Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết học 85: Chí khí anh hùng (trích – “Truyện Kiều” - Nguyễn Du)

chào mừng các thõ̀y cụ giáo đờ́n dự hụ̣i giảng 26-3Tại Lớp 10 A11GV: Lương Lan AnhI. Tiểu dẫn.2. Vị trí đoạn trích.	Từ câu 2213 - 2230II. Đọc - hiểu khái quát.1. Đọc và giải thích từ khó.Qua việc tỡm hiểu văn bản. em thấy trong đoạn trích này có lời của những ai? Tiết 85: chí khí anh hùng ( Trích – “Truyện Kiều” - Nguyễn Du)Hãy nêu những ý chính trong phần tiểu dẫn?1. Tóm tắt cuộc gặp gỡ giữa Thuý Kiều và Từ Hải. Giọng kể của tác giả. Lời nói trực tiếp của Từ Hải. Lời nói trực tiếp của Thuý Kiều.“Nửa năm hương lửa đương nồng,Trượng phu thoắt đó động lũng bốn phương.Trụng vời trời bể mờnh mang,Thanh gươm yờn ngựa lờn đường thẳng rong.Nàng rằng: "Phận gỏi chữ tũng,Chàng đi thiếp cũng một lũng xin đi".Từ rằng: Tõm phỳc tương tri,Sao chưa thoỏt khỏi nữ nhi thường tỡnh?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiờng dậy đất, búng tinh rợp đường.Làm cho rừ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Bằng nay bốn bể khụng nhà,Theo càng thờm bận, biết là đi đõu?Đành lũng chờ đú ớt lõu,Chầy chăng là một năm sau vội gỡ!"Quyết lời dứt ỏo ra đi,Giú mõy bằng đó đến kỳ dặm khơi" Chí khí anh hùng2. Cảm nhận chung về đoạn trích:Cảm nhận đầu tiên của em sau khi đọc xong đoạn trích?- Hình ảnh Từ Hải Cuộc chia tay giữa Từ Hải và Thuý Kiều- Tính cách anh hùng của Từ Hải3.Bụ́ cục:3 phần12 cõu tiếp. Cuộc đối thoại giữa Thuý Kiều và Từ Hải “Nửa năm hương lửa đương nồng,Trượng phu thoắt đó động lũng bốn phương.Trụng vời trời bể mờnh mang,Thanh gươm yờn ngựa lờn đường thẳng rong.Nàng rằng: "Phận gỏi chữ tũng,Chàng đi thiếp cũng quyết lũng xin đi".Từ rằng: Tõm phỳc tương tri,Sao chưa thoỏt khỏi nữ nhi thường tỡnh?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiờng dậy đất, búng tinh rợp đường.Làm cho rừ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Bằng nay bốn bể khụng nhà,Theo càng thờm bận, biết là đi đõu?Đành lũng chờ đú ớt lõu,Chầy chăng là một năm sau vội gỡ!"Quyết lời dứt ỏo ra đi,Giú mõy bằng đó đến kỳ dặm khơi"  Bốn cõu đầu: Từ Hải bừng dậy khỏt vọng lớn lao2 cõu kết.Từ Hải dứt áo ra đi.III. Đọc - hiểu chi tiết.1. Bốn câu thơ đầu:	“Nửa năm hương lửa đương nồng,	Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.	Trông vời trời bể mênh mang,	Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”.Từ Hải và Thuý Kiều đang có một cuộc sống như thế nào ? Hai người đang có cuộc sống rất hạnh phúc Hỡnh ảnh Từ Hải hiện lờn qua những từ ngữ, hỡnh ảnh nào trong bốn câu thơ trên?- Bậc “Trượng phu” nhanh chúng, bất ngờ thoắt, động lũng bừng dậy chớ anh hựng. - Tõm thế của Từ Hải: Em có nhận xét gỡ về tâm thế của từ Hải trong câu thơ thứ tư? -> Một tư thế đẹp, hiên ngang không vướng bận, không lệ bộ của người quân tử sẵn sàng lên đường. - Cảm hứng vũ trụ, con người vũ trụ, với kích thước phi thường, không gian bát ngát  tính chất ngợi ca khâm phục.->TL: Hỡnh ảnh người anh hùng lý tưởng, có chí phi thường:TL: Qua bốn cõu thơ trờn, em nhận thấy được đặc điểm gỡ ở người anh hựng Từ Hải?Tác giả xuất phát từ cảm hứng gỡ khi miêu tả người anh hùng thời trung đại?2. Mười hai câu tiếp theo:“Nàng rằng: "Phận gỏi chữ tũng,Chàng đi thiếp cũng quyết lũng xin đi".* Lời của Thỳy Kiều: - Cỏch núi: “ phận gỏi chữ tũng,chàng, thiếp”: -> Kiều khụng chỉ thể hiện bổn phận, Tỡnh yờu mà cũn hiểu, khõm phục và kớnh trọng Từ Hải.“ Cũng một lũng xin đi”: -> Khụng can mà cũn xin đi theo để cựng chia sẻ, gỏnh vỏc cụng việc với chồng Em hiểu gỡ về cõu trả lời của Từ Hải trong hai cõu sau:Từ rằng: Tõm phỳc tương tri,Sao chưa thoỏt khỏi nữ nhi thường tỡnh?Nhúm 1Thảo luận nhúm Trong 4 cõu thơ tiếp theo Từ Hải muốn núi với Thỳy Kiều điều gỡ ? Tỡm và phõn tớch cỏc từ ngữ thể hiện khỏt vọng của Từ Hải? Bao giờ mười vạn tinh binh, Tiếng chiờng dậy đất, búng tinh rợp đường. Làm cho rừ mặt phi thường, Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Nhúm 2Từ Hải mong muốn điều gỡ với Thỳy Kiều trong hai cõu thơSau:Bằng nay bốn bể khụng nhà,Theo càng thờm bận, biết là đi đõu?Nhúm 3Nhận xột về lời hẹn của Từ Hải trong hai cõu thơ:Đành lũng chờ đú ớt lõu,Chầy chăng là một năm sau vội gỡ!"Qua lời hẹn của Từ Hải Nguyễn Du muốn nhấn mạnh điều gỡ?Nhúm 4Các nhóm thảo luận trong 5 phút, ghi ra phiếu học tập. Đại diện nhóm trỡnh bày.Các nhóm khác theo dõi, nhận xột, bổ sung.Từ chốiKhẳng định tỡnh cảm của mỡnh đối với Kiều.Coi Kiều là tri kỉ hiểu mỡnh hơn ai hết.ý trỏch khéo Kiều Chưa thoát khỏi nữ nhi thường tỡnh.* Lời của Từ Hải: -> Nâng Kiều ngang hàng với mỡnh= > Trân trọng Kiều. Tớnh cỏch anh hựng của Từ Hải.Từ rằng: Tõm phỳc tương tri,Sao chưa thoỏt khỏi nữ nhi thường tỡnh?- Lời đỏp: Bao giờ mười vạn tinh binh, Tiếng chiờng dậy đất, búng tinh rợp đường.Làm cho rừ mặt phi thường, Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.-> Khát vọng lớn lao mang tầm vóc vũ trụ của người anh hùng xưa.- Lời hứa:+ Hứa hẹn thành cụng sẽ trở thành sớnh lễ rước nàng. + Mục đớch ra đi là làm nờn sự nghiệp xuất chỳng. Binh hùng tướng mạnh làm bá chủ thiên hạ. + Thể hiện niềm tin tưởng sắt đỏ của Từ hải vào tương lai, sự nghiệp. Sự thống nhất giửừa sự nghiệp lớn và tỡnh caỷm sâu đậm với người tri kỷ.- Khẳng định thực tế:“Bằng nay bốn bể khụng nhà,Theo càng thờm bận, biết là đi đõu?”-> Từ Hải mong Kiều hiểu thực tại mới chỉ bắt đầu , đầy rẫy khó khaờn, chưa có cơ nghiệp nên không thể chu đáo được với người tri kỉ. - Lời hẹn đầy tự tin: + Như định trước được thời gian hoàn thành nghiệp lớn.+ Hẹn đón Thuý Kiều sau khoảng 1 năm.-> Khẳng định ý chí, bản lĩnh, sự tự tin vào chính tài năng của mỡnh. Một lời hẹn ước ngắn gọn, chắc nịch, dứt khoát với Kiều.“Đành lũng chờ đú ớt lõu,Chầy chăng là một năm sau vội gỡ!" Khí phách người anh hùng.Hứa hẹn đón Kiều khi đại nghiệp thành công.Là người có chí lớn,khác người.Khát vọng sống tự do, lập công lớn.Khẳng định con người có chí khí anh hùng.TL:Trong lời đối thoại với Thúy Kiều, Từ Hải đã bộc lộ lý tưởng của mỡnh như thế nào? Qua đó em hãy nhận xét chung về nhân vật Từ Hải? Trong “Chinh Phụ ngâm” Đặng Trần Côn có tả cuộc chia tay giữa người chinh phu và người chinh phụ như sau:	“Nhủ rồi tay lại cầm tay	Bước đi một bước giây giây lại dừng”Còn Nguyễn Du trong hai cõu kết của đoạn trớch này đã miêu tả người anh hùng Từ Hải khi tạm biệt Kiều ra đi như thế nào ?3. Hai câu kết: Từ Hải lên đường:“Quyết lời dứt ỏo ra đi,Giú mõy bằng đó đến kỳ dặm khơi“. - Thái độ và cử chỉ dứt khoát, không chần chừ, do dự, không để tỡnh cảm bịn rịn làm lung lạc ý chí và cản bước anh hùng.- Hỡnh ảnh “ chim bằng” lướt theo gió mây trên biển khơi bát ngát-> Là hỡnh ảnh ẩn dụ tượng trưng về người anh hùng có lý tưởng cao đẹp, hùng tráng, phi thường, mang tầm vóc vũ trụ.=> Thể hiện ước mơ về người anh hùng lý tưởng của nguyễn Du( chân dung kỳ vĩ, chí khí, tài năng, bản lĩnh phi thường, thực hiện giấc mơ công lí).III. Tổng Kết1. Giỏ trị nghệ thuật: Sử dụng bỳt phỏp lý tưởng húa để miờu tả nhõn vật: Lời đối thoại trực tiếp -> bộc lộ tớnh cỏch tự tin, đầy bản lĩnh, lóng mạn húa với cảm hứng vũ trụ, ngợi ca-> Cỏch miờu tả đặc sắc về người anh hựng trong văn học trung đại.- Thể hiện qua cỏch sử dụng từ ngữ đậm chất ước lệ: “ trượng phu, thoắt, động lũng bốn phương, rừ mặt phi thường ”> miờu tả người anh hựng cú lý tưởng- Sử dụng hỡnh ảnh ước lệ kỡ vĩ, nhanh, dứt khoỏt: “ trời bể mờnh mang,chim bằng, thoắt, dứt ỏo ra đi”-> chớ khớ của người anh hựng.“Lúc ấy có một hảo hán tên Hải họ Từ tự là Minh Sơn có tính khoáng đạt rộng rãi, giàu sang coi nhẹ, tỡ thiếp coi thường, trước cũng theo nghề nghiên bút, thi hỏng mấy khoa sau mới xoay ra thương mại, tiền của có thừa lại thích kết giao với nững giang hồ hiệp khách. Khi Từ Hải đã thành sự nghiệp, Kiều trở thành phu nhân. Phu nhân khuyên chàng nên cấm binh sĩ không được đốt nhà cướp của gian dâm phụ nữ, giết hại trẻ già, Minh Sơn nghe theo hết thảy. Mỗi khi đại binh tới đâu đều hạ lệnh cấm nghiêm , địa phương không hề bị hại, đều là nhờ ơn của người đàn bà ấy.” (“Kim Vân Kiều truyện” - Thanh Tâm Tài Nhân)2. Giỏ trị nội dung:Qua nhõn vật người anh hựng Từ Hải, Nguyễn Du thể hiện quan niệm và ước mơ của mỡnh về 1 người anh hựng lý tưởng.chí khí anh hùng- Ghi nhớ: SGK Củng cốTiết 85: chí khí anh hùng( Trích – “Truyện Kiều” - Nguyễn Du)Qua bài học ngày hôm nay em học được gỡ ở người anh hùng Từ Hải ?Hãy tỡm một số những câu thơ, ca dao mà em biết khi nói về người anh hùng?Bản thân em có ý định phấn đấu trở thành một anh hùng không ?EndLuyện tập1. Kiều nói khi muốn xin đi theo Từ Hải: Phận gái chữ tòng - Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi là theo quan niệm của Nho giáo (Tam tòng), nhưng cũng gửi vào đó quan niệm, tỡnh cảm riêng của nàng. Phận gái chữ tòng, theo đó, có nghĩa là:A.Đã là vợ thỡ phải theo chồng vô điều kiện.B.Đã là vợ thỡ nhất nhất phải phục tùng chồng.C.Đã là vợ thỡ phải theo chồng để chia sẻ, tiếp sức cho chồng.D.Đã là vợ thỡ phải dựa dẫm, lệ thuộc vào chồng.Tiết 85: chí khí anh hùng( Trích – “Truyện Kiều” - Nguyễn Du)EndĐáp án: CLuyện tập2. Lời Từ Hải nhắc Kiều: Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tỡnh, Bằng nay bốn bể không nhà - Theo càng thêm bận biết là đi đâu?, đặt trong toàn bộ lời nói Từ Hải, thực chất cũng là một lời khuyên. ẩn ý của lời khuyên ấy là gỡ ?A.Hãy vượt lên tỡnh cảm thông thường để làm vợ một người anh hùng.B.Hãy thoát khỏi cái tỡnh thông thường của đàn bà con gái.C.Hãy thoát khỏi tỡnh cảm yếu đưới để sống cho mạnh mẽ.D.Hãy vượt lên khó khăn, xa cách tạm thời để nghĩ đến tương lai.Tiết 85: chí khí anh hùng( Trích – “Truyện Kiều” - Nguyễn Du)EndĐáp án: Axin chân thành cảm ơnchúc các thầy, cô giáo mạnh khoẻ và công tác tốt, các em học tốt.Các thầy cô giáo và các em học sinh lớp 10A11