Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết học: Khái quát văn học dân gian Việt Nam

NGÖÕ VAÊN 10 Ñaëng Höõu Hoaøngkhaùi quaùt vaên hoïc daân gian vieät namKhái quát văn học dân gian Việt NamI. Định nghĩaII. Đặc trưng của văn học dân gianIII. Hệ thống thể loại văn học dân gianIV. Giá trị cơ bản của văn học dân gianV. Tổng kếtKhái quát văn học dân gian Việt NamI. Định nghĩaVăn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng, sản phẩm của quá trình sáng tác tập thể nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng.Văn học dân gian chỉ là một bộ phận của văn hoá dân gian.II. ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI VĂN HỌC DÂN GIANKhái quát văn học dân gian Việt Nam1. Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng.a.Tính truyền miệng - Ngôn từ truyền miệng tạo nên nội dung, ý nghĩa, thế giới nghệ thuật của tác phẩm văn học dân gian. - Văn học dân gian tồn tại và lưu hành theo phương thức truyền miệng. - Nói đến truyền miệng là nói đến diễn xướng dân gian.Con coø laën loäi bôø soângGaùnh gaïo nuoâi choàng tieáng khoùc næ non .II. ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI VĂN HỌC DÂN GIANKhái quát văn học dân gian Việt Nam1. Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng.b.Tính tập thể- Văn học dân gian là kết quả của sáng tác tập thể. - Quá trình sáng tác tập thể: Một người khởi xướng  Tác phẩm hình thành Tập thể tiếp nhận  Người khác lưu truyền và sáng tạo.- Mọi người có quyền tu bổ chỉnh sửa sáng tác dân gian. Tính truyền miệng và tính tập thể là những đặc trưng cơ bản chi phối, xuyên suốt quá trình sáng tạo và lưu truyền tác phẩm văn học dân gian, thể hiện sự gắn bó mật thiết của văn học dân gian với các sinh hoạt khác của cộng đồng.II. ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI VĂN HỌC DÂN GIAN1. Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng.Khái quát văn học dân gian Việt Nam III. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIANKhái quát văn học dân gian Việt Nam- Rất phong phú và đa dạng, gồm: Thần thoại, sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười, tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, truyện thơ, - Các thể loại cần chú ý:Sử thiTruyền thuyếtTruyện cổ tíchCa dao1. Sử ThiMột ngôi đền Ấn ĐộNhà Rông II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIANKhái quát văn học dân gian Việt NamLà tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần nhịp, xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng để kể về mộthoặc nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân cổ đại.2. Truyền thuyếtCổ Loa Là tác phẩm tự sự dân gian kể về sự kiện và nhân vật lịch sử (hoặc có liên quan đến lịch sử) theo xu hướng lí tưởng hoá, qua đó thể hiện sự ngưỡng mộ và tôn vinh của nhân dân đối với những người có công với đất nước, dân tộc hoặc cộng đồng cư dân của một vùng. II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIANKhái quát văn học dân gian Việt NamLà tác phẩm tự sự dân gian mà cốt truyện và hình tượng được hư cấu có chủ định kể về số phận bình thường trong xã hội, thể hiện tinh thần nhân đạo và lạc quan của nhân dân lao động.3. Truyện cổ tíchThị rụng bị bà Bà để bà ngửi chứ bà không ăn (Tấm Cám) II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIANKhái quát văn học dân gian Việt Nam4. Ca daoLà lời thơ trữ tình dân gian, thường kết hợp với âm nhạc khi diễn xướng được sáng tác nhằm diễn tả thế giới nội tâm của con người.Thân em như tấm lụa đàoPhất phơ giữa chợ biết vào tay ai II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIANKhái quát văn học dân gian Việt NamIV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN1. Giá trị nhận thức2. Giá trị giáo dục3. Giá trị thẩm mĩKhái quát văn học dân gian Việt Nam1. Giá trị nhận thứcVăn học dân gian là kho tri thức phong phú về đời sống các dân tộc.+ Tri thức trong văn học dân gian: thuộc mọi lĩnh vực của đời sống, phần lớn là kinh nghiệm lâu đời được nhân dân đúc kết từ thực tiễn, thể hiện thái độ quan điểm nhận thức của nhân dân+ Các tri thức đó được trình bày bằng ngôn ngữ nghệ thuật đầy sức hấp dẫn nên dễ phổ biến và tiếp thu.Khái quát văn học dân gian Việt NamIV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN2. Giá trị giáo dụcCó giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người+ Giáo dục tinh thần lạc quan, nhân đạo.+ Hình thành phẩm chất tốt đẹp: lòng yêu quê hương đất nước, những đức tính vị thaKhái quát văn học dân gian Việt NamIV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN3. Giá trị thẩm mĩLà những tác phẩm mẫu mực về nghệ thuật do được thử thách qua thời gian khiến cho “từ đứa trẻ đầu xanh đến cụ già tóc bạc đều truyền tụng và yêu dấu”Khái quát văn học dân gian Việt NamIV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIANKhái quát văn học dân gian Việt Nam- Trong nhiều thế kỉ khi văn học viết mới hình thành văn học dân gian đóng vai trò chủ đạo. - Khi văn học viết phát triển, văn học dân gian là nguồn nuôi dưỡng, cơ sở của văn học viết.- Góp phần làm cho văn học Việt Nam trở nên phong phú đa dạng và đậm đà bản sắc dân tộc.IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIANV. TỔNG KẾTVăn học dân gian chứa đựng những giá trị lớn lao vì vậy cần trân trọng và phát huy.Khái quát văn học dân gian Việt Nam