Bài giảng Ngữ văn 12 - Bài: Tây tiến của Quang Dũng

TAÂY TIEÁN  QUANG DUÕNGI. Tìm hiểu chungTác giảHoàn cảnh sáng tác 3. Bố cục:4 đoạn §o¹n 1: Đường hành quân giữa núi rừng hùng vĩ §o¹n 2: Kỉ niệm về đêm liên hoan và sông nước miền Tây thơ mộng §o¹n 3: Chân dung đoàn binh Tây Tiến §o¹n 4: Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây T©y TiÕn (Quang Dòng)* Nhớ chơi vơiCâu cảm điệp từtừ láy Hiệp vần “ơi”* Tây Tiến ơi ! 1. Đường hành quân giữa núi rừng hùng vĩII – Đọc - hiểu văn bản : tiếng gọi thân thương nỗi nhớ tha thiết nhấn mạnh nỗi nhớ : Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơisông Mã xa rồi Tây Tiến ơi !nỗi nhớ lửng lơ , đầy ắp , không định hình , định lượng, bao trùm cả không gian ,thời gian .Ám ảnh tâm trí khôn nguôi, da diết đến thăm thẳm nhớ thương.a. Nhớ núi rừng Tây BắcSài Khao sương lấp đoàn quân mỏi Mường Lát hoa về trong đêm hơi.* Hình ảnh đoàn quân mỏi, hoa về trong đêm hơi . . * Những địa danh lạ gợi sự xa xôi ,hẻo lánh ,hoang dã , nơi đoàn quân Tây Tiến đã đi qua .gắn với những kỷ niệm cụ thể.Hình ảnh giàu chất hiện thực Liên tưởng tới hình ảnh đoàn binh đi trong sương khói lung linh huyền ảo,như thực ,mộng của rừngKỷ niệm về một đêm hành quân đầy mệt mỏi ” sương lấp ”, thời tiết khắc nghiệt của miền Tây .Nét lãng mạn của hồn thơ Quang Dũng+ Điệp từ dốcsự hiểm trở , trùng điệp , cao vút của núi đồi miền Tây . +Từ láy tượng hình+ 5 thanh trắc Trúc trắc, gặp ghềnh khó đi+ Heo hút cồn mây  Thậm xưng Độ cao của núi + Súng ngửi trời hóm hỉnh tinh nghịch,hồn nhiên yêu đời của người línhcực tả độ caoNhững từ ngữ giàu giá trị tạo hình:“khúc khuỷu”, “thăm thẳm”,“cồn mây”,“súng ngửi trời”  diễn tả thật đắc cảnh núi cao,dốc sâu, vực thẳm.* Địa thế hiểm trở: - Đối, Nhà ai Pha Luông mưa xa khơinhịp ngắt bẻ đôiNgàn thước lên cao , ngàn thước xuốngLên cao chót vót, Xuống sâu thăm thẳmNguy hiểm tột cùng- Những nếp nhà thấp thoáng mờ nhòa khuất chìm xa xa ẩn hiện trong màn mưa+ Một số thanh bằng  Tạo cảm giác nhẹ nhàng,diễn tả tâm trạng người lính bình thản trước gian lao` Bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ ,dữ dội ,thử thách lòng quả cảm của người lính Tây Tiến . Tuy vậy họ vẫn hồn nhiên yêu đời . - Phải trải qua nhiều gian khổ, vất vả :Nhớ về người lính Tây Tiến :Khẩu khí lãng mạn có nói đến hy sinh nhưngnhẹ nhõm, kiêu bạc, làm giảm bớt đau thương bi lụy.  Dù vất vả nhưng vẫn toát lên vẻ đẹp lãng mạn hào hoa . + “Heo hút cồn mây súng ngửi trời” +Không bước nữa, bỏ quên đời Đường hành quân gian khổ, khắc nghiệt nhưng không làm chùng bước người línhChiều chiều oai linh thác gầm thétĐêm đêm Mường Hịch cọp trêu ngươi* Thiên nhiên hoang dã :+Đêm đêmThường xuyên đối mặt với nguy hiểm ,dữ dội ,bí ẩn, hoang vu cña chèn rõng thiªng n­íc ®éc + Chiều chiều + Cọp trêu người + Thác gầm thét Nhân hóaHoang sơ , man dại ,đầy bí mậtNhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói Mai Châu mùa em thơm nếp xôi* Thiên nhiên Tây bắc mang hương vị cuộc sống + Cơm lên khói + Thơm nếp xôiTả thực Bửa cơm nóng Hương thơm nếp mớimùa em thơm nếp xôi  Diễn đạt tài hoa mïa emMùa lúa chín Mùa nếp thơm Mùa của tình quân dânTiểu kết: Qua ngòi bút vừa hiện thực, vừa lãng mạn của Quang Dũng ,Cảnh núi rừng Tây Bắc hiện lên rất sinh động với núi cao, vực sâu, dốc thẳm, mưa rừng, sương mù, thác gầm, cọp thét Và đó cũng là những kỉ niệm đáng tự hào của người lính Tây Tiến .II. Đọc hiểu2. Đoạn 21. Đoạn1Hình ảnh đêm liên hoan và sông nước miền Tây :TÂY TIẾN (Quang Dũng)I. Tìm hiểu chung.I.Tìm hiểu chungII. §äc hiÓu* Hình ảnh, màu sắc: “hội đuốc hoa”, “em xiêm áo”, “nàng e ấp” Lộng lẫy, rực rỡ, duyên dáng* Âm thanh: “khèn lên man điệu” Tiếng nhạc reo rắt* Tâm hồn: “xây hồn thơ”:  Tâm hồn bay bổng, lâng lâng.Gợi không khí mê say, ngây ngất, thể hiện sự gắn bó của tình quân dân. TÂY TIẾN (Quang Dũng)2. Đoạn 2Hình ảnh đêm liên hoan T©y TiÕn (tiÕt 2) (Quang Dòng)I. T×m hiÓu chungII. §äc hiÓuNg­êi ®i Ch©u Méc chiÒu s­¬ng Êy Cã thÊy hån lau nÎo bÕn bê Cã nhí d¸ng ng­êi trªn ®éc mécTr«i dßng n­íc lò hoa ®ong ®­a2. Đoạn 2 Cảnh sông nước miền Tây T©y TiÕn (Quang Dòng)* Cảnh vật: “chiều sương ấy”, “hồn lau nẻo bến bờ”, “nước lũ hoa đong đưa” Cảnh vật thiên nhiên mang vẻ đẹp hoang dại, thiêng liêng.* Hình ảnh “dáng người trên độc mộc” Gợi dáng hình mềm mại, uyển chuyển của cô gái trên chiếc thuyền độc mộc.Cảnh sông nước miền TâyGợi cảm giác mênh mang, mờ ảo.Điệp từ “có thấy,có nhớ”diễn tả tinh tế tâm hồn của nhà thơ gửi vào cỏ cây sông nước =>Nét vẽ thi trung hữu hoạ.* Nghệ thuật: Sử dụng bút pháp gợi tả Kết hợp hài hòa giữa chất nhạc và chất thơ. Đoạn thơ thể hiện cảm xúc trào dâng của nhà thơ về những kỉ niệm đẹp với thiên nhiên và con người miền Tây.II. ĐỌC - HIỂU3.Chân dung người lính Tây Tiến:Tây Tiến đoàn binh không mọc tócQuân xanh màu lá dữ oai hùmMắt trừng gửi mộng qua biên giớiĐêm mơ Hà Nội dáng kiều thơmRải rác biên cương mồ viễn xứChiến truờng đi chẳng tiếc đời xanhÁo bào thay chiếu anh về đấtSông Mã gầm lên khúc độc hành3.Chân dung người lính Tây Tiến:II. ĐỌC - HIỂUHãy tìm những chi tiết nhà thơ miêu tả ngoại hình người lính TâyTiến?Bút pháp miêu tả đạt hiệu quả nghệ thuật như thế nào?3.1-Ngoại hình: Không mọc tócQuân xanh màu láMắt trừng Tả thực + cảm hứng lãng mạnNieàm töï haøo veà dáng vẻ kỳ dị nhưng độc đáo, gân guốc cuaû ngöôì línhhiện thực kháng chiến gian khổ,thiếu thốnII. ĐỌC - HIỂU 3.Chân dung người lính Tây Tiến3.2-Tâm hồn:- Hào hoa, đa tình, lãng mạn : “Mắt trừng gửi mộng qua biên giới. Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”nét đặc trưng của người thanh niên Hà Nội - Ý chí: “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh” -> Sẵn sàng dâng hiến cả sự sống, tuổi trẻ cho Tổ quốc. bút pháp lãng mạnNeùt ñeïp trong taâm hoàn ngöôøi lính ñöôïc theå hieän ra sao? Buùt phaùp ngheä thuaät.Lí töôûng xaû thaân vì Ñaát nöôùc cuaû caû moät theá heä thanh nieân sau CMT8II. ĐỌC - HIỂU 3.Chân dung người lính Tây Tiến- Sự hy sinh anh dũng: “biên cương“mồ viễn xứ”, “áo bào” “về đất”“khúc độc hành”  từ Hán –Việt,nói giảm,nhân hóa  Người lính xem cái chết sự hy sinh hết sức nhẹ nhàng ,thanh thản,không là sự ra đi mà là sự trở về Vẻ đẹp bi tráng của cả một thế hệ thanh niên sau CM tháng TámTây Tiến người đi không hẹn ướcĐường lên thăm thẳm một chia phôiAi lên Tây Tiến mùa xuân ấyHồn về Sầm Nứa chẳng về xuôiII. ĐỌC - HIỂU 4.Lôøi theà gaén boù vôí Taây Tieán vaø mieàn Taây :II. ĐỌC - HIỂU4.Lôøi theà gaén boù vôí Taây Tieán vaø mieàn Taây:-“Không hẹn ước”, “mùa xuân ấy”: -> Nhắc nhớ yù nguyeän một thời cuûa ñoaøn quaân Taây Tieán:”Quyeát töû cho Toå Quoác quyeát sinh” “Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”:-> Tình caûm gaén boù saâu naïêng vôùi mieàn TaâyTaây Tieán moät thôøi vaø maõi maõi III.CHUÛ ÑEÀ. Niềm nhớ thương chân thành về núi rừng Tây Bắc Vẻ đẹp của bi traùng người lính Taây Tieán.Khổ 3 + 4 trong bài thơ Tây TiếnCựu chiến binh Tây TiếnLuyeän taäpSo saùnh buùt phaùp ngheä thuật baøi Taây Tieán với baøi Ñoàng chí cuûa Chính Höõu. Bút pháp của Quang Dũng trong bài Tây Tiến là bút pháp lãng mạnBút pháp của Chính Hữu trong bài thơ Đồng chí chủ yếu là bút pháp hiện thựcDặn dò:Chuẩn bị bài tiếp theo : NGHỊ LUẬN VỀ MỘT Ý KIẾN BÀN VỀ VĂN HỌC Gợi ý: + Trả lời và thảo luận các câu hỏi có trong SGK +Lập dàn bài cho đề văn SGK/93