Bài giảng Ngữ văn 12 - Bài số: Đàn ghi ta của Lor - Ca

Chào mừng các em đến với bài học hôm nayThanh Th¶o®µn ghi ta cña lor-ca-Trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ Tài năng đa dạng, thành tựu về thơ và trường ca. Nội dung thơ ca: + Chiến tranh và hậu chiến → diện mạo mới + Suy tư, trăn trở về xã hội, thời đại, cuộc sống ở bề sâu Thanh ThảoI. Tìm hiểu chung1. Tác giả: + Đậm chất triết luận, giàu suy tư, cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻ- Nghệ thuật+ Hướng tới vẻ đẹp tinh thần, những người sống nghĩa khí, nhân cách sáng ngời - Tác phẩm: + Những người đi tới biển (trường ca, 1977)+ Dấu chân qua trảng cỏ (thơ,1978)+ Những ngọn sóng mặt trời (trường ca, 1981)+ Từ một đến một trăm (thơ, 1988)Thanh Thảo2. Vài nét về Lor-ca (1898-1936)- Nhà thơ, nhạc sĩ, nhà viết kịch thiên tài người Tây Ban Nha.Ca ngợi tự do, cổ vũ nhân dân đấu tranh đòi quyền sống.- Bị chế độ phát xít bắt giam và giết hại Lor-ca Ng­êi nghÖ sÜ T©y Ban NhaNg­êi chiÕn sÜ chèng ph¸t xÝtNg­êi cã sè phËn oan khuÊtCÊu tróc th¬CÊu trócru-bich m« h×nh më ph¸ bá khu«n mÉu, gi¶i phãng c¶m xóc vµ t­ëng t­îng3. Bài thơ- Rút trong tập: Khối vuông Ru-bích (1985)Thể thơ: Tự do:Thơ cổ điển Thơ lãng mạn Thơ tượng trưng Phi ngã Đa ngã NgãMang phong cách tượng trưng - siêu thực Cảm hứng sáng tạo: + Giá trị nghệ thuật và đóng góp của Lorca+ Số phận bi thảm và nhân cách của Lorca.II. Đọc - hiểu: 1. Nhan đề và câu đề từ: - Nhân cách, tình yêu nghệ thuật và xứ Sở Tây Ban Nha - Thông điệp: + Tác phẩm nghệ thuật trước là điểm tựa nhưng không ngăn cản sự sáng tạo nghệ thuật → Tái hiện cuộc đời và số phận của Lorca → Chìa khoá để hiểu bài thơ của Thanh Thảo. Bao giờ tôi chếtHãy chôn tôi cùng cây đànTrong cát.Bao giờ tôi chết,Giữa những cây camVà cây bạc hà tốt lànhBao giờ tôi chết,Xin vui lòng chôn tôiTrong ngọn phong tiêu.Khi t«i chÕt h·y ch«n t«i víi c©y ®µn Lêi th¬ kh¬i nguån, dÉn d¾t dßng c¶m xóc m·nh liÖt cña Thanh Th¶o vÒ c¸i chÕtcña Lor-ca.Lµ mét lêidi chóc sím-> t×nh yªu cña Lor-ca víi nghÖ thuËt, víi xø së T©y Ban Nha 2. Nhạc tính của bài thơ:- Vần, nhịp, các thủ pháp láy, điệp và kết hợp ngẫu hứng từ ngữ- Hình thức: Xoá viết hoa, dấu chấm, dấu phẩy- Mô phỏng âm thanh đàn ghita- Dáng dấp bản giao hưởng và lối diễn tấu trong hình thức văn bản 3. Hình tượng Lorca: a. Người nghệ sĩ tự do và cô đơn: - Hình ảnh: áo choàng đỏ gắt + Gợi cảnh đấu trường + Không khí chính trường Tây Ban Nha→ Tuyên chiến với chế độ độc tài và nghệ thuật già nua, bảo thủT©y Ban Nha ¸o choµng ®á g¾t T©y Ban Nha lµ mét ®Êu tr­êng khæng lång­êi vâ sÜ ®¬n ®éc Lor-ca nh÷ng con bß tãt ph¸t xÝtLorca: + Đi lang thang đơn độc+ Vầng trăng chếnh choáng+ yên ngựa mỏi mòn+ hát nghêu ngao+ Cô gái Di-gian→ Nổi bật hình tượng người nghệ sĩ dân gian, tâm hồn phóng khoáng, yêu đời, yêu người, khát vọng tự do nhưng cô đơn.  Sự đồng cảm sâu sắc giữa Thanh Thảo và Lorca. hoa li-lac« g¸i di-gan vÇng tr¨ng, yªn ngùaMét kÞ sÜ lang thang, ®¬n ®écMét nh¹c sÜ d©n gian, l·ng du¸o choµng ®á g¾t ¸o choµng ®á g¾t Mét nghÖ sÜ mang kh¸t väng tù do vµ c¸ch t©n nghÖ thuËt nh­ng c« ®¬n trong tranh ®ÊuTây Ban Nha hát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏLorca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng dub. Người nghệ sĩ trong giây phút bi phẫn - Kinh hoàng: Bất ngờ, đột ngột - Áo choàng bê bết đỏ: Hoán dụ tượng trưng cho cái chết - Đi như người mộng du: phi lí, không nhận thức. - Nghệ thuật đối lập + tự do >< thế lực bạo tàn - Giọt nước mắt vầng trăng - Long lanh đáy giếngnçi ®au mu«n ®êi, ngêi s¸ng→ Cái chết đột ngột, bi thương, oan khuất Tạo nên sự bất tử bất diệt của hình tượng Lorca.Đường chỉ tay đứt: ẩn dụ, lạ hoá cảm giác về số phận, định mệnh, cái chếtBơi sang ngang – trên chiếc ghi ta: vĩnh viễn từ giã - Ném lá bùa, trái tim mình: sự lựa chọn, giã từ, giải thoát khỏi ràng buộc, hệ luỵtiÕng ghi-ta bÇu trêi c« g¸i ÊytiÕng ghi-ta l¸ biÕt mÊytiÕng ghi-ta trßn bät n­íc vì tantiÕng ghi-ta rßng rßng m¸u ch¶yn©uxanhxanhn©utiÕng ghi-ta rßng rßng m¸u ch¶y4. Hình tượng tiếng đànTiếng ghita + nâu (trầm tĩnh, suy tư) + lá xanh (thiết tha hi vọng) + tròn bọt nước vỡ tan (bàng hoàng tức tưởi) + ròng ròng máu chảy (đau đớn nghẹn ngào)Điệp từ + tính từ + động từ: tạo sức ám ảnh→ Ẩn dụ về tình yêu, cái đẹp, cái chết, nỗi đau→ So sánh chuyển đổi cảm giác Âm nhạc trở thành thân phận, tiếng đàn là linh hồnGiai điệu Li la li la li la + Đầu tác phẩm: tiếng vang của chùm hợp âm sau tấu khúc mở đầu + Cuối tác phẩm: Tiếng vang của chùm hợp âm vĩ thanh→ Tạo ấn tượng ban đầu và dư vang khi kết thúc→ Sự kính trọng và tri ân của Thanh Thảo với LorcaIII. Tổng kết: Nội dung: Làm sống lại huyền thoại về một con người, một nghệ sĩ, chiến sĩ; một xứ sở và âm nhạc.Lor-caMét t©m hånbÊt diÖt cïng sùbÊt tö cña nghÖ thuËt ch©nchÝnh Mét c¸i chÕt bi phÉn bëi nh÷ng thÕ lùc tµn ¸c Mét nghÖ sÜ c« ®¬n ®Êu tranh cho tù do vµ cho sù nghiÖp c¸ch t©n nghÖ thuËt H×nh t­îng Lor-ca 2. Nghệ thuật: Giàu nhạc tínhNgôn ngữ: + Tượng trưng, chuyển đổi cảm giác gắn với cảm xúc suy tưởng → mới mẻ, hiện đại + Giàu sắc thái tu từ: so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, hoán dụ, đối lập- Hình ảnh gắn với bản sắc văn hoá Tây Ban NhaCủng cố: Câu 1: Trong bài thơ, Thanh Thảo sử dụng thành công nghệ thuật trùng điệp. Điều đó có tác dụng gì? a. Tạo nhạc tính cho bài thơ b. Để nhấn mạnh cái chết của Lorca c. Tạo những cảm xúc đối nghịch d. Làm cho bài thơ đài thêmCâu 2: Câu thơ nào sau đây nói lên sự bất tử của tiếng đàn ghi ta của Lorca? a. Tiếng ghi ta lá xanh biết mấy b. Tiếng đàn như cỏ mọc hoang c. Không ai chôn cất tiếng đàn d. Tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tanCâu 3: Giai điệu Li la li la li la xuất hiện hai lần trong bài thơ tạo nên giá trị nghệ thuật gì? a. Gợi ám ảnh về cái chết oan khuất của Lorca b. Gợi nhớ về loài hoa li la của xứ sở Tây Ban Nha c. Mô phỏng âm thanh những nốt nhạc của đàn ghi ta d. Tạo ấn tượng ban đầu và dư vang khi kết thúc bài thơ.Bµi häc kÕt thóc,xin chµo c¸c thÇy c« vµ c¸c em! Tạm biệt - chúc các em học tốt