Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 83: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ

TRÖÔØNG THPT AN NINHKính chaøo quyù thaày coâ vaø caùc em hoïc sinh thaân meán!GV thöïc hieän: LE THÒ MINH TRANGTIẾT 83ĐỌC VĂN:(Trích "Chinh Phụ Ngâm")Nguyên tác: Đặng Trần CônBản diễn Nôm: Đoàn Thị Điểm (?)Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụMỤC TIÊU CẦN ĐẠT: - Hiểu được nỗi đau khổ của người chinh phụ bắt nguồn từ cảnh cô đơn khi người chinh phu phải ra trận vắng nhà. Qua đó nắm được ý nghĩa đề cao hạnh phúc lứa đôi của tác phẩm. - Về nghệ thuật, nắm được nghệ thuật miêu tả nội tâm của đoạn trích.NỘI DUNG CỤ THỂ:TIẾT 1:I.Tiểu dẫn (1.Tác giả - Dịch giả; 2. Tác phẩm; 3. Đoạn trích)II. Đọc – hiểu đoạn trích: Phần 1(Tìm hiểu 8 câu đầu của phần 1)TIẾT 2:I. Đọc – hiểu đoạn trích:1. Tìm hiểu 8 câu cuối của phần 12. Phần 2I.TIỂU DẪN: 1) T¸c gi¶ - DÞch gi¶: a.T¸c gi¶: §Æng TrÇn C«n (?), sống vào khoảng nửa đầu TK XVIII- Quê làng Nhân Mục, Huyện Thanh Trì, nay thuộc Hà Nội- Đỗ Hương cống, làm quan dưới thời Lê – Trịnh- Có nhiều tác phẩm, nổi tiếng là “Chinh phụ ngâm”b.DÞch gi¶: §oµn ThÞ §iÓm (1705 - 1748) - HiÖu lµ Hång Hµ. - Quê ở huyện Văn Giang ( nay thuộc tỉnh Hưng Yên)- Là con nhà dòng dõi, nổi tiếng “dung nhan diễm lệ” và hay chữ - Bà còn là tác giả của “Truyền kì tân phả” 2) T¸c phÈm: Thể loại:Nguyên tác: Viết bằng chữ Hán. Khúc ngâm này gồm 476 câu thơ, làm theo thể trường đoản cú. - Bản diễn Nôm: Khúc ngâm gồm có 412 câu thơ, làm theo thể song thất lục bát. 2) T¸c phÈm: b. Hoàn cảnh ra đời:Sáng tác vào những năm 40 của TK XVIII. Bấy giờ chính sự rối ren, chiến tranh phong kiến diễn ra liên miên, người dân lâm vào cảnh tan tác, loạn li.¶nh b×a 3. Đoạn trích: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụVị trí đoạn trích: Từ câu 193 đến câu 216b. Bố cục đoạn trích: 2 phầnPhần 1: Từ câu 1 đến câu 16:Tình cảnh lẻ loi, cô đơn của người chinh phụPhần 2: 8 câu còn lại:Nỗi nhớ thương người chồng ở phương xaII. PHẦN ĐỌC – HIỂU ĐOẠN TRÍCH:1.Đọc đoạn trích:205      Hương gượng đốt/ hồn đà mê mải,206      Gương gượng soi/ lệ lại châu chan.207      Sắt cầm/ gượng gảy/ ngón đàn,208  Dây uyên/ kinh đứt/ phím loan/ ngại chùng.209      Lòng này gửi /gió đông có tiện?210      Nghìn vàng xin/ gửi đến non Yên.211      Non Yên/ dù chẳng/ tới miền,212   Nhớ chàng/ thăm thẳm/ đường lên/ bằng trời.213      Trời thăm thẳm/ xa vời khôn thấu,214      Nỗi nhớ chàng/ đau đáu nào xong.215      Cảnh buồn/ người thiết tha lòng,216 Cành cây/sương đượm/tiếng trùng/mưa phun. (Theo Những khúc ngâm chọn lọc,NXB Giáo dục, Hà Nội, 1994)193      Dạo hiên vắng/ thầm gieo từng bước,194      Ngồi rèm thưa/ rủ thác đòi phen.195      Ngoài rèm/ thước chẳng/ mách tin,196      Trong rèm, dường đã/ có đèn/ biết chăng?197      Ðèn có biết/ dường bằng chẳng biết,198      Lòng thiếp riêng/ bi thiết mà thôi.199      Buồn rầu/ nói chẳng/ nên lời,200      Hoa đèn kia/ với bóng người/ khá thương.201      Gà eo óc/ gáy sương năm trống,202      Hoè phất phơ/ rủ bóng bốn bên.203      Khắc giờ/ đằng đẵng/như niên,204      Mối sầu/dằng dặc/ tựa miền/ biển xa.II. PHẦN ĐỌC – HIỂU ĐOẠN TRÍCH:1. Đọc đoạn trích:2. Tìm hiểu chi tiết: a. PhÇn 1: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ* Tõ c©u 01  08 :Dạo hiên vắng/ thầm gieo từng bước,Ngồi rèm thưa/ rủ thác đòi phen.Ngoài rèm/ thước chẳng /mách tin,Trong rèm /dường đã /có đèn/ biết chăng?Đèn có biết/ dường bằng chẳng biết.Lòng thiếp riêng/ bi thiết mà thôi.Buồn rầu/ nói chẳng/ nên lời,Hoa đèn kia/với bóng người /khá thương.*Hành động:- d¹o; thầm gieo từng bước Dạo hiên gieo từng bước- Ngồi trước rèm hết hạ xuống rồi kéo lênrèm rủ thác đòi phenHành động lặp đi lặp lại, thể hiện tâm trạng nặng nề, tù túng, nóng ruột.II. PHẦN ĐỌC – HIỂU ĐOẠN TRÍCH:1. Đọc đoạn trích:2. Tìm hiểu chi tiết: a. PhÇn 1: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ* Tõ c©u 01  08 :Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phenNgoài rèm thước chẳng mách tinTrong rèm dường đã có đèn biết chăng?Đèn có biết dường bằng chẳng biếtLòng thiếp riêng bi thiết mà thôiBuồn rầu nói chẳng nên lờiHoa đèn kia với bóng người khá thương-Ngoại cảnhChim thước chẳng chịu mách tinthước chẳng mách tinNgọn đèn, hoa đèn âm thầm, lặng lẽThể hiện sự mong ngóng tin của chồng và khát khao được sự đồng cảm, sẻ chia nhưng vô vọng.đèn Hoa ®ÌnTHẢO LUẬN NHÓM ĐÔI: 1 PHÚT 30 GIÂY.Tìm một số nghệ thuật tiêu biểutrong việc khắc họa tâm trạng củangười chinh phụ ở 8 câu đầu?THẢO LUẬN NHÓM BẮT ĐẦUII. PHẦN ĐỌC – HIỂU ĐOẠN TRÍCH:1. Đọc đoạn trích:2. Tìm hiểu chi tiết: a. PhÇn 1: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ* Tõ c©u 01  08 :Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phenNgoài rèm thước chẳng mách tinTrong rèm dường đã có đèn biết chăng?Đèn có biết dường bằng chẳng biếtLòng thiếp riêng bi thiết mà thôiBuồn rầu nói chẳng nên lờiHoa đèn kia với bóng người khá thương- NghÖ thuËt: * §èi lËp: Trong rÌm (hÑp) Trong rèm Ngoµi rÌm (réng) Ngoài rèm* §iÖp ng÷: - ®Ìn biÕt ch¨ng đèn biết chăng?- ®Ìn có biết Đèn có biết* C©u hái tu tõ: Trong rèm dường đã có đèn biết chăng? 8 câu đầu đã thể hiện nỗi bồn chồn, ngóng trông trong tình cảnh lẻ loi, cô đơn của người chinh phụ.2. Prepare Speaking Lesson.* Cñng cè* H­íng dÉn häc bµiLê Thị Minh TrangTÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.22.12.1.21.13.13.23.3Yêu cầu 1: từ câu 9  12Cảm nhận về không gian được miêu tả?Cảm nhận về thời gian được miêu tả?Một số nghệ thuật tiêu biểu-Từ đó, khát quát nội dungYêu cầu 2:từ câu 13 16Phân tích hành động của nhân vật qua từ “gượng”Nghệ thuật tiêu biểuTừ đó, khái quát nội dungHƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:Yêu cầu 3: Tìm hiểu nỗi nhớ thương người chồng ở phương xa của người chinh phụ ở phần 2Yêu cầu 4: Học lại nội dung 8 câu đầu của phần 1 Trân trọng cảm ơn!Kính chúc sức khoẻ, hạnh phúc và thành đạt!TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.HÀNH ĐỘNG3.2.22.12.1.21.13.13.23.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.22.12.1.21.1 Dạo, gieo từng bước3.13.23.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.22.12.1.2 Ngồi trước rèm hết hạ xuống rồi lại kéo lên1.13.13.23.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.22.12.NGOẠI CẢNH1.21.13.13.23.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.22.1 Chim thước chẳng chịu mách tin2.1.21.13.13.23.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.2 Ngọn đèn, hoa đèn âm thầm, lặng lẽ2.12.1.21.13.13.23.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.NGHỆ THUẬT2.22.12.1.21.13.13.23.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.22.12.1.21.13.1 Đối lập3.23.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.22.12.1.21.13.13.2 Điệp ngữ3.3TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.3.2.22.12.1.21.13.13.23.3 Câu hỏi tu từTÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ ĐƯỢC MIÊU TẢ Ở 8 CÂU ĐẦU:1.HÀNH ĐỘNG3.NGHỆ THUẬTNgọn đèn, hoa đèn âm thầm, lặng lẽChim thước chẳng chịu mách tin2.NGOẠI CẢNHNgồi trước rèm hết hạ xuống rồi lại kéo lênDạo, gieo từng bướcĐối lậpĐiệp ngữCâu hỏi tu từ