Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết dạy: Cảnh ngày hè

Cảnh ngày hè(Bảo kính cảnh giới – Bài 43)- Nguyễn Trãi-I. Tiểu dẫn: Giới thiệu Quốc âm thi tập.- Gồm 254 bài thơ Nôm.- Tập thơ chia làm 4 phần:Quốc âm thi tập- Nội dung: Phản ánh vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi: Yêu nước, thương dân, nhân nghĩa. Yêu thiên nhiên, con người, cuộc sống Nghệ thuật: Thể thơ thất ngôn Đường luật TQ được sử dụng thuần thục có sáng tạo.Môn hoa mộc(cây cỏ)Môn cầm thú(thú vật)Vô đề- Ngôn chí Mạn thuật Tự thán- Tự thuật- Bảo kínhcảnh giớiMôn thì lệnh(thời tiết)II. Đọc - hiểu văn bản.1) ĐọcCảnh ngày hè(Bảo kính cảnh giới - Bài 43)Rồi hóng mát thuở ngày trường,Hoè lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi phương.II. Đọc - hiểu văn bản.1) Đọc- Hoàn cảnh ra đời:- Vị trí: (SGK-117)- Thể loại:Thất ngôn xen lục ngôn- Bố cục :2 phần2) Tìm hiểu văn bản:a, 6 câu đầu:* Câu 1: - Từ: “Rồi”: rỗi rãi, nhàn nhã, không vướng bận điều gì trong công việc cũng như trong tâm hồn - Ngày trường:- Nhịp thơ: 1/2/3chậm rãi – tư thế ung dung tự tại của thi nhânngày dài- ý nghĩa: + Thời điểm lý tưởng để thi nhân hóng mát trong ngày hè+ Hình ảnh thi nhân với tâm trạng thư thái, thanh thản trước thiên nhiên.+ Hình ảnh: Cây hoè: Tán lá xum xuê xoè rộng* 5 câu tiếp - Bức tranh thiên nhiên+ Cây lựu: Phun màu đỏ rực rỡ+ Sen hồng Ngát mùi hương- Màu sắc:Màu xanh của cây hoèMàu đỏ của hoa lựuMàu hồng của hoa senHoè lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.- Từ ngữđùn đùn (dồn dập tuôn ra) giương (xum xuê xoè rộng )phun (sự vươn lên từ mạch ngầm), tiễn (ngát, nức)đùn đùngiương.phuntiễnDiễn tả sức sống đang căng đầy, chất chứa trong lòng tạo vật của cảnh ngày hèLao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.+ Âm thanh: Lao xao chợ cá: Gợi cảnh đông vui nhộn nhịp, mang hơi thở của cuộc sống dân dãLao xaoDắng dỏi-Bức tranh cuộc sống. Dắng dỏi : inh ỏi, lúc trầm lúc bổng, lúc ngân dài vang xa, của tiếng ve Không khí nhộn nhịp của mùa hè nơi thôn dã. Lòng yêu mến của nhà thơ với CS bình dị, dân dã của người lao động+ So sánh : Tiếng ve - tiếng đàn => Cảnh vật được đón nhận bằng nhiều giác quan của một tâm hồn giàu sức tưởng tượng. - Bức tranh thiên nhiên mùa hè sinh động ẩn chứa một sức sống mãnh liệt. - Tình yêu, sự gắn bó sâu nặng của NguyễnTrãi đối với thiên nhiên và cuộc sốngb, 2 câu cuối:Lẽ ra nên có- Dẽ có: - Ngu cầm: Đàn của vua Thuấn – biểu tượng cho cảnh thái bình thịnh trịDân giàu đủ khắp đòi phương- Hình ảnh: -> Sự dồn nén cảm xúc của cả bài thơ. Tấm lòng ưu ái với dân, với nước của một bậc đại nhân- Câu kết:6 chữ, ngắn gọn -ý nghĩa: Muốn có một cây đàn của vua Thuấn để gảy khúc ‘‘Nam phong’’, ca ngợi và mong cho dân muôn phương được hạnh phúc, giàu đủ mãi mãi.=> Điểm kết tụ trong hồn thơ Nguyễn Trãi không chỉ là tình yêu thiên nhiên mà còn là sự gắn bó sâu nặng với con người và cuộc sống.c. Đặc sắc nghệ thuật- Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn 	 Cách tân táo bạo của Nguyễn Trãi- Ngôn ngữ: giản dị, trong sáng, gần gũi- Xây dựng chi tiết, hình ảnh: đẹp, tinh tế, sống động.III. Luyện tậpHoạt động nhómThời gian: 5 phút- Vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ?Cảnh ngày hèVẻ đẹp thiên nhiênVẻ đẹp tâm hồnGiản dị, thanh cao,tràn đầy sức sốngYêu TN, cuộc sống. canh cánh nỗi niềmưu dân, ái quốcCốt cách của người nghệ sỹ, bậc trượng phu,chính nhân quân tử