhátb.Vào trậnMTAO MXÂY- Nhường Mtao Mxây múa khiên trước- Múa khiên: khiên hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô Kém cỏi- Thản nhiên, bình tĩnh bản lĩnh- Vẫn huênh hoang, khoác lác1. Cuộc chiến đấu giữa Đăm Săn và Mtao MxâyTìm hiểu tháithái độ, hành động của Đăm Săn và Mtao mxây?Hiệp một:ĐĂM SĂNHiệp hai:- Múa khiên sức mạnh phi thườngHốt hoảng chạy trốn chém Đăm Săn nhưng trượt.- Cầu cứu Hơ Nhị quăng cho miếng trầu đã yếu sức.- Cướp được miếng trầu sức mạnh tăng lên gấp bội.Hiệp ba:Đăm Săn múa khiên:ĐĂM SĂNMTAO MXÂYMúa trên cao, gió như bãoMúa dưới thấp, gió như lốcChòi lẫm đổ lăn lócCây cối chết rụiMúa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tungĐăm Săn đâm trúng Mtao Mxây nhưng không thủng được áo hắn. Chàng phải cầu cứu thần linh – được ông trời chỉ cáchHiệp bốn:- Đăm Săn được thần linh giúp sức  chàng đuổi theo và giết chết kẻ thù.I-Tìm hiểu chung1. Sử thi:2. Sử thi “Đăm Săn”3. Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây.II- Đọc hiểu văn bản1. Cuộc chiến đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxây- Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật mà các tác giả dân gian đã sử dụng khi miêu tả trận chiến đấu của Đăm Săn và nêu tác dụng của chúng?- Theo em, chi tiết miếng trầu do Hơ Nhị ném ra giúp Đăm Săn tăng thêm sức mạnh và chi tiết ông trời hiện ra trong giấc mơ giúp chàng cách đánh thắng kẻ thù có ý nghĩa gì?Trong trận chiến đấu, Đăn Săn đã bộc lộ rõ những phẩm chất của một người anh hùng: Trọng danh dự, dũng cảm, tài năng, có tinh thần cộng đồng.Trong trận chiến đấu này,Đăm Săn đã bộc lộ nhữngphẩm chất đáng quý nào?I. Tiểu dẫn:1. Sử thi:2. Sử thi Đăm Săn:3. Đoạn trích:Chiến thắng Mtao Mxây	(Trích Đăm Săn – Sử thi Tây Nguyên )II. Đọc hiểu :1. Cuộc chiến đấu của Đăm Săn:2. Đăm san trong tiệc mừng chiến thắng- Đăm Săn gọi tôi tớ, dân làng của Mtao Mxây đi theo mình.- Dân làng của Mtao Mxây mang theo của cải, tự nguyện đi theo Đăm Săn. Sự hưởng ứng, tự nguyện của dân làng và lòng trung thành tuyệt đối của tôi tớ thể hiện sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng và sự yêu mến, tuân phục của cá nhân đối với cộng đồng. Sự suy tôn tuyệt đối của cộng đồng với người anh hùng.2. Đăm san trong tiệc mừng chiến thắng3. Vẻ đẹp của người anh hùng Đăm sanVới tôi tớ: chàng tự hào, tự tin vào sức mạnh của chính mìnhCồng chiêng thể hiện sự giàu có, sung túc -> vẻ đẹp tinh thần và vật chất, đại diện cho cộng đồng, thị tộc, và sức mạnh của tù trưởng- Vẻ đẹp tràn đầy sinh lực, có dáng dấp của thần linh(dẫn chứng sgk)Chiến thắng Mtao Mxây	(Trích Đăm Săn – Sử thi Tây Nguyên )III. Tổng kết:1. Ý nghĩa văn bản:Đoạn trích khẳng định sức mạnh và ca ngợi vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn – một người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và tha thiết với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc, xứng đáng là người anh hùng mang tầm vóc sử thi của dân tộc Ê- đê thời cổ đại.2. Nghệ thuật:- Tổ chức ngôn ngữ phù hợp với thể loại sử thi: ngôn ngữ người kể biến hóa linh hoạt, hướng tới nhiều đối tượng; ngôn ngữ đối thoại được khai thác ở nhiều góc độ.- Sử dụng có hiệu quả lối miêu tả song hành, đòn bẩy, thủ pháp so sánh, phóng đại, đối lập, tăng tiến