Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 79: Tập làm văn: Lập dàn ý bài văn nghị luận

Tiết 79: Tập làm văn:LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬNGiáo viên: Nguyễn Văn HàoLập dàn ý bài văn nghị luậnI- TÁC DỤNG CỦA VIỆC LẬP DÀN ÝI- TÁC DỤNG CỦA VIỆC LẬP DÀN Ý Lµ c«ng viÖc lùa chän vµ s¾p xÕp nh÷ng néi dung c¬ b¶n dù ®Þnh triÓn khai vµo bè côc ba phÇn cña v¨n b¶n.Lập dàn ý là gì ?- Nêu tác dụng của việc lập dàn ý ? 1. LËp dµn ý: 1. LËp dµn ý: 2. T¸c dông: 2. Tác dụng- Bao quát được những nội dung chủ yếu sẽ triển khai.- Bao quát được phạm vi và mức độ nghị luận.Tránh xa đề, lạc đề, thừa ý, thiếu ý, lặp ý, Và phân bố được thời gian làm bài hợp lí.Lập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬNII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN 2. Lập dàn ý * Ví dụ Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M. Go – rơ – ki có viết: “Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới”. Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên. 1. Tìm ý cho bài vănII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬNLập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN 1. Tìm ý cho bài văn 1. Tìm ý cho bài văna) Xác định luận đề- Vai trò và tác dụng to lớn của sách- Đây là một luận đề đúng đắn- §Ò bµi v¨n trªn cần làm sáng tỏ vÊn ®Ò g×? - Quan ®iÓm cña chóng ta vÒ vÊn ®Ò ®ã như thế nào? a) Xác định luận đềLập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬNb. Xác định luận điểm 1. Tìm ý cho bài vănb. Xác định luận điểm a) Xác định luận đề- S¸ch lµ g×? - S¸ch cã vai trò và t¸c dông g×? - Th¸i ®é ®èi víi s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch như thế nào?- Luận điểm1: Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người.- Luận điểm 2: vai trò và tác dụng của sách “sách mở rộng những chân trời mới”(M. Go – rơ – ki ).- Luận điểm 3: Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách.Lập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬNc.Xác định luận cứ cho các luận điểm 1. Tìm ý cho bài vănb. Xác định luận điểm a. Xác định luận đềc. Xác định luận cứ cho các luận điểm- Luận điểm1: Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người.- Luận điểm1:+S¸ch lµ s¶n phÈm thuéc lÜnhvùc nµo cña con ng­êi?+ S¸ch ph¶n ¸nh, l­u gi÷ nh÷ng thµnh tùu g× cña nh©n lo¹i?+S¸ch cã chÞu sù ¶nh h­ëng cña thêi gian vµ không gian không?+ Sách là sản phẩm thuộc lĩnh vực tinh thần của con người.+ Sách phản ánh và lưu giữ kho tàng tri thức của nhân loại.+ Sách là phương tiện giúp chúng ta vượt qua không gian và thời gian.Lập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬNc. Xác định luận cứ cho các luận điểm 1. Tìm ý cho bài vănb. Xác định luận điểm a) Xác định luận đềc. Xác định luận cứ cho các luận điểm- Luận điểm 2: vai trò và tác dụng của sách “sách mở rộng những chân trời mới”(M. Go – rơ – ki ).- Sách đem lại cho con người những hiểu biết gì về tự nhiên và xã hội?- Sách có tác dụng như thế nào với cuộc sống riêng tư và quá trình tự hoàn thiện bản thân?+ Sách giúp chúng ta hiểu biết về mọi lĩnh vực trong đời sống tự nhiên và xã hội.+ Đối với cuộc sống riêng tư sách là người bạn tâm tình gần gũi giúp chúng ta tự hoàn thiện về mọi mặt.- Luận điểm 2:Lập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬNc. Xác định luận cứ cho các luận điểm 1. Tìm ý cho bài vănb. Xác định luận điểm a) Xác định luận đềc. Xác định luận cứ cho các luận điểm- Luận điểm 3:- Thái độ của anh (chị) đối với các loại sách?- Đọc sách như thế nào là tốt nhất?- Luận điểm 3: Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách.+ Đọc, học tập và làm theo những loại sách tốt; bài trừ, phê phán những loại sách độc hại.+ Biết lựa chọn sách để đọc và tạo hứng thú khi đọc sách + Khi đọc phải nghiêm túc, tập trung đồng thời cần ghi chép, đối chiếu để vận dụng.Lập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN2. Lập dàn ý 1. Tìm ý cho bài văn2. Lập dàn ýa. Mở bài Nên mở bài trực tiếp hay gián tiếp? Làm thế nào để nêu được vấn đề và phương hướng nghị luận cho toàn bài?a. Mở bài- Giới thiệu câu nói của nhà văn M. Go-rơ-ki (gián tiếp hoặc trực tiếp)- Khẳng định: Sách có tác dụng vô cùng to lớn, phải đánh giá đúng vai trò của sách và phải biết quý trọng sách.Lập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN2. Lập dàn ý 1. Tìm ý cho bài văn2. Lập dàn ýa. Mở bài Sắp xếp các luận điểm theo trình tự nào cho hợp lí? Sắp xếp các luận cứ cho từng luận điểm ra sao? Cần triển khai luận điểm và luận cứ nào nhiều nhất? Tại sao? Cần lựa chọn và sử dụng các kí hiệu gì đặt trước các đề mục để dàn ý được minh bạch, rõ ràng?b. Thân bàib. Thân bài- Luận điểm 1: Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người+ Luận cứ 1: Sách là sản phẩm tinh thần của con người+ Luận cứ 2: Sách là kho tàng tri thức+ Luận cứ 3: Sách giúp ta vượt qua thời gian, không gianLập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN2. Lập dàn ý 1. Tìm ý cho bài văn2. Lập dàn ýa. Mở bàiSắp xếp các luận điểm theo trình tự nào cho hợp lí?Sắp xếp các luận cứ cgo từng luận điểm ra sao?Cần chiển khai luận điểm và luận cứ nào nhiều nhất? Tại sao? Cần lựa chọn và sử dụng các kí hiệu gì đặt trước các đề mục để dàn ý được minh bạch, rõ ràng?b. Thân bàib. Thân bài- Luận điểm 2: Sách mở rộng những chân trời mới+ Luận cứ 1: Sách giúp ta hiểu biết về mọi lĩnh vực tự nhiên và xã hội+ Luận cứ 2: Sách là người bạn tâm tình gần gũi, giúp ta tự hoàn thiện mình về nhân cáchLập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN2. Lập dàn ý 1. Tìm ý cho bài văn2. Lập dàn ýa. Mở bàiSắp xếp các luận điểm theo trình tự nào cho hợp lí?Sắp xếp các luận cứ cgo từng luận điểm ra sao?Cần chiển khai luận điểm và luận cứ nào nhiều nhất? Tại sao? Cần lựa chọn và sử dụng các kí hiệu gì đặt trước các đề mục để dàn ý được minh bạch, rõ ràng?b. Thân bàib. Thân bài- Luận điểm 3: Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách+ Luận cứ 1: Đọc và làm theo sách tốt, phê phán sách có hại+ Luận cứ 2: Tạo thói quen lựa chọn sách, hứng thú đọc và học theo các sách có nội dung tốt.+ Luận cứ 3: Học những điều hay trong sách bên cạnh việc học trong thực tế cuộc sống.Lập dàn ý bài văn nghị luậnII- CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN2. Lập dàn ý 1. Tìm ý cho bài văn2. Lập dàn ýa. Mở bàic. Kết bàib. Thân bài Nên kết bài theo kiểu đóng hay mở? Khẳng định những nội dung nào? Mở ra những nội dung nào để người đọc tiếp tục suy nghĩ?c. Kết bài: - Khẳng định lại vai trò và tác dụng của sách.- Nêu ra các nội dung khác để gợi suy nghĩ cho người đọc:* Ví dụ:	+ Các loại sách dành cho lứa tuổi học đường hiện nay.	+ Các loại sách về tâm sinh lí bạn trẻ.	+ Các loại sách tham khảo cho học sinh khối 10.KÕt bµiMë bµiTh©nbµiX¸c ®Þnh luËn ®Ò1S¾p xÕpluËn ®iÓm, luËn cø4T×m luËn cø3T×m luËn ®iÓm2TriÓn khailuËn ®iÓm, luËn cø5Ghi nhớ3. Ghi nhớIII. Luyện tập* Bài tập 1 (SGK/ Tr 91) :Sau đây là một đề làm văn:Trong một lần nói chuyện với học sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đứcmà không có tài thì làm việc gì cũng khó.”Theo em nên hiểu và vận dụng lời dạy đó của Người như thếnào?- Bước 2: Lập dàn ý	 + Mở bài	 + Thân bài	 + Kết bài.- Bước 1: Tìm ý +Tìm luận đề	 + Tìm luận điểm.	 + Tìm luận cứ.* Một bạn đã tìm được một số ý: a. Giải thích khái niệm tài và đức. b. Có tài mà không có đức là người vô dụng. c. Có đức mà không có tài thì là việc gì cũng khó.* Bổ sung các ý còn thiếu d. Đức và tài có quan hệ khăng khít với nhau trong mỗi người. e. Cần phải thường xuyên rèn luyện và phấn đấu để có cả tài lẫn đức.* Lập dàn ý cho bài văn:- Mở bài:+ Giới thiệu lời dạy của Bác.+ Khẳng định đây là bài học quý giá và có ý nghĩa sâu sắc với việc rèn luyện, tu dưỡng của từng cá nhân.+ Chúng ta cần tiếp thu học hỏi lời dạy của Bác.- Thân bài:+ Giải thích cách hiểu lời dạy của Bác:	  Giải thích khái niệm tài và đức.	  Có tài mà không có đức là người vô dụng.	  Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.	  Đức và tài có quan hệ khăng khít với nhau.+ Ý nghĩa lời dạy của Bác: Là kim chỉ nam giúp chúng ta xác định hướng đi đúng đắn trong việc rèn luyện, tu dưỡng nhân cách của mình - Kết bài:+ Khẳng định: mỗi một người muốn trở thành công dân tốt có ích cho xã hội cần có đủ đức và tài.+ Cần nỗ lực phấn đấu rèn luyện để có đủ cả tài và đức.Tröôøng THPT Huyønh Thuùc Khaùng Chuùc quyù than coâ giaùo vaø caùc em doài daøo söùc khoeû.Heïn gaëp laïi.Traân troïng caûm ôn quyù thaày coâ giaùo vaø caùc em hoïc sinh