Bài giảng Ngữ văn 12 - Bài: Tây tiến - Trường THPT Chu Văn An

TAÂY TIEÁN QUANG DŨNGTRƯỜNG THPT CHU VĂN AN - ĐAKLAKNGỮ VĂN LỚP 12 (CHUẨN) – TIẾT 19-20GIÁO VIấN : NGUYỄN THỊ NGÁTA. Tỡm hiểu chungI. Tỏc giả- Quang Dũng (1921-1988), tờn thật là Bựi Đỡnh Diệm. - Quờ : Phượng Trỡ – Đan Phượng – Hà Tõy. - ễng là một nhà thơ mang hồn thơ phúng khoỏng, hồn hậu, lóng mạn và tài hoa.- ễng là một nghệ sĩ đa tài : sỏng tỏc nhạc, vẽ tranh , viết văn , làm thơ.- Tỏc phẩm chớnh :Mõy đầu ụ (thơ,1986) Thơ văn Quang Dũng (tuyển thơ văn,1988) Dựa vào tiểu dẫn, em hóy nờu những nột cơ bản nhất về tỏc giả.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung Quang Dũng (1921-1988)II. Tỏc phẩm 1. Hoàn cảnh sỏng tỏc, xuất xứ.- Tõy Tiến là một đơn vị quõn đội thành lập đầu năm 1947 phối hợp với bộ đội Lào bảo vệ biờn giới Lào – Việt. - Chiến sĩ Tõy Tiến phần đụng là thanh niờn Hà Nội. Họ chiến đấu trong hoàn cảnh thiếu thốn và gian khổ. - Đoàn quõn Tõy Tiến, sau một thời gian hoạt động ở Lào, trở về Hoà Bỡnh thành lập trung đoàn 52. Cuối 1948, Quang Dũng chuyển sang đơn vị khỏc.- Rời xa đơn vị cũ chẳng bao lõu, tại Phự Lưu Chanh, ụng viết bài thơ Nhớ Tõy Tiến, sau đú đổi tờn là Tõy Tiến.- Bài thơ được in trong tập Mõy đầu ụ.Trỡnh bày những hiểu biết của em vềhoàn cảnh sỏng tỏc, xuất xứ bài thơ.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung Sụng MóĐường lờn Tõy Bắc2. Bố cục.. Đoạn 1: Nỗi nhớ về những chặng đường hành quõn giữa nỳi rừng miền Tõy.. Đoạn 2: Kỉ niệm về đờm liờn hoan văn nghệ và sụng nước miền Tõy . Đoạn 3: Chõn dung người lớnh Tõy Tiến.. Đoạn 4: Lời thề gắn bú với Tõy Tiến và miền Tõy.=> Bố cục tự nhiờn theo dũng mạch cảm xỳc gắn liền với những hồi ức của nhà thơ.Theo văn bản, bài thơ cú bốn đoạn. Em hóy nờu ý chớnh của mỗi đoạn.Em hóy chỉ ra mạch liờn kết giữa cỏc đoạn thơ ?Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung 3. Cảm xỳc chủ đạo : Nỗi nhớ da diết của nhà thơ về đồng đội, những kỉ niệm của đoàn quõn Tõy Tiến gắn liền với nỳi rừng miền TõyNgày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung B. Đọc - hiểu văn bản.I. Đọc : giọng đọc phự hợp với giọng điệu của cỏc cõu, cỏc đoạn thơ. Ngắt nhịp 4/3. Những cõu thơ nhiều thanh trắc: giọng khoẻ, chắc, gọn.- Những cõu thơ nhiều thanh bằng: giọng ờm ỏi, ngõn nga.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung II. Tỡm hiểu văn bản1. Những cuộc hành quõn giữa nỳi rừng miền Tõy (đoạn 1)Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung Sụng Mó xa rồi Tõy Tiến ơi!Nhớ về rừng nỳi nhớ chơi vơiSài Khao sương lấp đoàn quõn mỏiMường Lỏt hoa về trong đờm hơiDốc lờn khỳc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hỳt cồn mõy sỳng ngửi trờiNgàn thước lờn cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luụng mưa xa khơiAnh bạn dói dầu khụng bước nữa Gục lờn sỳng mũ bỏ quờn đời !Chiều chiều oai linh thỏc gầm thộtĐờm đờm Mường Hịch cọp trờu ngườiNhớ ụi Tõy Tiến cơm lờn khúiMai Chõu mựa em thơm nếp xụiSụng Mó xa rồi Tõy Tiến ơi!Nhớ về rừng nỳi nhớ chơi vơiSài Khao sương lấp đoàn quõn mỏiMường Lỏt hoa về trong đờm hơiDốc lờn khỳc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hỳt cồn mõy sỳng ngửi trờiNgàn thước lờn cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luụng mưa xa khơiAnh bạn dói dầu khụng bước nữa Gục lờn sỳng mũ bỏ quờn đời !Chiều chiều oai linh thỏc gầm thộtĐờm đờm Mường Hịch cọp trờu ngườiNhớ ụi Tõy Tiến cơm lờn khúiMai Chõu mựa em thơm nếp xụiCảm nhận của em về hai cõu thơ đầu.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung II. Tỡm hiểu văn bản1. Những cuộc hành quõn giữa nỳi rừng miền Tõy (đoạn 1):Tiếng gọi thiết tha, trỡu mến, thõn thương.Điệp từ “nhớ”, cỏch gieo vần “ơi”: nỗi nhớ trào dõng -> cảm xỳc chủ đạo của bài thơ.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung * Hỡnh ảnh nỳi rừng miền TõySụng Mó xa rồi Tõy Tiến ơi!Nhớ về rừng nỳi nhớ chơi vơiSài Khao sương lấp đoàn quõn mỏiMường Lỏt hoa về trong đờm hơiDốc lờn khỳc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hỳt cồn mõy sỳng ngửi trờiNgàn thước lờn cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luụng mưa xa khơiAnh bạn dói dầu khụng bước nữa Gục lờn sỳng mũ bỏ quờn đời !Chiều chiều oai linh thỏc gầm thộtĐờm đờm Mường Hịch cọp trờu ngườiNhớ ụi Tõy Tiến cơm lờn khúiMai Chõu mựa em thơm nếp xụiSụng Mó xa rồi Tõy Tiến ơi!Nhớ về rừng nỳi nhớ chơi vơiSài Khao sương lấp đoàn quõn mỏiMường Lỏt hoa về trong đờm hơiDốc lờn khỳc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hỳt cồn mõy sỳng ngửi trờiNgàn thước lờn cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luụng mưa xa khơiAnh bạn dói dầu khụng bước nữa Gục lờn sỳng mũ bỏ quờn đời !Chiều chiều oai linh thỏc gầm thộtĐờm đờm Mường Hịch cọp trờu ngườiNhớ ụi Tõy Tiến cơm lờn khúiMai Chõu mựa em thơm nếp xụiCỏc nhúm thảo luận và trỡnh bày cảm nhậnkhỏi quỏt nhất về nỳi rừng miền Tõy-> Nỳi rừng miền Tõy Sương nỳi- Mưa rừng- Nỳi cao- Vực sõu- Dốc thẳm Thỏc gầm Cọp dữ=> Hựng vĩ, hoang sơ, hiểm trở, dữ dội, khắc nghiệt, bớ ẩn.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung * Nghệ thuật khắc hoạ:Sài Khao sương lấp đoàn quõn mỏi Mường Lỏt hoa về trong đờm hơi-> Cỏch diễn đạt độc đỏo, tạo được õm hưởng lạ, khiến nỳi rừng khắc nghiệt cú nột thơ mộng.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung Dốc lờn khỳc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hỳt cồn mõy sỳng ngửi trờiNgàn thước lờn cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luụng mưa xa khơiNhững cõu thơ trờn cú gỡ đặc sắc trong cỏch thể hiện? Từ ngữ giàu giỏ trị tạo hỡnh; điệp từ; Dốc lờn khỳc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hỳt cồn mõy sỳng ngửi trờiNgàn thước lờn cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luụng mưa xa khơi-“sỳng ngửi trời”Biện phỏp nhõn hoỏ;Hỡnh ảnh độc đỏo, tỏo bạo, giàu tớnh tạo hỡnh -> Độ cao ngất của nỳi.Hồn nhiờn, tinh nghịch của người lớnh.Vẻ ngạo nghễ, tầm vúc lớn lao của người lớnh.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung Dốc lờn khỳc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hỳt cồn mõy sỳng ngửi trờiNgàn thước lờn cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luụng mưa xa khơi- Cỏch phối thanh tạo giọng điệu lạ: .Những cõu thơ nhiều thanh trắc -> giọng trỳc trắc, dồn nộn, gúp phần thể hiện hỡnh ảnh nỳi đốo quanh co, hiểm trở..Những cõu thơ nhiều thanh bằng trải dài ra, ờm ỏi, ngõn nga-> gợi cảm giỏc nhẹ nhàng, bay bổng của tõm hồn người lớnh.Em cú cảm nhận gỡ về giọng điệu của bốn cõu thơ trờn?Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung Cõu thơ thứ ba -> nột vẽ gập góy đầy ấn tượng -> dốc nỳi vỳt lờn, đổ xuống ngàn thước, trựng điệpDốc lờn khỳc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hỳt cồn mõy sỳng ngửi trờiNgàn thước lờn cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luụng mưa xa khơiNghệ thuật tạo hỡnh: những nột vẽ bạo, khoẻ, gõn guốc + những nột vẽ mềm mại, uyển chuyển -> nỳi rừng vừa hoang sơ, dữ dội, vừa cú nột thơ mộng.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung * Hỡnh ảnh đoàn quõn Tõy Tiến:Hỡnh ảnh đoàn quõn Tõy Tiến hiện ra trờn nền cảnh thiờn nhiờn ấy như thế nào?- Hành quõn gian khổ giữa nỳi rừng khắc nghiệt, hiểm trở -> vượt qua những gian lao, thử thỏch. - Hi sinh: Anh bạn dói dầu khụng bước nữa Gục lờn sỳng mũ bỏ quờn đời ! -> núi giảm -> cỏi chết nhẹ nhàng, thanh thản -> khụng gõy cảm giỏc bi luỵTỏc giả sử dụng biện phỏp nghệ thuật gỡ để núi về sự hi sinh của người lớnh?Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung - Kỉ niệm ấm ỏp tỡnh quõn dõn :Nhớ ụi Tõy Tiến cơm lờn khúi Mai Chõu mựa em thơm nếp xụi-> Nỗi nhớ hương vị nỳi rừng, hương vị tỡnh người Tõy Bắc -> Cảm xỳc trào dõng-> “mựa em” -> sỏng tạo độc đỏo của ngụn ngữ thi ca, hàm chứa bao tỡnh thương nỗi nhớ. Cảm giỏc dịu ngọt, ấm ỏp -> càng khắc khoải thờm nỗi nhớ.Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung 2. Kỉ niệm về đờm liờn hoan văn nghệ và sụng nước miền Tõy (đoạn 2)a. Một đờm liờn hoan văn nghệ đỏng nhớDoanh trại bừng lờn hội đuốc hoaKỡa em xiờm ỏo tự bao giờKhen lờn man điệu nàng e ấp Nhạc về Viờn Chăn xõy hồn thơNgày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung Đờm liờn hoan văn nghệ được gợi lờn như thế nào? Thế giới của ỏnh sỏng, vũ điệu, õm thanh, con người đậm màu sắc xứ lạ -> hỡnh ảnh rất thực, rất mộng, rất ảo.- Đờm liờn hoan = hội đuốc hoa -> liờn tưởng lóng mạn khỏ bất ngờ, độc đỏo,Kỡa em -> tõm trạng vừa vui sướng, vừa ngạc nhiờn, vừa mờ say tỡnh tứ -> đa tỡnh, hào hoa của người lớnh Người lớnh say mờ, ngõy ngất, tõm hồn tràn đầy ý thơ, mơ tưởng đến ngày mai tươi vui ở Viờn Chăn -> lóng mạn, mộng mơ.=> Ngũi bỳt tài hoa của Quang Dũng Ngày	 éọc van	TÂY TIẾN Tiết: 19,20 	Quang Dung Tiết học tới chỳng ta sẽ tỡm hiểu tiếp những nội dung cũn lại của bài thơ