Bài giảng Ngữ văn 12 - Bài: Tây tiến, tác giả Quang Dũng

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN THAM DỰ !Giáo viên: Nguyễn Thị Minh Trang Taây tieán___ ____Quang dũngI. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả:- Tên khai sinh : Bùi Đình Diệm (1921 – 1988).- Quê quán: Phượng Trì - Đan Phượng – Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).- Nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viết văn, vẽ tranh, soạn nhạc. Được biết nhiều với tư cách là nhà thơ.Vợ và con trai nhà thơ Quang DũngTranh của nhà thơ Quang Dũng.Phong cách thơ: phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn và tài hoa.2001, được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.- Sáng tác chính: Mây đầu ô (thơ, 1968), Thơ văn Quang Dũng (tuyển thơ văn, 1988) I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả:Viết cuối năm 1948, ở Phù Lưu Chanh (Hà Tây), khi ông đã chuyển sang đơn vị khác và nhớ về đơn vị cũ. Lúc đầu bài thơ có tên là “Nhớ Tây Tiến”. In trong tập “Mây đầu ô”.2. Bài thơ “Tây Tiến”:a. Hoàn cảnh ra đời : b. Đoàn binh Tây Tiến : Thời gian thành lập: đầu năm 1947, Quang Dũng là đại đội trưởng.Nhiệm vụ : phối hợp với bộ đội Lào, bảo vệ biên giới Việt – Lào và miền Tây Bắc Bộ của Việt Nam.Địa bàn hoạt động: địa bàn rộng lớn, hoang vu, hiểm trở, rừng thiêng nước độc.Địa bàn rộng lớn, hoang vu, hiểm trở, rừng thiêng nước độcSông MãĐường lên Tây BắcThành phần : Phần đông là thanh niên Hà Nội, trong đó chủ yếu là học sinh, sinh viên Tinh thần: lạc quan, dũng cảm.b. Đoàn binh Tây Tiến : c. Đọc văn bản:- Giọng đọc phù hợp với giọng điệu của các câu thơ, đoạn thơ:+ Ngắt nhịp 4/3.+ Những câu thơ nhiều thanh trắc: giọng khoẻ, chắc, gọn.+ Những câu thơ nhiều thanh bằng: giọng êm ái, ngân nga.Soâng Maõ xa roài Taây Tieán ôi!Nhôù veà röøng nuùi nhôù chôi vôiSaøi Khao söông lấp ñoaøn quaân moûiMöôøng Laùt hoa veà trong ñeâm hôiDoác leân khuùc khuyûu doác thaêm thaúmHeo huùt coàn maây suùng ngöûi trôøiNgaøn thöôùc leân cao ngaøn thöôùc xuoángNhaø ai Pha Luoâng möa xa khôiAnh baïn daõi daàu khoâng böôùc nöõaGuïc leân suùng muõ boû queân ñôøiChieàu chieàu oai linh thaùc gaàm theùtÑeâm ñeâm Möôøng Hòch coïp treâu ngöôøiNhôù oâi Taây Tieán côm leân khoùiMai Chaâu muøa em thôm neáp xoâi Doanh traïi böøng leân hoäi ñuoác hoa Kìa em xieâm aùo töï bao giôø Kheøn leân man ñieäu naøng e aáp Nhaïc veà Vieân Chaên xaây hoàn thôNgöôøi ñi Chaâu Moäc chieàu söông aáyCoù thaáy hoàn lau neûo beán bôøCoù nhôù daùng ngöôøi treân ñoäc moäcTroâi doøng nöôùc luõ hoa ñong ñöaTaây Tieán ñoaøn binh khoâng moïc toùcQuaân xanh maøu laù döõ oai huømMaét tröøng göûi moäng qua bieân giôùiÑeâm mô Haø Noäi daùng kieàu thômRải raùc bieân cöông moà vieãn xöùChieán tröôøng ñi chaúng tieác ñôøi xanhAÙo baøo thay chieáu anh veà ñaátSoâng Maõ gaàm leân khuùc ñoäc haønhTaây Tieán ngöôøi ñi khoâng heïn öôùcÑöôøng leân thaêm thaúm moät chia phoâiAi leân Taây Tieán muøa xuaân aáyHoàn veà Saàm Nöùa chaúng veà xuoâiTây Tiếnc. Bố cục: Đoạn 1: Một Tây Tiến hùng vĩ, dữ dội. Đoạn 2:Một Tây Tiến thơ mộng, trữ tình. Đoạn 4:Lời thề gắn bó với Tây Tiếnvà miền Tây. Đoạn 3:Chân dung người línhTây Tiến.II. Đọc - hiểu văn bản:1. Một Tây Tiến hùng vĩ, dữ dội:+ Sông Mã xa rồi:mở ra dòng cảm xúc dạt dàokhép lại giai đoạn đã qua- Câu 1-2 :+ Tiếng gọi “ Tây Tiến ơi ”: thức dậy kỉ niệm.+ Từ láy “chơi vơi”: vẽ ra trạng thái cụ thể của nỗi nhớ. nỗi nhớ da diết, thường trực, bao trùm cả không gian, thời gian. *. Bốn câu thơ đầu:Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi, Mường Lát hoa về trong đêm hơi”- Câu 3 - 4: + Vừa tả thực: sương mù vùng cao như che lấp, nuốt chửng đoàn quân mỏi mệt.+ Vừa lãng mạn: • gợi không gian huyền ảo: cảnh vật về khuya phủ đầy hơi sương lạnh giá.• câu thơ với nhiều thanh bằng: tạo cảm giác bình yên, êm ái. hé mở vẻ đẹp hào hoa, lạc quan, yêu đời của người lính.*. Bốn câu tiếp theo:- Dùng từ ngữ giàu giá trị gợi hình: khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút, ngàn thước lên cao,+ cách ngắt nhịp 4/3: diễn tả sự hiểm trở, trùng điệp, độ cao ngất của núi đèo miền Tây. Phối hợp những câu thơ nhiều thanh trắc với câu thơ toàn thanh bằng “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”: nhưnhịp thở thư giãn của người lính sau chặng đường vất vả.- Hình ảnh trẻ trung, độc đáo: súng ngửi trời+ vừa đặc tả độ cao chót vót của núi.+ vừa thể hiện sự hóm hỉnh của người lính Tây Tiến. khắc họa cảnh núi rừng hiểm trở, hùng vĩ, sự vất vả trên những chặng đường hành quân; chất hồn nhiên của người lính Tây Tiến.*. Sáu câu thơ cuối đoạn: Cách nói giảm, nới tránh về cái chết “ không bước nữa”, “ bỏ quên đời ”:+ người lính mệt mỏi, kiệt sức, nghỉ ngơi trong chốc lát. + sự hy sinh một cách nhẹ nhàng, thanh thản.Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khóiMai Châu mùa em thơm nếp xôiChiều chiều oai linh thác gầm thétĐêm đêm Mường Hịch cọp trêu người*. Sáu câu thơ cuối: Cách nói giảm, nói tránh về cái chết “ không bước nữa”, “ bỏ quên đời ”:+ người lính mệt mỏi, kiệt sức, nghỉ ngơi trong chốc lát + người lính hy sinh một cách nhẹ nhàng, thanh thản- Sự hoang vu, hiểm trở: thác gầm thét, cọp trêu người Cảm xúc êm dịu, ấm áp của người lính Tây Tiến được nghỉ ngơi, quây quần ở bản Mai Châu xa xôi.hiện thực khốc liệt của chiến tranh; tâm hồn lãng mạn của người lính.TIỂU KẾT + Nỗi nhớ da diết, bao trùm lên cả không gian và thời gian. + Những chặng đường hành quân và khung cảnh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, hiểm trở. + Hình ảnh người lính Tây Tiến dũng cảm tinh nghịch,.+ Liệt kê tên bản, tên mường (vùng đất lạ).+ Từ láy gợi hình.+ Giàu nhạc điệu. NGHỆ THUẬTNỘI DUNGCâu 1: Quang Dũng sinh năm?a. 1925b. 1921c. 1922d. 1915Câu 2: Bài thơ “ Tây Tiến ” được Quang Dũng sáng tác trong thời gian nào sau đây?a. Năm 1947, khi Quang Dũng còn là đại đội trưởng của đoànquân Tây Tiến.b. Cuối năm 1948, khi Quang Dũng không còn ở đoàn quân Tây Tiến mà đã chuyển sang đơn vị khác.c. Khi Quang Dũng làm công tác văn nghệ ở chiến khu Việt Bắc.d. Cả ba dữ kiện đều không chính xác.Câu 3: Phần chú thích ghi cuối bài thơ “ Tây Tiến ” Quang Dũng đề “ Phù Lưu Chanh -1948 ”- Phù Lưu Chanh là:a. Tên đơn vị mới của Quang Dũng.b. Một tên khác của Quang Dũng.c. Tên địa danh nơi đơn vị mới của Quang Dũng đóng quân.Câu 4: Lời giới thiệu nào sau đây về lính Tây Tiến là cụ thể và chính xác nhất?a. Lính Tây Tiến là nông dân từ khắp mọi miền.b. Lính Tây Tiến là thanh niên Hà Nội.c. Lính Tây Tiến phần đông là thanh niên Hà Nội, trong đó có nhiều học sinh trí thức.Câu 5: Khổ thơ: “ Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây, súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”.là bức tranh về cảnh rừng tây Bắc. Tác giả đã khai thác hiệu quả của thủ pháp nghệ thuật nào sau đây để tả cảnh:a. Từ láy.b. Hình ảnh đối lập.c. Thanh điệu ( bằng trắc)d. Tất cả các thủ pháp trên.