Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 85 Đọc văn: Chí khí anh hùng, Nguyễn Du

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM VỀ THAM DỰ CUỘC THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP TRƯỜNG LẦN THỨ ISỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐIỆN BIÊNTRƯỜNG THCS-THPT TẢ SÌN THÀNGBỘ MÔN: NGỮ VĂNLỚP 10GV: LÊ BÁ THANH HẢITiÕt 85§äc v¨n: ChÝ khÝ anh hïng-NguyÔn du-TRUYÖN KIÒU(tiÕp theo)I. §ọc – tiÕp xóc v¨n b¶nVÞ trÝ- Tõ c©u 2.213 ®Õn 2.230, thuéc phÇn 2 - Gia biÕn vµ lưu l¹c.- TrÝch ®o¹n nãi vÒ cuéc chia biÖt gi÷a Tõ H¶i - Thuý KiÒu.* TrÝch ®o¹n lµ s¸ng t¹o riªng cña NguyÔn Du so víi cèt truyÖn cña Thanh T©m Tµi Nh©n.2. §ọc, bè côca. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch §äc phÇn tiÓu dÉn, cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch?TRUYÖN KIÒU NGUYÔN DU (TiÕp theo)TiÕt 85 - §äc v¨n: CHÝ KHÝ ANH HïNG “Nửa năm hương lửa đương nồng,Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.Trông vời trời bể mênh mang,Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong.Nàng rằng: "Phận gái chữ tòng,Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi".Từ rằng: Tâm phúc tương tri,Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường.Làm cho rõ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Bằng nay bốn bể không nhà,Theo càng thêm bận, biết là đi đâu?Đành lòng chờ đó ít lâu,Chầy chăng là một năm sau vội gì!"Quyết lời dứt áo ra đi,Gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơi”Theo §µo Duy Anh, tõ ®iÓn “TruyÖn KiÒu”VĂN BẢN I. §äc – tiÕp xóc v¨n b¶n:1. VÞ trÝ2. §äc – ph©n chia bè côca. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch. SGK trang 113.b. Bè côc: 	2 phÇn:	- PhÇn 1: 4 c©u ®Çu. - PhÇn 2: 14 c©u cßn l¹i.§äc ®o¹n trÝch theo c¸c em v¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn?TiÕt 85 - §äc v¨n: CHÝ KHÝ ANH HïNG (TrÝch “TruyÖn KiÒu”) – NguyÔn Du 2. Đoạn 2: Cuộc thuyết phục của Tõ H¶i với Thuý KiÒu => Lí tưởng anh hùng của Từ Hải 1. Đoạn 1: Khát vọng lên đường của Từ Hải“Nửa năm hương lửa đương nồng,Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.Trông vời trời bể mênh mang,Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong.Nàng rằng: "Phận gái chữ tòng,Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi".Từ rằng: Tâm phúc tương tri,Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường.Làm cho rõ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Bằng nay bốn bể không nhà,Theo càng thêm bận, biết là đi đâu?Đành lòng chờ đó ít lâu,Chầy chăng là một năm sau vội gì!"Quyết lời dứt áo ra đi,Gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơi" I. §äc – tiÕp xóc v¨n b¶n:1. VÞ trÝ2. §äc – ph©n chia bè côca. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch.b. Bè côc: 	2 phÇn:	- PhÇn 1: 4 c©u ®Çu. - PhÇn 2: 14 c©u cßn l¹i.TiÕt 85 - §äc v¨n: CHÝ KHÝ ANH HïNG (TrÝch “TruyÖn KiÒu”) – NguyÔn Du* Nh©n vËt Tõ H¶i: Tõ H¶i lµ nh©n vËt lý tưëng, giÊc méng lín trong ®êi NguyÔn Du “GiÊc méng anh hïng” – n¬i NguyÔn Du göi g¾m kh¸t väng tù do, vÉy vïng chèng ¸p bøc bÊt c«ng cña x· héi.II- §äC hiÓu v¨n b¶n:1. Khát vọng lên đường của Từ Hải- Hoµn c¶nh :+ Trưîng phu:+ §éng lßng bèn phư¬ng:+ Tho¾t:Tõ H¶i lµ ngưêi yªu tù do, cã chÝ khÝ.T¸c gi¶ ca ngîi, tr©n träng.- ChÝ khÝ : ®ang say löa nång h¹nh phóc løa ®«i.Nửa năm hương lửa đương nồngTrượng phu thoắt đã động lòng bốn phươngTrong hoàn cảnh nào và qua những từ ngữ nào tác giả thể hiện chí khí của Từ Hải?ngưêi ®µn «ng cã khÝ ph¸ch.chÝ nguyÖn lËp c«ng danh.døt kho¸t, nhanh chãng.Theo em, Từ Hải là con người như thế nào? Người xưa thường nói: Anh hùng không qua ải mỹ nhân Nhưng Từ Hải đã gác lại hạnh phúc riêng tư đó để quyết chí lên đường. Hoài Thanh nhận xét : Từ Hải “không phải là người một nhà, một họ, một xóm, một làng, mà là người của trời đất, của bốn phương. Mét con ngưêi như thÕ lóc ra ®i không thÓ ®i mét c¸ch tÇm thưêng ®ưîc”. ” Tham khảoII- §äC hiÓu v¨n b¶n:1. Khát vọng lên đường của Từ Hải- T©m thế của Từ Hải: Tr«ng vêi trời bể mênh mangThanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong.=> Một tư thế đẹp, hiên ngang không vướng bận của người quân tử sẵn sàng lên đường vì chí lớn. ë hai c©u tiÕp, NguyÔn Du ®· miªu t¶ tư thÕ cña Tõ H¶i ntn? H×nh ¶nh Tõ ®ưîc x©y dùng mang c¶m høng g×? a, Lời Thuý Kiều:2. Lí tưởng anh hùng của Từ Hải “Nàng rằng: Phận gái chữ tòng,Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi.” - Lời lẽ của Kiều - Mục đích: vẻ đẹp nhân cách của người vợ.: dựa vào đạo phu thê.chia sẻ khó khăn cùng Từ Hải. Lời Kiều đưa ra nói với Từ Hải là gì? Mục đích của Kiều khi nói ra những điều đó?b, Lời Từ Hải:“Từ rằng: Tâm phúc tương tri,Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường.Làm cho rõ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Bằng nay bốn bể không nhà,Theo càng thêm bận, biết là đi đâu?Đành lòng chờ đó ít lâu,Chầy chăng là một năm sau vội gì!"Quyết lời dứt áo ra đi,Gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơi" -Tr¸ch- ®Ò cao- Høa ®ãn b»ng chiÕn th¾ng-C¨n ng¨n thùc tÕ-HÑn cô thÓ-Tõ H¶i lªn ®ưêngb, Lời Từ Hải: Trách, hứa, can ngăn, hẹn: * Tr¸ch: Tõ chèi Kh¼ng ®Þnh t×nh c¶m cña m×nh ®èi víi KiÒuý tr¸ch KiÒuCoi KiÒu lµ người tri kØ hiÓu m×nh h¬n ai hÕtKiÒu chưa tho¸t khái n÷ nhi thưêng t×nhTõ H¶i N©ng KiÒu ngang hµng víi b¶n th©n m×nh. Tr©n träng KiÒuLý tưëng lµm trai cña Tõ H¶iTừ rằng: Tâm phúc tương tri,Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?Từ rằng: Tâm phúc tương tri,Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?em thấy lời trách Kiều của Từ Hải có ý nghĩa gì? b, Lời Từ Hải: Trách, hứa, can ngăn, hẹn: Từ rằng: Tâm phúc tương tri,Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường.Làm cho rõ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.* Tr¸ch:* Høa:b, Lời Từ Hải: Trách, hứa, can ngăn, hẹn: Từ rằng: Tâm phúc tương tri,Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?* Tr¸ch:* Høa:Những hình ảnh, từ ngữ nào thể hiện lời hứa hẹn của Từ Hải với Kiều?- “Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.Làm cho rõ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.” b, Lời Từ Hải: Trách, hứa, can ngăn, hẹn: Từ rằng: Tâm phúc tương tri,Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?* Tr¸ch:* Høa:- “Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.Làm cho rõ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.”- Những hình ảnh, âm thanh  cường điệu- Hoán dụ: “mặt phi thường”=> Lời lẽ thể hiện chí khí anh hùng.  tài năng xuất chúng khát vọng xây dựng cơ đồ, làm nên những điều lớn lao. Bằng nay bốn bể không nhà,Theo càng thêm bận, biết là đi đâu?Đành lòng chờ đó ít lâu,Chầy chăng là một năm sau vội gì!"* Can ng¨n :* Lêi hÑn ®Çy tù tin: -> Cã thêi h¹n cô thÓ.=> Người anh hùng xuất chúng và người chồng chân thành, gần gũi.- Hoàn cảnh thực tại: “bốn bể không nhà”  sự nghiệp mới bắt đầu, còn nhiều khó khăn.=> Lý lÏ rÊt thùc tÕ, cô thÓ.Những lí lẽ mà Từ Hải đưa ra để can ngăn Kiều là gì? Nhận xét về các lí lẽ đó?Lời hẹn của Từ Hải là gì? Em có nhận xét gì về lời hẹn đó?b, Lời Từ Hải: Trách, hứa, can ngăn, hẹn: Quyết lời (lêi nãi) dứt áo ra đi (hµnh ®éng),Gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơiC, Tõ H¶i lªn ®ưêng:=> Lời nói và hành động liên tiếp mau lẹ, dứt khoát không để tình cảm lung lạc ý chí.Thái độ, cử chỉ: “Quyết lời dứt áo ra đi”Theo em lời nói và hành động của Từ Hải thể hiện chàng là con người như thế nào? Quyết lời dứt áo ra đi ,Gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơiC, Tõ H¶i lªn ®ưêng:- Hình ảnh ẩn dụ: khát vọng tự do khát vọng xây dựng sự nghiệp lớncánh chim bằng Miêu tả nhân vật theo hướng lí tưởng hoá bằng bút pháp ước lệ và cảm hững vũ trụ  lí tưởng anh hùng của Nguyễn Du. Từ Hải của Thanh Tâm Tài Nhân: miêu tả trần trụi, có nét tướng cướp, lại từng thi hỏng, đi buôn. Bút pháp lí tưởng hoá: Miêu tả một con người anh hùng nghĩa hiệp, có tinh thần tự do, có chí khí và tài năng xuất chúng, dám nghĩ dám làmTừ Hải trong Truyện Kiều: có tinh thần tự do, nghĩa hiệp (“Kiều gặp Từ Hải”), tài năng phi thường (“Chí khí anh hùng”) Tham khảoSự sáng tạo độc đáo của Nguyễn Du: III.Tổng kết:- Ghi nhËn tõ phÇn ghi nhí s¸ch gi¸o khoa.1, NT: Khuynh hướng lí tưởng hóa người anh hùng bằng bút pháp ước lệ và cảm hứng vũ trụ.2, ND:Lí tưởng anh hùng của Từ Hải và ước mơ công lí của Nguyễn Du.Tham khảo-KiÒu chia tay Tõ H¶i:* C¸c cuéc chia tay cña Thuý KiÒu trong“TruyÖn KiÒu”:-Khi KiÒu chia tay Kim Träng:-Khi KiÒu chia tay Thóc Sinh:C©u hái: Tõ c¸c cuéc chia ly nªu trªn, em cã nhËn xÐt g× về cuộc chia tay giữa TH và TK có gì khác 2 cuộc chia tay trước ???Gîi ý:- Lý do KiÒu kh«ng muèn xa Tõ H¶i: V× mçi lÇn chia tay trưíc ®©y ®Òu thµnh ly biÖt ngh×n trïng (®Òu cã ©m hưëng buån,).So s¸nh 3 lÇn chia tay ®Ó hiÓu t©m lý KiÒu, dù c¶m sau chia ly cña NguyÔn Du.Tr¶ lêi:- Cuéc chia tay nµy kh«ng mang dù b¸o buån.VÇng tr¨ng ai xÎ lµm ®«iNöa in gèi chiÕc nöa soi dÆm trưêngQuyết lời dứt áo ra đi Gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơi- ChÝ khÝ cña Tõ H¶i t¹o sù tin cËy v÷ng ch¾c.Buộc yên quảy gánh vội vàng,Mối sầu xẻ nửa bước đường chia haiCủng cốCâu 1: Lời nói nào của Từ Hải bộc lộ rõ nhất lí tưởng anh hùng?a. “Trông vời trời bể mênh mang, Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong” b. “Bao giờ mười vạn tinh binh, Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường”.c. “Quyết lời dứt áo ra đi Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”d. Cả a, b và c. Câu hỏi trắc nghiệmChọn đáp án đúng nhất!Câu 2: Cách hiểu nào chính xác nhất về từ “mặt phi thường” trong câu thơ “Làm cho rõ mặt phi thường”? a. Một con người xuất chúng, hơn người. b. Diện mạo hơn người, làm được những việc trọng đại. c. Có ý chí làm được những việc gian khó. d. Cá tính mạnh mẽ, tinh thông võ nghệ Câu hỏi trắc nghiệmChọn đáp án đúng nhất!Câu 3: Nét đặc sắc trong nghệ thuật xây dựng nhân vật Từ Hải của Nguyễn Du là: a. Hoàn toàn sáng tạo, không dựa theo bất kì khuôn mẫu nào. b. Giữ lại những nét tính cách của Từ Hải trong “Kim Vân Kiều truyện”. c. Miêu tả theo bút pháp lí tưởng hoá, dùng những hình ảnh ước lệ. d. Miêu tả theo bút pháp hiện thực, cá tính được thể hiện đậm nét. Câu hỏi trắc nghiệmChọn đáp án đúng nhất!C¶m ¬n quÝ thÇy c« vµ c¸c em !!!