Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 45: Đọc văn: Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng), Lí Bạch

TiÕt 45: Đọc vănTại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng) - Lí Bạch -I.Tìm hiểu chung1.Tiểu dẫn - Lí Bạch (701 – 762) quê ở Lũng Tây –TrungQuốc. - Lí Bạch là nhà thơ lãngmạn, vĩ đại của Trung Quốc.- Ông để lại hơn 1000bài thơ. Người ta thườnggọi ông là tiên thơ.- Nội dung thơ Lí Bạchrất phong phú, với chủđề chính là: + Ước mơ vươn tới lý tưởng cao cả+ Khát vọng giải phóng cá nhân+ Bất bình với hiện thực tầm thường+ Thể hiện tình cảm phong phú mãnh liệt - Phong cách thơ Lí Bạch rất hào phóng, bay bổng nhưng rất tự nhiên, tinh tế, giản dị, thơ Lí Bạch kết hợp giữa cái cao cả và cái đẹp.2. Văn bảnThể loại: Thất ngôn tứ tuyệt. Đề tài: Tình bạn. Hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác khi nhà thơ tiễn bạn xuôi về Trường Giang trong sự lưu luyến bịn rịn. - Chủ đề: Bài thơ thể hiện tình cảm chân thành của nhà thơ đối với bạn.Mạnh Hạo Nhiên (689-740) Ông là nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc thời Đường, thuộc thế hệ đàn anh của Lí Bạch, nhưng họ là đôi bạn văn chương thân thiết.II. Đọc hiểu văn bản1. Không gian, thời gian, địa điểm đưa tiễn bạn Bạn từ lầu Hạc lên đường, Giữa mùa hoa khói, Châu Dương xuôi dòng. Hai câu thơ gợi cảnh chia li của người đi và người đưa tiễn.+ Thời gian: Tháng 3 (mùa xuân)+ Không gian: Lầu Hoàng Hạc+ Địa điểm: Nơi chia tay: Lầu Hoàng Hạc Nơi đến: Châu DươngHoàng Hạc lâu: Một thắng cảnh nổi tiếng của Trung Quốc nằm trên mỏm Hoàng Hạc Cơ, núi Hoàng Hạc, bên sông Trường Giang, nay thuộc Vũ Hán, Hồ Bắc.Phiên âm: Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu, Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu.Dịch thơ: Bạn từ lầu Hạc lên đường,Giữa mùa hoa khói Châu Dương xuôi dòng. - “Bạn”: Gợi sắc thái bình thường. - “Cố nhân”: Gợi sự thiêng liêng, gắn bó tha thiết trong tình bạn. - Bản dịch thơ còn đánh mất từ “tây”. Mạnh Hạo Nhiên đi từ phía tây lầu Hoàng Hạc đến Châu Dương (đến một nơi thanh cao, thoát tục, để tiễn một người bạn tri âm trở về cuộc đời trần tục nơi chốn phồn hoa đô hội). Nên nó gợi ra tình cảm lưu luyến, bịn rịn và lo lắng, ái ngại cho bạn. Chọn lầu Hoàng Hạc để chia tay thì người đi và người đưa tiễn sẽ nhìn thấy nhau lâu hơn.  gợi ra sự lưu luyến, không muốn chia tay. Nó nói lên tình bạn gắn bó, sắt son của người ra đi và người ở lại.Thời gian: Vào một buổi sáng mùa xuân đẹp và lãng mạn.=> Bằng những lời lẽ hàm súc, hai câu thơ đầu gợi lên sự lưu luyến, bịn rịn của Lí Bạch và Mạnh Hạo Nhiên với một tình cảm nồng hậu, chân thành, tha thiết.2. Nỗi lòng của Lí BạchPhiên âm: Cô phàm viễn ảnh bích không tận, Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu Dịch thơ: Bóng buồm đã khuất bầu không, Trông theo chỉ thấy dòng sông bên trời.“Cô phàm” có nghĩa là bóng cánh buồm lẻ loi, cô đơn khác với “bóng buồm” ở phần dịch thơ.- Đó là sự cô độc, lẻ loi trong tâm trạng người ra đi. Song cũng có thể vì con mắt của nhà thơ chỉ hút vào một tiêu điểm.-> Thể hiện cái nhìn tha thiết chứa đựng bao tình cảm của người đưa tiễn. Nhà thơ dõi theo, chăm chú với bao luyến tiếc, lo lắng. Dòng sông: Không có sắc thái ý nghĩa.Trường Giang: Con sông dài, rộng bát ngát cổ kính. Người ra đi Bầu trời vô tận Dòng sông bát ngát, cổ kính-> Nghệ thuật đối lập: Con người trở nên nhỏ bé, yếu đuối, cô độc. Thể hiện sự cảm thông, chia sẻ, ái ngại của nhà thơ đối với bạn. Đây là cuộc chia li đẹp, thấm đẫm tình cảm nồng hậu, đậm sâu, thiêng liêng, cao đẹp của nhà thơ đối với bạn.*Nghệ thuật - Tả cảnh ngụ tình: + Chỉ tả cảnh -> gợi ra cảnh đưa tiễn. + Không nói buồn -> gợi nên sự ưu tư, da diết. + Không miêu tả tình bạn -> ta thấy được tình bạn tràn đầy sâu nặng.III. Tổng kết Nghệ thuậtNghệ thuật tả cảnh ngụ tình độc đáo.- Ngôn ngữ hàm súc, khai thác tốt mối quan hệ đối lập trong thơ Đường.2. Nội dung- Trên nền của cuộc chia tay tác giả bày tỏ tình cảm chân thành đối với bạn.Củng cố Câu hỏi: Em học được gì sau khi học song bài thơ này ?