Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết học 38: Cảnh ngày hè

Tiết 38cảnh ngày hè(Nguyễn Trãi)Tring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)1. Tập thơ “Quốc âm thi tập”Nội dung: Phản ánh vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi:b. Nghệ thuật: Thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn.c. Bố cục:- Chia thành 4 phần: Vô đềMôn thì lệnhMôn hoa mộcMôn cầm thú-PhầnVô đề được xờ́p thành các mục:Ngôn chíMạn thuậtTự thánTự thuậtBảo kính cảnh giớiI. Giới thiợ̀uTring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)2. Bài thơ “Cảnh ngày hè”a. Xuất xứ: Bài số 43 trong mục “Bảo kính cảnh giới” phần “Vô đề” tập thơ “Quốc âm thi tập”.b. Hoàn cảnh sáng tác: Trong khoảng thời gian nhà thơ ở ẩn tại Côn SơnTring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)Rồi / hóng mát / thuở ngày trườngHoè lục đùn đùn / tán rợp giươngThạch lựu hiên / còn phun thức đỏHồng liên trì / đã tiễn mùi hươngLao xao chợ cá / làng ngư phủDắng dỏi cầm ve / lầu tịch dươngDẽ có Ngu cầm / đàn một tiếngDân giàu đủ / khắp đòi phươngII. Đọc – hiểu văn bản1. Đọc – giải thích từ ngữTring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)Rồi hóng mát thuở ngày trườngHoè lục đùn đùn tán rợp giươngThạch lựu hiên còn phun thức đỏHồng liên trì đã tiễn mùi hươngLao xao chợ cá làng ngư phủDắng dỏi cầm ve lầu tịch dươngDẽ có Ngu cầm đàn một tiếngDân giàu đủ khắp đòi phương(Rỗi rãi)(ngát, nức)(inh ỏi)(lẽ ra)(nhiều)(màu vẻ, dáng vẻ)(ngày dài)(sen hồng ở ao)(làng chài lưới)(mặt trời lặn)(đàn)(Màu xanh thẫm)Tring TrangRỗi rãi, ngồi hóng mát suốt cả ngày dài.Tring TrangCây hoè màu xanh thẫm, đùn đùn tán lá giương lên che rợp.Tring TrangCây thạch lựu bên hiên còn phun màu đỏTring TrangSen hồng trong ao đã toả ngát mùi hươngTring TrangTiếng lao xao của phiên chợ cá làng chài lướiTring TrangTiếng ve inh ỏi như tiếng đàn bên ngôi lầu lúc mặt trời sắp lặnTring TrangLẽ ra có cây đàn của vua Thuấn để đàn lên một tiếngDân chúng khắp nơi đều được giàu có, no đủ.Tring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)2. Tìm hiểu văn bảna. Bức tranh thiên nhiên, cuộc sốngHoè lục đùn đùn tán rợp giươngThạch lựu hiên còn phun thức đỏHồng liên trì đã tiễn mùi hươngLao xao chợ cá làng ngư phủDắng dỏi cầm ve lầu tịch dương* Phối hợp hài hoà đường nét hình ảnh, màu sắc, âm thanh- Hình ảnh : hoè, thạch lựu, sen, làng ngư phủ, lầu tịch dương.- Màu sắc : lục, đỏ, hồng.- Âm thanh : lao xao, dắng dỏi.Thiên nhiên tươi tắn, rực rỡ, rộn rã; cuộc sống con người thanh bình, yên vuiTring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)*Từ ngữ:Diễn tả sức sống căng đầy chất chứa bên trong tạo vật.2. Tìm hiểu văn bảna. Bức tranh thiên nhiên, cuộc sốngHoè lục đùn đùn tán rợp giươngThạch lựu hiên còn phun thức đỏHồng liên trì đã tiễn mùi hươngLao xao chợ cá làng ngư phủDắng dỏi cầm ve lầu tịch dương / /. Sử dụng các động từ mạnh (đùn đùn, phun, giương, tiễn). Sử dụng từ láy đụ̣c đáo: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi.Tring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)2. Tìm hiểu văn bảna. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống*Bút pháp tả cảnh: Cảm nhận bằng nhiều giác quan, có sự giao cảm mạnh mẽThiên nhiên có hình, có hồn và gợi cảm hơn.Hoè lục đùn đùn tán rợp giươngThạch lựu hiên còn phun thức đỏHồng liên trì đã tiễn mùi hươngLao xao chợ cá làng ngư phủDắng dỏi cầm ve lầu tịch dươngBức tranh ngày hè sinh động, đầy sức sốngTring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)- Rồi hóng mát thuở ngày trường + Rồi: rỗi rãi +Nhịp thơ: 1/2/3 thanh thản, thư thái, ung dung tự tại.- Cảm nhọ̃n thiờn nhiờn ngày hè sinh đụ̣ng Tõm hụ̀n nhạy cảm, tinh tờ́, tình yờu thiờn nhiờn tha thiờ́t - Hai cõu cuụ́i: “Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng Dân giàu đủ khắp đòi phương”Tấm lòng ưu ái với dân, với nước //khát vọng đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho muôn dân. 2. Vẻ đẹp tâm hồn nhà thơTring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)3. Nghợ̀ thuọ̃t thơ:Thi liợ̀u quen thuụ̣c: hòe, lựu, làng Ngư phủ, Ngu cõ̀m  Tính quy phạm của VHTĐ.Cá tính sáng tạo: Thiờn nhiờn cựa quọ̃y, tươi tắn chứ khụng thanh sơ tĩnh lặng, thơ thṍt ngụn xen lục ngụn  Sự phá vỡ tính quy phạm. Tring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)III. Tổng kết1. Nghệ thuật:+ Thể thơ: Thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn.+ Ngôn ngữ: giản dị, tinh tế.+ Miêu tả cảnh đặc sắc: phối hợp hài hoà màu sắc, hình ảnh, âm thanh; cảm nhận bằng nhiều giác quan; bút pháp tả.2. Nội dung:Bài thơ tả cảnh ngày hè cho thấy tâm hồn Nguyễn Trãi chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước.Tring Trangcảnh ngày hèTring Trangcảnh ngày hèTiết 38(Nguyễn Trãi)Dặn dò1. Nắm nội dung bài học.2. Chuẩn bị bài mới: Tóm tắt văn bản tự sựTring Trang