Bài giảng Ngữ văn 12 - Bài: Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu

LỚP 12C2 KÍNH CHÀO TẤT CẢ QUÝ THẦY CÔ!Nguyễn Minh Châu CHIẾC THUYỀN NGOÀI XAI. Tìm hiểu chung1. Về nhà văn Nguyễn Minh Châu * Tiểu sử (SGK)* Cuộc đời cầm bút - Không ngừng trăn trở về số phận của nhân dân và thiên chức của người nghệ sĩ-> quan niệm về viết văn, về sứ mệnh của văn chương, về thiên chức của người nghệ sĩ, về mối quan hệ giữa văn học và hiện thực đời sống,...* Tác phẩm chính : (SGK) Tiểu thuyết: Cửa sông (1967), Dấu chân người lính (1972), Lửa từ những ngôi nhà (1977), Miền cháy (1977), Những người đi từ trong rừng ra (1982), Mảnh đất tình yêu (1987) Truyện ngắn: Những vùng trời khác nhau (1970), Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành (1983), Bến quê (1985), Cỏ lau (1989) Tập bút kí (in chung với Hồ Phương): Núi rừng yên tĩnh (1981) Tác phẩm viết cho thiếu nhi: Từ giã tuổi thơ (1974), Những ngày lưu lạc (1981), Đảo đá kì lạ (1985) Tiểu luận phê bình: Người viết trẻ và cánh rừng già (1973), Nhà văn Nguyễn Công Hoan (1985), Hãy đọc lời ai điếu cho một giai đoạn văn học minh hoạ (1987), Trang giấy trước đèn (1994)... tài năng, tâm huyết -> sự nghiệp sáng tác khá đồ sộ Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000 -> NMC lµ c©y bót tiªn phong cña v¨n häc VN thêi k× ®æi míi. “Nhµ v¨n më ®­êng tinh anh vµ tµi n¨ng nhÊt” (Nguyªn Ngäc)* Hành trình sáng tạo: + Trước 1980:+ Sau 1980:cây bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn -> nhà văn chiến sĩcảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh => đi tìm cái đẹp ẩn kín trong tâm hồn con người.2. Giới thiệu về truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa - Tác phẩm hoàn thành năm 1983, in trong tập “Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành”.- 1985 in trong tập “ Bến quê”. 1987 in trong tuyển tập cùng tên.- Là một trong những sáng tác tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kì đổi mới. II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc - hiểu khái quáta) Đọc - tóm tắtb) Bố cục: Phần 2: tiếp theo đến “... chiếc thuyền lưới vó đã biến mất”: Phát hiện về hiện thực nghiệt ngã của con ngườic) Cảm nhận chung: Phần 1: từ đầu đến “... ở chơi thêm vài bữa”: Phát hiện về “cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh”- Phần 3: còn lại: Câu chuyện của người đàn bà ở toà án huyện và tấm ảnh trong bô lịch năm ấy2. Đọc - hiểu chi tiếta) Tình huống truyệnNhững câu văn mở đoạn: + Lúc bấy giờ trời đầy mù từ ngoài biển bay vào...+ Cõ lẽ suốt một đời cầm máy chưa bao giờ tôi...+ Ngay lúc ấy, chiếc thuyền đâm vào...+ Bỗng một đứa con nít lướt qua trước mặt tôi...+ Thế rồi bất ngờ người đàn bà buông đứa trẻ...+ Đây là lần thứ hai người đàn bà được Đẩu mời đến...+ Lúc bây giờ tôi đang ngồi giấu mặt sau bức... Nghệ thuật tạo tình huống: -> khám phá-> nghịch lí> nhận thức+ Hé lộ từ những câu văn mở đoạn+ Biện pháp nghệ thuật: -> bất ngờ, cả 1 thế giớinhân sinhTương phản, đối lậpđời thường- Dụng ý:+ Phát hiện, khám phá cái đẹp, bản chất hiện thực đời sống+ Bày tỏ thái độ tư tưởng, tình cảm+ Thể hiện những chiêm nghiệm về cuộc đời, con người, những triết lí nhân sinh đạo đức+ Bày tỏ quan niệm về nghệ thuật và đời sống- Những nghịch lí:+ Một trưởng phòng thông minh muốn có một tờ lịch “tĩnh vật hoàn toàn” > bí ẩn –> tiếp tục hành trình khám phá+ “Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa...”+ “Trong giây phút bối rối, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”.