Bài giảng Ngữ văn 10 - Nguyễn Trãi

NGUYỄN TRÃI (1380-1442)Đọc Tiểu dẫn và nờu những nột chớnh về QÂTT?1.Về “Quốc âm thi tập”I.Giới thiệu chung:QÂTT gồm 254 bài, là tập thơ Nôm sớm nhất hiên còn.Với tập thơ này Nguyễn Trãilà một trong những người đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ ca đân tộc.+ Nội dung: Khắc hoạ Nguyễn Trãi ở hai khía cạnh: Con người anh hùng với lí tuởng yêu nước thương dân Con người nghệ sĩ với tình yêu thiên nhiên, con người, cuộc sống.+Nghệ thuật: Sử dụng thể thơ Đường luật Trung Quốc thành thục. Phá cách câu thơ, hình ảnh thơ với sự xuất hiện của câu thơ lục ngôn xen lẫn câu thơ thất ngôn, sử dụng hình ảnh bình dị, dân dã của làng quê Việt Nam.2. Về bài thơ “Cảnh ngày hè”Bài thơ nằm trong mục Bảo kính cảnh giới ( Gươm báu răn mình), số 43Bức tranh cuối hố được tạo bởi chất liệu gỡ? Nhận xột về cỏch dựng từ, ngắt nhịp trong hai cõu thực? II. Đọc hiểu +Màu sắc: Hoè lục đùn đùn tán rợp trương Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ +Màu sắc hoà cùng hương vị: Hồng liên trì đã tiẽn mùi hương +Âm thanh: Lao xao chợ cá làng ngư phủ Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương 1. Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc sống.-Bức tranh cuối hè có đủ màu sắc, hương vị và âm thanh:Nhận xột về hiệu quả của cỏch dựng động từ, cỏch ngắt nhip, cỏch đảo trật tự cỳ phỏp?-Cái độc đáo là Nguyễn Trãi vẽ sắc màu cuối hạ không phải bằng tính từ mà bằng đồng từ: đùn đùn, phun. Cảnh vật, vì vậy không đứng yên vô hồn mà chuỷen động, cựa mình:lá hoè um tùm dồn lại thành từng cụm, từng khối xanh um, che rợp cả mặt đất.cây lựu trổ hoa màu đỏ hết lớp này đến lớp khác.Sự sống đang cựa mỡnh, đang lớn lờn với tốc độ rất nhanh tự bờn trong-Hương vị cuối hè cũng có nét độc đáo: qua cách ngắt nhịp 3/4: “Hồng liên trì / đã tiễn mùi hương”: không phải một bông hoa toả hương mà là cả ao sen. Sự sông đang ứa căng, tràn đầy.-Âm thanh thu hẹp thời gian thành cuối ngàynhưng không hề buồn. Cách đảo trật tự cú phápđã khắc hoạ bức tranh cuối ngày sống động biết chừng nào: tiếng lao xao chợ cá từ xa vẳng lại thấy tất cả sự yên bình, tiếng cầm ve lúc khoan lúc nhặt đang ngân lên bản nhạc chiều du dương, êm ái. Chiều tà bỗng rộn lên sự sống -Túm lại, bức tranh cuối hố mà khụng tàn tạ, hộo ỳa.Bởi nú được nhỡn, được cảm bằng trỏi tim rộng mở đún nhận thiờn nhiờn vào lũng và vào thơ.Tõm sự của nhà thơ được biểu hiện như thế nào?2.Tâm sự của nhà thơ.-Tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống:+ ức Trai đón nhận cảnh ngày hè trong một hoàn cảnh đặc biệt và hiếm hoi: Rồi, hống mát cảnh ngày trường+ức Trai cảm nhận thiên nhiên bằng mọi giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác, thế là cảm nhận bằng cả tâm hồn. Thiên nhiên qua sự cảm nhận ấy trở nên sinh động, đáng yêu và đầy sức sống bởi tâm hồn thi nhân đang rất thư thái, yêu đời.Nhận xột về hiệu quả của cõu thơ lục ngụn ở đầu và cuúi bài thơ+Tấm lòng ưu ái với dân với nước: -Nhìn cảnh sống của nhân dân đầy đủ, ấm no, Nguyễn Trãi ước muốn có một tiếng đàn của vua Thuấn gảy khúc Nam phong ca ngợi cảnh “Dân giàu đủ, khắp đòi phương” -Câu lục ngôn mở đầu tác phẩm vẽ nên cảnh nhà thơ tự tại bao nhiêu thì câu thơ sáu chữ cuối bàidồn nén cảm xúc bấy nhiêu. Thì ra Nguyễn Trãi có yêu thiên nhiên đến mấy thì tấm lòng ưu ái dân nước vẫn canh cánh.Điểm kết tụ hồn thơ ức Trai, vì thế không phải ở thiên nhiên mà là ở con người. Nguyễn Trói chia nửa câu thơ để nó 2 khát vọng: mọi người được no ấm, mọi nơi được yên vui. Đây là tưu tưởng yêu nước tiến bộ, yêu nước là yêu dân.Nguyễn Trãi say thiên nhiên nhưng không lúc nào nguôi nỗi lo cho dân cho nước. “Một phút thanh nhàn tong hủa ấy”, với ông, vừa đáng quý vừa đáng trọng. Đó là lúc ông yên tĩnh để sống hết với tâm hồn mình vá tám lòng mình.Tổng kết: Bài thơ tiờu biểu cho hồn thơ Ức Trai: chan hoà với tạo vật, tha thiết với con người. Đú là biểu hiện của trỏi tim giàu nhõn bảnBài thơ tiờu biểu cho nghệ thuật thơ Ức Trai ở cỏch dựng cõu thơ lục ngụn xen lẫn cõu thất ngụn,cỏch miờu tả thiờn nhiờn độc đỏo. Đú là thành cụng ở sự phỏ vỡ tớnh quy phạm trong thơ Đường luật.