Bài giảng Ngữ văn 10 - Bình Ngô đại cáo - Trường THPT Vân Canh

Chuùc möøng naêm môùi 2011VẠN SỰ NHƯ ÝTröôøng THPT Vaân CanhGiaùo vieân: Haø Huyeàn Hoaøi Haø2011* Kieåm tra baøi cuõ: Trình baøy ngaén goïn söïnghieäp saùng taùc cuûa Nguyeãn Traõi ? Thôøi gian – 3 phuùt Ñaùp aùn: Taùc phaåm chöõ Haùn: Quaân trung töø meänh taäp, Bình Ngoâ ñaïi caùo, ÖÙc Trai thi taäp, Chí Linh sôn phuù, Lam Sôn thöïc luïc, Dö ñòa chí...  Taùc phaåm chöõ Noâm: Quoác aâm thi taäp(goàm 254 baøi).Tieát 59: Bình Ngoâ ñaïi caùo  - Nguyeãn Traõi-阮廌  平吳大告 (Bình Ngoâ ñaïi caùo)代天行化皇上若曰。 蓋聞： 仁義之舉，要在安民， 弔伐之師莫先去暴。 惟，我大越之國， 實為文獻之邦。 山川之封域既殊， 南北之風俗亦異。 自趙丁李陳之肇造我國， 與漢唐宋元而各帝一方。 雖強弱時有不同 而豪傑世未常乏 。 。 。Đại thiên hành hoá hoàng thượng nhược viết. Cái văn: Nhân nghĩa chi cử, yếu tại an dân, Điếu phạt chi sư mạc tiên khử bạo. Duy, ngã Đại Việt chi quốc, Thực vi văn hiến chi bang. Sơn xuyên chi phong vực ký thù, Nam bắc chi phong tục diệc dị. Tự Triệu, Đinh, Lý, Trần chi triệu tạo ngã quốc, Dữ Hán, Đường, Tống, Nguyên nhi các đế nhất phương. Tuy cường nhược thì hữu bất đồng, Nhi hào kiệt thế vị thường phạp . . .I. Tìm hieåu chung:1. Hoaøn caûnh ra ñôøi: - Baøi “Caùo bình Ngoâ” ñöôïc vieát sau cuoäc khaùng chieán choáng Minh thaéng lôïi.2. Theå loaïi: Caùo. 3. Boá cuïc: Saùch giaùo khoa.4. Nhan ñeà: Ngoâ – hình aûnh töôïng tröng – hung baïo, ñoäc aùc Giaëc Minh baïo ngöôïc, hung aùc = Giaëc Ngoâ.Taùc phaåm “Bình Ngoâ ñaïi caùo” ñöôïc vieát trong hoaøn caûnh naøo? Theå loaïi gì? Haõy neâu boá cuïc vaø yù nghóa nhan ñeà taùc phaåm ?Neâu yù nghóa nhan ñeà?Cuối năm 1406 nhà Minh huy động 80 vạn quân, trong đó có 21 vạn quân chủ lực tinh nhuệ. Sau nửa năm chiến đấu, cuộc kháng chiến chống Minh do triều Hồ lãnh đạo bị thất bại và đất nước bị nhà Minh đô hộ trong 20 năm (1407-1427). Chiến thắng này của nhà Minh đã gây chấn động khắp Ðông Nam Á, hỗ trợ nhiều cho kế hoạch của Trịnh Hoà như Minh sử nhận xét: " Lúc bấy giờ Giao Chỉ đã bị phá và bị diệt, chia đất làm quận huyện, các nước bị chấn động nhiều nên đến triều cống ngày càng đông" (Minh sử Q. 304, tờ 3b) II. Ñoïc - hieåu vaên baûn:1. Löôïc thuaät quaù trình khaùng chieán: * Buoåi ñaàu cuoäc khôûi nghóa Lam Sôn: -Khoù khaên:+“côø nghóa daáy leân >Töông quan löïc löôïng khoâng ñeàu .+“Tuaán kieät nhö sao buoåi sôùm Nhaân taøi nhö laù muøa thu-> So saùnh -> khan hieám ngöôøi taøi gioûi+“Linh Sôn löông heát Khoâi Huyeän quaân khoâng moät ñoäi -> Löông thöïc caïn kieät, quaân thieáu thoán.Buoåi ñaàu cuoäc khôûi nghóa Lam Sôn gaëp nhöõng khoù khaên gì?- Thuaän lôïi:+ Ngöôøi laõnh ñaïo: Leâ Lôïi, Nguyeãn Traõi * Coù loøng caêm thuø giaëc saâu saécNgaãm thuø lôùn...Caêm giaëc nöôùc...Ñau loøng, nhöùc oùc...Queân aên vì giaän...* Coù taøi suy xeùt: “saùch löôïc thao suy xeùt...”* Quyeát taâm cöùu nöôùc: “Taám loøng yeâu nöôùc” -> moät loaït ñoäng töø khaéc hoïa taâm traïng traàm laéng, nung naáu, nghieàn ngaãm tìm ñöôøng cöùu nöôùc -> con ngöôøi nhìn xa troâng roäng.+ Phöông keá chính trò, quaân söï:* Chính trò: Ñoaøn keát – ñöôøng loái ñaùnh giaëc ñuùng ñaén: ‘Nhaân daân boán coõi moät nhaø Töôùng só moät loøng phuï töû* Quaân söï: Tröôøng kì khaùng chieán, chieán löôïc chieán thuaät du kích: Xuaát kì laáy yeáu> Chính nhöõng thaéng lôïi naøy giuùp ta thoaùt khoûi khoù khaên. Nhöõng thuaän lôïi naøo ñöôïc taùc giaû ñeà caäp trong baøi caùo ?Người minh chủ mà Nguyễn Trãi tìm kiếm và gửi gắm niềm tin của mình là Lê Lợi, một hào trưởng đất Lam Sơn, một người yêu nước xuất thân thứ dân, không có bằng cấp, quan tước, nhưng có tài cao chí cả và uy tín, ảnh hưởng rộng lớn khắp vùng.  Những tài liệu phát hiện càng ngày càng xác nhận Nguyễn Trãi đã có mặt trong Hội thề Lũng Nhai năm 1416 khi Lê Lợi cùng 18 người bạn tâm huyết nhất nguyện sống chết có nhau mưu cầu sự nghiệp cứu nước cứu dân. Sau hội thề, Nguyễn Trãi lại tiếp tục chu du qua nhiều nơi rồi mới trở lại Lam Sơn. Trong lần gặp ở Lỗi Giang, Nguyễn Trãi đã dâng lên Lê Lợi tập “Bình Ngô sách” vạch ra "ba kế sách dẹp giặc Ngô" (Lê Quý Ðôn: Toàn Việt thi lục, Q.7) mà tư tưởng chủ yếu là "tâm công" có nghĩa là đánh vào lòng người bao hàm cả vận động đoàn kết toàn dân đánh giặc và kết hợp đấu tranh quân sự với đấu tranh ngoại giao, chính trị, địch vận. 2.Löôïc thuaät chieán thaéng:- Chieán thaéng cuûa ta:+ Boà Ñaèng saám vang chôùp giaät+ Traø Laân truùc cheû tro bay-> Chieán thaéng môû maøn baát ngôø nhanh.- Mieâu taû söùc maïnh cuûa ta, thaát baïi cuûa keû thuø: Em haõy löôïc thuaät chieán thaéng cuûa nghóa quaân Lam Sôn ? TA+Göôm maøi ñaù -> ñaù nuùi phaûi moøn+Voi uoáng nuôùc -> nöôùc soâng- caïn+Moät traän - saïch khoâng kình ngaïc+Hai traän - tan taùc chim muoâng KEÛ THUØ+Maùu chaûy thaønh soâng..ñoû nöôùc+Thaây chaát ñaày noäi+Ngaøy möôøi taùmLieãu Thaêng thaát theá+Ngaøy hai möôi, Lieãu Thaêng cuït ñaàu +Ngaøy hai laêmLöông Minh baïi traän -> Ñoái laäp, thaäm xöng, lieät keâ, töø ngöõ gôïi taû, nhòp ñieäu caâu vaên doàn daäp -> thaáy söùc maïnh cuûa quaân ta vaø söï thaát baïi khoâng gì cöùu vaõn noåi cuûa keû thuø.=> Taùi hieän toaøn caûnh khôûi nghóa Lam Sôn vôùi loøng töï haøo daân toäc.-> Caûm höùng yeâu nöôùc. Trong ñoaïn trích taùi hieän chieán thaéng cuûa nghóa quaân Lam Sôn, taùcgiaû ñaõ söû duïng thaønh coâng caùc bieän phaùp tu töø naøo ?3.Tuyeân boá hoøa bình ñoäc laäp:- Trònh troïng vaø vui möøng: “Xaõ taéc  vöõng beàn Giang sôn  ñoåi môùi”-> Nhòp khoan thai dieãn taû caûm xuùc sung söôùng, töï haøo cuûa ngöôøi chieán thaéng, cuûa ñaát nöôùc böôùc sang moät kyû nguyeân môùi.- Tuyeân boá neàn ñoäc laäp daân toäc ñaõ ñöôïc laäp laïi:“Boán phöông bieån caû thanh bình, ban chieáu duy taân khaép choán”. Caûm xuùc vui möøng hieän taïi vaø höôùng tôùi töông lai. Caâu hoûi 1: Em haõy khaùi quaùt giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät taùc phaåm ?Caâu hoûi 2: Theo em chi tieát naøo trong taùc phaåm theå hieän roõ nhaát giaù trò hieän thöïc vaø nhaân ñaïo cuûa taùc phaåm ?C. Toång keát: “Bình Ngoâ Ñaïi Caùo” laø baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp (thöù 2). Vôùi theå vaên chính luaän giaøu hình aûnh, suùc tích, taùc phaåm ñaõ taùi hieän laïi thôøi kyø lòch söû oanh lieät cuûa daân toäc ta, xöùng ñaùng laø moät thieân coå huøng vaên (aùng vaên huøng traùng baát huû cuûa daân toäc).* Ghi nhôù: Saùch giaùo khoa trang 23.  Hoïc thuoäc loøng baøi “Ñaïi caùo bình Ngoâ”.  Laøm caùc baøi taäp trang 23 - Sgk.  Soaïn baøi: “Töïa “Trích dieãm thi taäp”” cuûa Hoaøng Ñöùc Löông.* Daën doø:Caûm ôn quyù thaày coâ vaø caùc em ñaõ theo doõi baøi giaûng naøy !