Bài giảng Ngữ văn 10 - Đọc hiểu: Lời tiễn dặn một số hình ảnh về người Thái

Đọc hiểu: Lời tiễn dặnMột số hình ảnh về người TháiĐọc hiểu: Lời tiễn dặnMột số hình ảnh về người Thái Đọc hiểu: Lời tiễn dặnMột số hình ảnh về người TháiĐọc hiểu: Lời tiễn dặnMột số hình ảnh về người TháiĐọc hiểu:  Đọc hiểu: Lời tiễn dặnMột số hình ảnh về người Thái)Đọc hiểu:  Đọc hiểu: Lời tiễn dặnMột số hình ảnh về người TháiĐọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trang phục dân tôc Thái- Bảo tàng dân tộc học – Sơn La)Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Người Thái : Theo Wikipedia)Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Quảy gánh qua đồng rộngNgười đẹp anh yêu cất bước theo chồngVừa đi vừa ngoảnh lạiVừa đi vừa ngoái trôngChân bước xa mà lòng càng đau, Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,Tới rừng lá ngón ngóng trông.Anh tới nơi, em ngắt lá xanh em ngồi ;Được nhủ đôi câu anh mới bằng lòng quay lại,Được dặn đôi lời anh yêu em mới chịu quay đi.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)[. ]Xin hãy cho anh kề vóc mảnh,Quấn quanh vai ủ lấy hương người,Cho mai sau lửa xác đượm hơi,Một lát bên em thay lời tiễn dặn !Con nhỏ hãy đưa anh ẵm,Bé xinh hãy đưa anh bồng,Cho anh bế con dòng đừng ngượng,Nựng con rồng, con phượng đừng buồn.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)[.. ]Đôi ta yêu nhauĐợi tới tháng năm lau nởĐợi mùa nước đỏ cá vềĐợi chim tăng ló hót gọi hè Không lấy được nhau mùa hạ,ta sẽ lấy nhau mùa đôngKhông lấy được nhau thời trẻ,ta sẽ lấy nhau khi goá bụa về già	[.]Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)2“Dậy đi em, dậy đi em ơi !Dậy rũ áo kẻo bọDậy phủi áo kẻo lấm !Đầu bù đưa anh chải cho,Tóc rối đưa anh búi hộ !”Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Anh chặt tre về đốt gióng đầu,Chặt tre dày anh hun gióng giữa,Lam ống thuốc này em uống khỏi đau.Tơ rối đôi ta cùng gỡ,Tơ vò ta vuốt lại quay guồng,Quay lại guồng gỗ tốt, cán thuôn,Về với người yêu ta thuở cũ.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Chết ba năm hình còn treo đó,Chết thành sông, vục nước uống mát lòng,Chết thành đất, mọc dây trầu xanh thắm,Chết thành bèo, ta trôi nổi ao chung,Chết thành muôi, ta múc xuống cùng bát.Chết thành hồn, chung một mái, song song.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Hỡi gốc dưa yêu mọc ngoài cồn cát,Nước ngập gốc đáng lụi, đừng lụi.Nước ngập rễ đáng bềnh, đừng bềnh.Đôi ta yêu nhau tình Lú- ủa mặn nồng,Tình đã trao thương không lạc mất ;Như bán trâu ngoài chợ,Như thu lúa muôn bông,Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Lòng ta thương nhau muôn lớp nghìn trùng,Bền chắc như vàng, như đá,Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng,Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già,Ta yêu nhau tàn đời gió, không rung, không chuyển,Người xiểm xui, không ngoảnh, không nghe.	 (Tiễn dặn người yêu- Xống chụ xôn xao Mạc Phi dịch-Nxb Văn hoá dân tộc, Hà Nội, 1977)Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)1. Tiểu dẫnKhái niệm :Truyện thơ dân gian là thể loại văn vần kết hợp phương thức tự sự với trữ tình, phản ánh số phận của người nghèo khổ và khát vọng về tình yêu hạnh phúc lứa đôi, về công lý xã hội.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)- Khái niệm “truyện thơ” gợi cho ta hai điều về thể loại này:+ Đây là thể loại có sáng tác theo phương thức tự sự có thể kể được, nghĩa là có cốt truyện, có nhân vật và diễn biến số phận của nhân vật nhưng đồng thời cũng gợi cho em về một thể loại sáng tác theo phương thức trữ tình, là thể loại biểu cảm, diễn tả đời sống nội tâmĐọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)(nói cách khác : thế giới tâm hồn) của con người. Nó chỉ có thể đọc lên, ngâm lên, hát lên để ngân nga mãi trong lòng người đọc. Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)* Chủ đề thứ nhất : Phản ánh khát vọng tự do yêu đương và hạnh phúc lứa đôi ;* Chủ đề thứ hai: phản ánh số phận đau thương và mơ ước đổi đời của những người nghèo.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Nhân vật chính của các truyện thơ thuộc chủ đề thứ nhất đó là các chàng trai, cô gái nạn nhân đau khổ của chế độ hôn nhân gả bán như út Lót- Hồ Liêu (Mường), Cầm Đôi- Hiền Hom (Tày), chàng Lú- nàng ủa (Thái), nàng Nhàng Dợ- chàng Chà Tăng(Mông)... Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)	Cốt truyện mang chủ đề này thường phát triển theo ba chặng : 	- Đôi trẻ yêu nhau tha thiết ;	- Tình yêu tan vỡ, đau khổ ;	- Tìm cách thoát khỏi cảnh ngộ đau đớn, ngang trái (bằng cách chết cùng nhau hoặc vượt mọi khó khăn để trở về sống hạnh phúc bên nhau).Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Hầu hết kết thúc đều chết một cách oan trái vì thực tế của xã hội như vậy. Rất khó chấp nhận sự giải phóng của đôi thanh niên nam nữ. Tiễn dặn người yêu có cách kết thúc khác nhưng như vậy có hạnh phúc không ?Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)	ý nghĩa của những kết thúc đau khổ (bằng cái chết hoặc bằng cảnh sống phải xa nhau vĩnh viễn của đôi bạn tình) => í nghĩa rất phổ biến, phản ánh cuộc sống ngột ngạt không thể chịu đựng được của thanh niên nam nữ các dân tộc, tố cáo những luật lệ hà khắc, vô lý của xã hội và nói lên khát vọng tự do yêu đương. Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Còn những kết thúc hạnh phúc (những người yêu nhau sau bao năm trắc trở được sống đầm ấm một nhà) thường hiếm hoi hơn, phản ánh sức mạnh mơ ước của những đôi bạn tình trong cuộc đấu tranh giải phóng tình yêu khỏi mọi xiềng xích, lễ giáo. Truyện thơ Tiễn dặn người yêu của dân tộc Thái thuộc dạng thứ hai.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Thực tế diễn ra chủ yếu là kiểu 1. Kiểu 2 chỉ là mơ ước. Tiễn dặn người yờu thuộc kết thỳc kiểu 2. Song cũng chẳng lấy gỡ làm hạnh phỳc. Đụi nam nữ lấy nhau khi đó về giàVà một cuộc hụn nhõn khỏc lại tan vỡ, số phận một người phụ nữ khỏc lại bị đẩy ra đường. Đú là cỏi vũng luẩn quẩn khụng lối thoỏt.(So sỏnh cỏch kết thỳc với cỏc truyện thơ Nụm khỏc =>Khụng khỏc kết thỳc của Truyện Kiều, một tiếng đàn bạc mệnh lại cất lờn: Bạc mệnhcầm chung oỏn hận trường)Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Hụn nhõn 1: Do mẹ cha định đoạtHụn nhõn 2 : mua bỏn như một mún hàng => Từ gả bỏn bắt đầu từ đõy chăng ?Hụn nhõn 3 : Tự nguyện với người yờu, song rất đau khổTóm tắt tác phẩmTheo ba chặng phát triển của cốt truyện :Chặng 1 : Đôi nam nữ yêu nhau tha thiết ;Chặng 2 : Tình yêu tan vỡ ;Chặng 3 : Vượt qua trở ngại, đôi bạn tình sống hạnh phúc bên nhau.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)Vì đó là những câu hay nhất, cảm động nhất, phản ánh thực chất nhất khát vọng yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái, có những câu thơ trở thành châm ngôn cho tình yêu:Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đôngKhông lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi goá bụa về giàYêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng.Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến giàĐọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêuĐọc hiểu chi tiếtLời tiễn dặn ngày cô gái đi lấy chồng : Chàng trai thấu hiểu nỗi niềm, tâm trạng cô gái về nhà chồngThể hiện qua :Cử chỉ “vừa đi vừa ===> ngoảnh lại+ “vừa đi vừa ===> ngoái trông Đó là tâm trạng nuối tiếc, đợi chờ , lòng day dứtNỗi đau, nhớ ngày càng tăng thêm trên đường, càng về nhà chồng, lòng càng đau. Đây là một nghịch cảnh.Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu Hành động : tới -> ngắt-> chờ, đợi, ngóng trông	=> Đường về nhà chồng điệp trùng cay đắng, đầy chông gai . Cô gái phải đối mặt, phải đợi chờ những điều đó. 3. Tổng kết: Đoạn thơ thể hiện : Tình yêu tha thiết, thuỷ chung ;Tình cảnh đắng cay, đau đớn ;ý thức phản kháng, sức tố cáo lớn lao ;Thể hiện niềm lạc quan, tin yêu cuộc sống, hướng về tình yêu , đầy tính nhân văn cao cả. Cách nói : thấm đẫm cảm xúc, đầy ngọt ngào.Câu thơ dài ngắn tuỳ mức độ biểu đạt cảm xúc Thể hiện đúng bản sắc người miền núi. Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu Kim TrọngVẫy gió, tuôn mưa, gọt ngọc, hồn maiTruyện Nôm lục bátTiếng Viêt, chữ NômBên ngoàiChàng trai TháiQuen thuộc, cụ thể : rừng ngón, rừng cà, rừng ớt, trâu lúa , bèo, muôiTruyện thơ tự doChữ Thái, tiếng TháiVừa bên ngoài , vừa bên trongSo sánh hình ảnh, hành động, điẻm nhìn nghệ thuật giữa :Đọc hiểu: Lời tiễn dặn(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêuTN : Sức hấp dẫn của truyện thơ Tiễn dặn người yêu :Một mối tình tha thiết, thuỷ chung ;B. Kết hợp chặt chẽ yếu tố tự sự với trữ tình ;C. Đậm đà bản sắc của người tộc Thái ;D. Tất cả các ý trên .