Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 23, 24: Tấm Cám

Taỏm CaựmTruyeọn coồ tớch thaàn kyứGV THệẽC HIEÄN: Lờ Minh Nguyệt& 23. 24 Đọc vănI. Tỡm hiểu chung1. Truyeọn coồ tớch- Phaõn loaùi: Sinh hoaùt Thaàn kyứ Loaứi vaọt3 loaùi truyeọn coồ tớch - ẹaởc ủieồm truyeọn coồ tớch thaàn kyứ + yeỏu toỏ thaàn kyứ  haỏp daón+ Nhaõn vaọt trung taõm: ngửụứi moà coõi, ngheứo, baỏt haùnh.+ Keỏt thuực coự haọu: mụ ửụực cuỷa nhaõn daõn veà moọt xaừ hoọi coõng baống, toỏt ủeùpI. Tỡm hiểu chung2. Kieồu truyeọn Taỏm Caựm:-Treõn theỏ giụựi: Naứng Dieọp Haùn (Trung Quoỏc), Con caự vaứng (Thaựi Lan), Coõ tro beỏp (ẹửực), Cinderella (Phaựp)-Trong nửụực: YÙ ệụỷi – YÙ Nooùng (Thaựi), ẹoõi giaứy vaứng (Chaờm), UÙ vaứ Cao (Hụreõ)3. Túm tắt cốt truyện:Phoồ bieỏn Em hóy túm tắt ngắn gọn truyện cổ tớch Tấm Cỏm?Ngày xửa, ngày xưa có cô Tấm hiền lành xinh đẹp, mồ côi cha mẹ từ nhỏ, phải sống với dì ghẻ và cô em cùng cha khác mẹ tên là Cám.Tóm tắt truyệnTấm luôn bị mẹ con Cám ghen ghét và ngược đãi. Một lần đi hớt tép, Tấm bị Cám lừa trút hết giỏ tép, biết Tấm nuôi cá bống, mẹ con Cám lừa Tấm giết chết cá bống. Ngày hội, dì ghẻ trộn gạo lẫn thóc bắt Tấm ở nhà nhặt xong mới được đi xem. Mỗi lần mẹ con Cám gây chuyện ngược đãi đau khổ, Tấm đều được Bụt hiện lên an ủi, giúp đỡ. Bụt bảo Tấm nuôi cá bống cho có bạn, bảo Tấm chôn xương cá bống để có quần áo đẹp đi chơi hội, sai chim sẻ nhặt giúp Tấm mớ gạo trộn lẫn thóc.Tấm đi xem hội, đánh rơi một chiếc giày xuống nước. Nhờ chiếc giày đánh rơi, Tấm được vua biết đến và lấy làm vợ.Dưới sự tàn ác của mẹ con Cám, Tấm phải chết đi sống lại nhiều lần: chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, cuối cùng là quả thị. Bà cụ hàng nước đã dấu vỏ thị để Tấm được sống là người.Một hôm vua đi chơi ghé vào quán nước của bà cụ, nhờ miếng trầu mà vua gặp lại Tấm và đưa Tấm về cung. Mẹ con cám bị trừng trị thích đáng. * Tìm hiểu các nhân vật:Đọc xong truyện Tấm Cám chúng ta thấy tác phẩm xoay quanh nhân vật nào ? Cám, dì ghẻtấmở các truyện cổ tích ta thấy xuất hiện các nhân vật mồ côi, em út, người đội lốt vât? Tấm thuộc kiểu nhân vật nào?- Mồ côiEm thấy nhân vật Tấm có tớnh cỏch, số phận như thế nào?- Hiền lành, thật thà- Chăm chỉ, siêng năngGặp nhiều bất hạnh Làm hoàng hậu, sống hạnh phỳcCám và dì ghẻ được khắc hoạ ra sao?- Ác độc, cay nghiệt- Lười nhác, tham lam, dối trỏTìm mọi cách hãm hại Tấm. Bị trừng trị-Tấm ở với mẹ con dỡ ghẻ và bị ngược đói -Tấm đi trẩy hội và trở thành hoàng hậu -Tấm bị giết- biến hoỏ và gặp lại vua- bỏo thự *Bố cục: 3 đoạn 4. Cảm nhận chung Em có nhận xét gì về cách xây dựng nhân vật? Mối quan hệ giữa 2 tuyến nhân vật này như thế nào ?  2 tuyến nhân vật đối lập, luụn cú mâu thuẫn, xung đột.* Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám: Mâu thuẫn và xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám được chia làm mấy giai đoạn ?2 giai đoạnGiai đoạn đầu: Tấm ở với mẹ con CỏmGiai đoạn sau: Tấm làm hoàng hậuII. ẹOẽC HIEÅUXung ủoọt giửừa caực nhaõn vaọt: a. Giai ủoaùn ủaàu:TaỏmMeù con CaựmLaứm vieọc quaàn quaọtrong chụi, aờn traộng maởc trụnMaỷi mieỏt hụựt ủaày gioỷ teựp khoựcLửứa chũ - cửụựp heỏt teựp ẹửụùc yeỏm ủoỷCoứn caự Boỏng laứm baùn khoựcLửứa Taỏm chaờn traõu ủoàng xa  Baột Boỏng aờn thũtTroọn thoực vaứ gaùo, baột Taỏm nhaởt Khoõng cho Taỏm ủi xem hoọiKhoựckhoựcchim seỷ nhaởt giuựpcoự quaàn aựo, haứi ủeùpGiaự trũ vaọt chaỏtGiaự trũ tinh thaànII. ẹOẽC HIEÅUXung ủoọt giửừa caực nhaõn vaọt: b. Giai ủoaùn sau:TaỏmMeù con CaựmThaứnh hoaứng haọu veà gioó chaChaởt cauThaứnh chim vaứng anh Maộng giaởt aựo choàng taoBoựp cheỏt chimThaứnh caõy xoan ủaứoChaởt xoan ủaứoẹoỏt khung cửỷiThaứnh khung cửỷi:Coựt ca coựt keựt, Chũ khoeựt maột raHoựa thaứnh quaỷ thũ Con baứ haứng nửụực taựi hụùp traỷ thuứGhen gheựt, muoỏn ủeùp nhử chũ Caựm - bũ doọi nửụực soõi Meù Caựm - uaỏt cheỏtXung ủoọt cụ baỷnNoọi dung tranh chaỏpMửực ủoọ xung ủoọtThaựi ủoọ cuỷa TaỏmCaựch giaỷi quyeỏtDỡ gheỷ - con choàng Gia ủỡnhquyeàn lụùi vaọt chaỏt, tinh thaàn Tửụng ủoỏi gay gắtCam chũu, yeỏu ủuoỏi, thuù ủoọngBuùt: nhaõn vaọt trụù thuỷ thaàn kyứGiai ủoaùn ủaàuGiai ủoaùn sauThieọn – aực Xaừ hoọiủũa vũ xaừ hoọi, haùnh phuực lửựa ủoõiQuyeỏt lieọtChuỷ ủoọng ủaỏu tranh maùnh meừ, kieõn trỡ, trieọt ủeồTửù nhụứ baỷn thaõnYeỏu toỏ kyứ aỷo: Moõtif taựi sinh. Khoực  yeỏu ủuoỏiRaờn ủe  maùnh meừTraỷ thuứ  quyeỏt lieọtCửụựp ủoaùt vaọt chaỏtCửụựp ủoaùt nieàm vui tinh thaànCửụựp ủoaùt haùnh phuực, sinh maùngTaỏmMeù con CaựmCaựi aực ngaứy caứng laỏn lửụựt, caứng taờng tieỏnCoự sửù chuyeồn bieỏn maùnh meừ trong nhaọn thửực vaứ ủaỏu tranh. Tấm trừng phạt Cám. Thảo luận trao đổi (1) ý kiến đồng tình với cách trả thù của Tấm, cho rằng như thế là hợp lí, là đích đáng. Mẹ con Cám đáng bị trừng trị như vậy ? (2) Không đồng tình với hành động của Tấm vì nó trái với bản chất hiền hậu của Tấm, làm giảm vẻ đẹp thuần khiết của nhân vật (hẹp hòi, tàn nhẫn) (3) ý kiến của em.Gợi ý:+ Nhân vật trong TCT: Nhân vật cực tuyến rất tốt hoặc rất xấu+ Thưởng phạt phân minh, thưởng xứng đáng, phạt đáng đời, đáng kiếp.+ Tấm là nhân vật chức năng, thực hiện một chức năng nào đó, giải quyết mâu thuẫn giữa thiện và ác, cái thiện luôn chiến thắng.Phải để cụ Tấm trừng phạt Cỏm như vậy mới chõn thựcNếu Tấm để mẹ con mụ dỡ ghẻ sống thỡ chỳng sẽ khụng để cụ sống. Việc Tấm giết Cỏm và mụ dỡ ghẻ khụng hề làm giảm đạo đức của cụCụ Tấm giết mẹ con mụ dỡ ghẻ là hợp lớ, hợp tỡnh và hỡnh tượng cụ gỏi đú sẽ kộm phần đẹp nếu tỏc giả dõn gian để cho cụ cú thỏi độ nhu nhược hoặc thoả hiệp với kẻ thự gian ỏc. 	(GS Đinh Gia Khỏnh)II. ẹOẽC HIEÅUXung ủoọt giửừa caực nhaõn vaọt: c. Keỏt quaỷ:Chaõn lyự:- Thieọn thaộng aực- ễÛ hieàn gaởp laứnh, aực giaỷ aực baựo Taõm hoàn laừng maùn, laùc quan, yeõu ủụứi, nieàm tin vaứo coõng lyự vaứ khaựt khao haùnh phuực cuỷa nhaõn daõn lao ủoọng.II. ẹOẽC HIEÅU2. YÙ nghúa bieồu tửụùng cuỷa caực chi tieỏt:Cuùc maựuChieỏc giaứyMieỏng traàuTớch tuù oan ửực, oaựn hụứn, toỏ caựo toọi aực.Vaọt giao duyeõnVaọt noỏi duyeõn, tỡnh nghúa vụù choàngBoỏn laàn hoựa thaõnVaọn duùng saựng taùo thuyeỏt luaõn hoàiMotif taựi sinh: tỡm ủửụùc haùnh phuực trong ủụứi thửùc, trong hieọn taùi.Sửực soỏng maừnh lieọt cuỷa caựi thieọn.Vaọt hoựa thaõn: bỡnh dũ, daõn daừ  hỡnh tửụùng ủeùp, coự giaự trũ thaồm myừ saõu saộcIII. TOÅNG KEÁTNOÄI DUNG:- Phaỷn aựnh xung ủoọt gia ủỡnh (phuù quyeàn) vaứ xung ủoọt xaừ hoọi (thieọn - aực)- Nieàm tin vaứo sửực soỏng maừnh lieọt cuỷa caựi thieọn.NGHEÄ THUAÄT:- Sửù chuyeồn bieỏn cuỷa hỡnh tửụùng nhaõn vaọt Taỏm Caực yeỏu toỏ kyứ aỷo  thu huựt, haỏp daón Xen laón vaờn vaàn  sinh ủoọng.CAÂU 1Cễ BAÛNNAÂNG CAOCAÂU 2CAÂU 3CAÂU 3CAÂU 2CAÂU 1Hóy chọn 1 cõu ở phần kiến thức cơ bản hoặc nõng caoCuỷng coỏCAÂU 1Cễ BAÛNNAÂNG CAOCAÂU 2CAÂU 3CAÂU 3CAÂU 2CAÂU 1 C. Veà sửù hoựa thaõn cuỷa con ngửụứiB. Veà cuoọc soỏng aỏm noD. Veà sửù giuựp ủụừ cuỷa BuùtTruyeọn “Taỏm Caựm” phaỷn aựnh ửụực mụ chuỷ yeỏu cuỷa nhaõn daõn ta?A. Veà ửụực mụ coõng baống xaừ hoọi10987654321CAÂU 1Cễ BAÛNNAÂNG CAOCAÂU 2CAÂU 3CAÂU 3CAÂU 2CAÂU 1 C. Khi Taỏm caàn che chụỷB. Khi Taỏm khoựcD. Khi Taỏm bũ lửứa loùcNhaõn vaọt Buùt chổ xuaỏt hieọn khi naứo?A. Khi Taỏm bũ haừm haùi10987654321CAÂU 1Cễ BAÛNNAÂNG CAOCAÂU 2CAÂU 3CAÂU 3CAÂU 2CAÂU 1 C. Doỏi traựB. Thửụng ngửụứiD. ẹoọc aựcCaõu noựi “Chũ Taỏm ụi, chũ Taỏm! ẹaàu chũ laỏm, chũ huùp cho saõu keỷo veà dỡ maộng” cho bieỏt tớnh caựch gỡ cuỷa Caựm?A. Thaọt thaứ10987654321CAÂU 1Cễ BAÛNNAÂNG CAOCAÂU 2CAÂU 3CAÂU 3CAÂU 2CAÂU 1 C.Khi bũ Caựm gieỏt nhieàu laànB. Khi Taỏm vaứo cungD. Khi ụỷ vụựi baứ laừo haứng nửụựcNhaõn vaọt Taỏm hay khoực ụỷ nhửừng thụứi ủieồm naứo?A. Khi ụỷ vụựi muù dỡ gheỷ10987654321CAÂU 1Cễ BAÛNNAÂNG CAOCAÂU 2CAÂU 3CAÂU 3CAÂU 2CAÂU 1 C. Nhaõn vaọt ủaựng thửụngB. Chi tieỏt kyứ aỷoD. Ngoõn ngửừ bỡnh dũYeỏu toỏ naứo trong truyeọn “Taỏm Caựm” theồ hieọn roừ nhaỏt ủaởc trửng cuỷa truyeọn coồ tớch thaàn kyứ?A. Coỏt truyeọn ly kyứ10987654321CAÂU 1Cễ BAÛNNAÂNG CAOCAÂU 2CAÂU 3CAÂU 3CAÂU 2CAÂU 1C. Giaứu vaứ ngheứoB. Lụùi ớch caự nhaõnD. Thieọn vaứ aựcXung ủoọt xaừ hoọi chuỷ yeỏu trong truyeọn “Taỏm Caựm”?A. Meù gheỷ, con choàng10987654321Lời của TấmDịu dàng là thế Tấm ơiMà sao em phải thiệt thũi, vỡ sao?Phận nghốo hụm sớm dói dầuHoỏ bao nhiờu kiếp, ngọt ngào, đa đoanNgười ngoan ở với người gianDẫu hiền như Bụt cũng tan nỏt lũngTin em, em cướp mất chồngĐành làm quả thị thơm cựng nước nonTưởng rằng yờn phận làm conMiếng trầu cỏnh phượng vẫn cũn thơm mụiDịu dàng cũng bấy nhiờu thụiNào ai cú mấy cuộc đời cho nhauMột lần chết mấy lần đauCũng là xỏ tội cho nhau một lầnGai hồng giữ lấy hoa hồngLại ngồi giặt ỏo cho chồng như xưa	 (Ánh Tuyết)