Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 33, 34: Văn học sử: Ca dao – dân ca

Tiết 33-34:Văn học sử: CA DAO – DÂN CAGiáo viên trình bày: Nguyễn Thị Kim Oanh Trường : THPT BC Phan Chu Trinh I/ Khái niệm : Ca dao - dân ca 1/ VÍ DỤ a/CA DAOb/DÂN CA2/CA DAO – DÂN CA 3/PHÂN BIỆT VÍ DỤ 1:Yêu nhau cởi nón trao nhau Về nhà mẹ hỏi qua cầu gió bayVÍ DỤ 2:Yêu nhau cởi nón í a trao nhau Về nhà dối rằng cha dối mẹ a í a ( Rằng a í a qua cầu tình tình tình gió bay)Em hãy chỉ ra sự khác nhau của hai ví dụ trên ? Ca dao – dân ca : là những sáng tác trữ tình diễn tả đời sống nội tâm của người bình dân .Ca dao: Phần lời thơ đểû đọc, hoặc để hát – Phần nhiều là hát->thể thơ dân gian ( thơ ca dao).Dân ca: Câu hát , bài hát kết hợp thơ với nhạc Từ hai khái niệm trên , em hãy cho biết khái niệm về ca dao – dân ca?Từ hai ví dụ trên em hãy cho biết thế nào làca dao? Thê nào là dân ca?Phân biệt 1Truyện thơ dân gianSáng tác bằng văn vầnhát =>văn học hátTruyện kể dân gianSáng tác bằng văn xuôi kể bằng miêng =>văn học nói Truyện thơ có gì khác với thơ dân gian ?Phân biệt 2Ca dao: Bộc lộ tư tưởng tình cảm của người bình dân, thiên về trái tim , trữ tình .VD1: Chuồn chuồn bay thấp thì mưa Bay cao thì nắng bay vừa thì râmVD2: Ngó em không dám ngó lâuNgó qua một chút đỡ sầu mà thôiTừ hai ví dụ trên em , em hãy cho biết sự khác nhau giữa ca dao và tục ngữ? Tục ngữ: Đúc kết kinh nghiệm trong cuộc sống , quan niệm triết lý . Thiên về trí tuệ .II/ NỘI DUNG 1/ Ca hát là hình thức thổ lộ tâm tình của người bình dân.a/ Người bình dân thích dùng ca dao – dân ca để bày tỏ suy nghĩ của mìnhb/ Ca hát la một hình thức bộc lộ đầy đủ đời sống nội tâm một cách phong phú với nhiều hình thức diễn xướng Sinh hoạt lao động sản xuấtSinh hoạt gia đình Sinh hoạt cộng đồng2/ Ca dao – dân ca là những câu hát than thân phản khánga/ Nhân vật trữ tìnhb/ Nội dung của nuững câu hát than thân – phản kháng- Than thân Phản khángc/ Ý nghĩa của những câu hát than taân phản kháng 3/ Ca dao – dân ca là những câu hát giàu tình nặng nghĩa Tình yêu quê hương đất nước Nghĩa đồng bàoTình cảm gia đình Tình yêu lứa đôiCa dao dân ca gồm mấy nội dung ?1/ Ca hát là hình thức thổ lộ tâm tình của người bình dân.a/ Người bình dân thích dùng ca dao – dân ca để bày tỏ suy nghĩ của mình:Thích dùng ca dao, dân ca để thổ lộ tâm tình , suy nghĩa của mình Ca hát bộc lộ đầy đủ đời sống nội tâm , hình thức thể hiện phong phú nét văn hóa truyền thống gắn bó với cuộc sống của người bình dân Em hãy tìm những bài ca dao bộc lộ tâm tình của người bình dân?1/ Ca hát là hình thức thổ lộ tâm tình của người bình dân.b/ Ca hát là một hình thức bộc lộ đầy đủ đời sống nội tâm một cách phong phú với nhiều hình thức diễn xướng Sinh hoạt lao động sản xuấtHát phường cấy : người nông dânHát phường vải: thợ thủ côngHò kéo lưới: dân chài Sinh hoạt gia đình Hát ru con ( bà , mẹ, chị)  ngọt ngào đằm thắm, yêu thươngSinh hoạt cộng đồngHát đối đáp ( dành cho nam + nữ thanh niên)Hát giao duyênHát đồng dao2/ Ca dao – dân ca là những câu hát than thân phản khángA/ Nguyên nhân Vị trí của người nông dân trong xã hội cũ Sự bất của chế độ xã hội phong kiến Tại sao ca dao – dân ca lại có mảng đề tài về than thân phản kháng ?Hãy cho biết những nội dung mà những câu hát than thân thường thể hiện ?THAN THÂN:Hình ảnh người dânHình ảnh người phụ nữPHẢN KHÁNG: Thể hiện sự bất bình trước sự bất công Nhằm đòi hỏi sự công bằng Những câu hát tình nghĩa Nêu những nội dung cụ thể của những câu hát tình nghĩa ?Tình yêu quê hương đất nướcTình yêu quê hương, đất nước ( tình cảm với thiên nhiên+ sản vật từng vùng quê  tự hào yêu mến.Tình cảm gia đình : Tình ruột thịt , con cái , cha mẹ , vợ chồng Tình yêu lứa đôi: Thể hiện vẻ đẹp tình yêu đủ mọi cung bậcĐường vô xứ Nghệ quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh họa đồ NGHỆ THUẬT 1/THỂ THƠ:Lục bát Song thất lục bát2/DIỄN Ý – LẬP Ý:Diễn ý: Là hình ảnh so sánh và ẩn dụ gần gũi với đời sống hàng ngày.Lập ý:Đối đápĐiệp ngữ 3/NGÔN NGỮTrong sáng, giản dị Gắn liền với cuộc sống Mang màu sắc địa phương