Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 30: Đọc thêm: Lời tiễn dặn (trích tiễn dặn người yêu – Truyện thơ dân tộc Thái)

Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ học hôm nay Giáo án ngữ văn 10 Tiết 30 : Đọc thêm : Lời tiễn dặn (Trích Tiễn dặn người yêu –Truyện thơ dân tộc Thái )Giáo viên : Nguyễn Thị Thu Hà tổ : Ngữ văn Trường : THPT Sông công A giới thiệu chung : II. Đánh giá : Là một trong những truyện thơ hay nhất của kho tàng truyện thơ các dân tộc thiểu số III. Tóm tắt : SGK tr 93.+ Tình yêu tan vỡ .+ Lời tiễn dặn .+ Hạnh phúc đoàn tụ I.Tiễn dặn người yêu (Xống chụ xon xao )của dân tộc Thái gồm 1846 câu thơ .“Đôi ta như gốc cải xanh ,như tầu dong mượt Công cha mẹ nuôi lớn cùng thời Yêu nhau từ thủa mới ra đời Trao duyên gửi nghĩa từ hồi còn thơ ”“Sông Mã cạn bằng lòng đĩa hãy quên Sông Đà cạn bằng chiếc đũa hãy quên ”“Em bỗng thành vợ người, nghĩa nặngBỗng thành rau của người , nghĩa dày ...Máu không rớt mà đau tận ruột Máu không rơi mà buốt tận tim ”“Chỉ về guồng nên đôi lứa hằng mong Thành vợ ,thành chồng đôi ta hằng ao ước bao ngày cũ B. Đọc - hiểu văn bảnI. Vị trí : Phần thứ 2, trong 400 câu tiễn dặn Đọc , giải thích từ khó , bố cục : Bố cục : Gồm 2 lời tiễn dặn + Lời tiễn dặn thứ nhất ( trên đường tiễn cô gái về nhà chồng .)+ Lời tiễn dặn thứ hai ( khi ở nhà chồng cô gái .).III. Hướng dẫn đọc- hiểu văn bản: 1. Lời tiễn dặn thứ nhất:a. Tâm trạng của cô gái : - Hình ảnh thơ : “Quảy gánh qua đồng ruộng ...Vừa đi vừa ngoảnh lạiVừa đi vừa ngoái trông Chân bước xa lòng càng đau nhớ ”“Em tới rừng ớt ...ngồi chờ Tới rừng cà ....ngồi đợiTới rừng lá ngón .......ngóng trông ”Cô đơn , lẻ loiNuối tiếc dùng dằng , bồn chồn chờ đợi.Quyến luyến , nỗi cay đắng tuyệt vọng b. Tâm trạng của chàng trai :+ Hình ảnh thơ :“Người đẹp anh yêu cất bước theo chồng ... Được nhủ đôi câu , anh mới đành lòng quay lạiĐược dặn đôi lời , anh yêu em mới chịu quay đi .”“ ...Xin hãy cho anh kề vóc mảnh Quấn quanh vai ủ lấy hương người Cho mai sau lửa xác đượm hơi... ”“... Con nhỏ hãy đưa anh ẵm Bé xinh hãy đưa anh bồng Cho anh bế con dòng ... .nựng con rồng ,con phượng ”Trìu mến ,yêu thương ,thấu hiểu Khẳng định tình yêu thủy chung trọn đời,trọn kiếp .Cao thượng ,vị tha ,nồng ấm tình người .“ Đôi ta yêu nhau đợi tháng năm lau nở Đợi mùa nước đỏ cá về Đợi chim tăng ló hót gọi hè Không lấy được nhau mùa hạ ta sẽ lấy nhau mùa đông ,Không lấy được nhau thời trẻ ,ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già”- Lời ước hẹn tình nghĩa, thề nguyền thủy chung .- Bất lực chấp nhận thực tại ,mong chờ ở tương lai xa mờ mịt .	Tóm lại : - Từ ngữ biểu cảm , hình ảnh thơ giàu sức gợi , màu sắc văn hóa Thái . - Tâm trạng của chàng trai và cô gái trên đường tiễn dặn : tình yêu tha thiết ,chân thành ,cùng khát vọng được sống bên nhau trọn đời trọn kiếp.Đợi : - Mùa vụ : mùa hạ -mùa đông . - Đời người : trẻ – già Em ngã lăn chiêng cạnh miệng cối lợn dũi Em ngã lăn dùng liền bên máng lợn vầy Ngã không kịp chống , không kịp gượng . ”2. Lời tiễn dặn thứ hai:*Hành động : - Chạy lại đỡ cô gái dậy . - Rũ áo ,chải đầu cho cô . - Lấy ống lam thuốc cho cô khỏi đau .* Nhắn nhủ : - Sống :Về với người ta thương thủa trước - Chết : Vẫn gắn bó bên nhau => Khẳng định khát vọng chung thủy ,tình yêu mãnh liệt nồng nàn .=> Dịu dàng ,chan chứa xót thương. Chân thành đằm thắm .* Lời tiễn dặn :“Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng,Bền chắc như vàng như đá .Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng,Yêu nhau ,yêu trọn kiếp đến già ,Ta yêu nhau tàn đời gió ,không rung không chuyển ”Nghệ thuật : So sánh: Lòng ta – vàng ,đá . Tình yêu – Gỗ cứng , gió Hình ảnh tự nhiên bền vững khẳng định tình yêu trường tồn vĩnh cửu .Điệp từ : Yêu (5 lần),Lặp cấu trúc : Yêu nhau, yêu (3 lần)Âm hưởng mạnh mẽ gấp gáp ,khát vọng tình yêu tự do .Tóm lại : - Điệp từ ,điệp ngữ ,hình ảnh so sánh ... - Khẳng định tình yêu sâu nặng ,khát vọng hạnh phúc ,tự do yêu đương của đôi lứa yêu nhau .C. Tổng kết 1. Nội dung _ Tình yêu thủy chung , mãnh liệt của chàng trai và cô gái ._ Khát vọng hạnh phúc , khát vọng tự do yêu đương ._ Lời tố cáo tập tục hôn nhân lạc hậu đồng thời là tiếng nói chan chứa tình cảm nhân đạo của tác giả dân gian .2 Nghệ thuật : Lựa chọn từ ngữ ,hình ảnh thể hiện đặc trưng ,gần gũi với đồng bào Thái ._ Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình .D. Luyện tập . Nghe câu chuyện tình yêu của đôi trai gái Thái dưới thời phong kiến xưa ,em có suy nghĩ gì ?2. Nêu cảm nhận của em về hai lời tiễn dặn trong đoạn trích .Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh !