Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết số 22: Tấm cám

I. Tìm hiểu tiểu dẫnTruyện cổ tíchTruyện cổ tích thần kìTruyện “Tấm Cám”II. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Thân phận cô Tấm Là con vợ cả, tính tình hiền lành, siêng năng, chăm chỉ. Cha mẹ đều mất => mồ côi, ở với dì ghẻ Làm lụng vất vả.Taám maûi mieát hôùt ñaày gioû teùp, Caùm löøa truùt teùpCaùm löøa truùt teùpTấm cho bống ănMeï con CaùmVàng ảnh vàng anhcó phảivợanhchuivàotayáoMieáng traàu caùnh phöôïngTraàu cau trong leã cöôùi hoûiTaám trôû laïi thaønhngöôøi Taám trôû veàxinh ñeïp hôn xöa 1. Hoàn cảnh cô Tấm Là con vợ cả, tính tình hiền lành, siêng năng, chăm chỉ. Cha mẹ đều mất => mồ côi, ở với dì ghẻ. Làm lụng vất vả.Dựa vào những chi tiết trong tác phẩm em hãy nêu những nét khái quát về hoàn cảnh của Tấm? 2. Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám	TaámMeï con CaùmThaønh hoaøng haäu veà gioã chaChaët cauThaønh chim vaøng anh Maéng giaët aùo choàng taoGiết cheát chimThaønh caây xoan ñaøoChaët xoan ñaøoÑoát khung cöûiThaønh khung cöûi:Coùt ca coùt keùt, Chò khoeùt maét raHoùa thaønh quaû thò Con baø haøng nöôùc taùi hôïp traû thuøGhen gheùt, muoán ñeïp nhö chò - Caùm- bò doäi nöôùc soâi - Meï Caùm - uaát cheátaKhoùc  yeáu ñuoáib Raên ñe  maïnh meõcTraû thuø  quyeát lieätCöôùp ñoaït vaät chaátCöôùp ñoaït nieàm vui tinh thaànCöôùp ñoaït haïnh phuùc, sinh maïngTaámMeï con CaùmCaùi aùc ngaøy caøng laán löôùt, caøng taêng tieánCoù söï chuyeån bieán maïnh meõ trong nhaän thöùc vaø ñaáu tranh3 Quá trình biến hóa của Tấm : Thảo luận : Nhóm 1 : Phân tích từng hình thức biến hóa của Tấm.Nhóm 2 : Nhận xét về sự xuất hiện của các yếu tố thần kì trong quá trình biến hóa của Tấm.Nhóm 3 : Nêu kết quả của quá trình biến hóa của Tấm. Nhận xét về hành động trả thù của Tấm đối với Cám.Nhóm 1 : Phân tích từng hình thức biến hóa của Tấm Câu hỏi gợi ý: Câu 1 : Tấm trải qua những hình thức biến hóa nào? Câu 2 : Thái độ, hành động của Tấm như thế nào khi ẩn mình trong những vật biến hóa? So sánh với thái độ trước đây của Tấm?Câu 3 : Quá trình biến hóa của Tấm nói lên ý nghĩa gì?Nhóm 2 : Nhận xét về các yếu tố thần kì xuất hiện trong quá trình biến hóa của Tấm.Câu hỏi gợi ý: Câu 1 : Xác định những yếu tố thần kì xuất hiện trong quá trình biến hóa của Tấm? Sự xuất hiện đó có ý nghĩa gì?Câu 2 : Hãy lí giải vì sao ở giai đoạn này Bụt không hiện lên giúp Tấm nữa? Nhóm 3 : Kết quả của quá trình biến hóa của Tấm.Câu hỏi gợi ý:Câu 1 : Hãy nêu kết quả cuối cùng của quá trình biến hóa của Tấm?Câu 2 : Anh chị suy nghĩ gì về hành động trả thù của Tấm đối với Cám? 3. Quá trình biến hóa của Tấm : a. Các hình thức biến hóa :ChimVànganhCâyXoan đàoKhungcửiQuả thịBốn hình thức biến hóa b. Ý NGHĨA :Luôn báo hiệu sự có mặt của mình+ Chim vàng anh bay vào tay áo nhà vua+ Cây xoan vươn cành tỏa mát. Tuyên chiến kẻ thù, không chịu chết một cách oan ức trong im lặng.+ Chim vàng anh: phơi áo chồng tao, chớ phơi bờ rào... + Khung cửi: chị khoét mat ra. . Phôi aùo choàng tao, chôù phôi bôø raøoc Vai trò của các yếu tố thần kì trong qúa trình biến hóa của Tấm : + Chim, khung cửi biết nói + Cây xoan biết nhận biết người + Quả thị biến thành người... Cốt truyện phát triển tự nhiên, sinh động Sự phản kháng mạnh mẽ, cuộc đấu tranh ngày càng gian nan quyết liệt. Thể hiện sức sống tiềm tàng mãnh liệt, sự lạc quan, yêu đời của Tấm của người lao động. Bụt không xuất hiện Tấm tự mình đấu tranh giành sự sống, hạnh phúc.d. Kết quả của quá trình biến hóa : + Tấm trở lại thành người, gặp lại nhà vua và có cuộc sống hạnh phúc.  “Ở hiền gặp lành”. + Tấm giết Cám  “Ác giả, ác báo”.  Cái ác phải được tiêu diệt tận gốc.* Ý nghĩa + Sức sống mãnh liệt, vững bền của cái thiện, chính nghĩa. + Cuộc đấu tranh mạnh mẽ , quyết liệt, không khoan nhượng. + Thể hiện ước mơ của nhân dân ta5. Nghệ thuật	_ Yếu tố thần kì được hư cấu sáng tạo hợp lí và logic. _ Nhiều chi tiết mang tính thẩm mĩ	_ Hình tượng nhân vật có sự chuyển biến.III.Tổng kết (phần ghi nhớ)	 - Sự biến hóa của Tấm thể hiện sức sống, sức trỗi dậy mãnh liệt của con người trước sự vùi dập của kẻ ác. Đây là sức mạnh của thiện thắng ác. - Nghệ thuật: sự chuyển biến của hình tượng nhân vật. - Truyện phản ánh mâu thuẫn và xung đột trong gia đình phụ quyền thời cổ.