Bài giảng Ngữ văn 12 - Đàn ghi ta của Lor - Ca - Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm

Giáo án Môn ngữ văn 12Giáo viên : Nguyễn Văn ĐặngTHPT Nguyễn Bỉnh KhiêmThanh ThảoĐÀN GHI TA CỦA LOR-CAChào mừng các Thầy Cô giáo đã đến dự giờ thăm lớp!NỘI DUNG CHÍNH Tổng kếtĐọc – Tỡm hiểu chi tiếtĐọc – Tỡm hiểu chungIIIIIINhóm1: Trình bày những nét chính về tác giả, tác phẩm, phong cách thơ của Thanh thảo?Nhóm2: Nêu xuất xứ bài thơ?Nhóm3: Giải thích nhan đề bài thơ? Nhóm4: Giải thích lời đề từ bài thơ?Nhóm 5: Nêu đặc điểm thể loại bài thơ?Nhóm 6: Xác định cấu trúc bài thơ?Thảo luận nhóm:Những người đi tới biển (trường ca, 1977)Dấu chõn qua trảng cỏ (thơ, 1980)Những ngọn súng mặt trời (trường ca 1981)Khối vuụng ru bớch (thơ, 1985) Từ một đến một trăm (thơ, 1988)...a. Tiểu sửTờn thật: Hồ Thành Cụng Sinh năm 1946Quờ quỏn: xã Đức Tân Mộ Đức - Quảng Ngãi.b. Tác phẩm chính c. Phong cách nghệ thuật : thơ Thanh Thảo đậm chất triết luận, giàu suy tư với nhửng cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻI. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-ca1. Tác giả, tác phẩm, phong cách thơThanh ThảoI. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-ca2. xuất xứ bài thơ:Thanh ThảoRút từ tập thơ Khối vuông Ru- bích (1985) Cṍu trúc Ru - bichCṍu trúc thơ Mô hình mở phá bỏ khuôn mẫu, giải phóng cảm xúc và tưởng tượng.I. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-ca3. Nhan đề và lời đề từThanh ThảoNhau đề :Đàn ghi ta Cây đàn của Lo- rca, biểu tượng của tài nang, khát vọng, sự nghiệp, số phận của nười nghệ sĩ- chiến sĩMột nhạc cụ truyền thống của đất nước Tây Ban Nha. Hinh tượng nghệ thuật I. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-ca3. Nhan đề và lời đề từThanh ThảoLor-cađối tượngcủacảm hứngtrữ tìnhLor-caNgười nghệ sĩ Tây Ban NhaNgười chiến sĩ chống phát xítNgười có số phận oan khuấtI. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-ca3. Nhan đề và lời đề từThanh Thảob. Lời đề từ Ghi nhớKhi nào tôi chếthãy vùi xác tôi cùng với cây đàndưới lớp cát.Khi nào tôi chếthãy vùi xác tôi giữa rặng cây camvà đám bạc hà.Khi nào tôi chếthãy vùi xác tôi, tôi xin các người đónơi một chiếc chong chóng gió.Khi nào tôi chết!I. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-ca3. Nhan đề và lời đề từThanh ThảoKhi tôi chết hãy chôn tôi với cây đànLời thơ khơi nguồn, dẫn dắt dòng cảmxúc mãnh liệt của Thanh Thảo về cuộcđời, tài năng và số phận của Lor-ca,của nghệ thuật.Là lời di chúc sớm, thể hiện tình yêu của Lor-ca với nghệ thuật, với xứ sở Tây Ban NhaLời đề từI. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-ca4.Thể loại và cấu trúc của văn bảnThanh ThảoThể thơ tự do, theo phong cách tượng trưng và siêu thựcThơ tượng trưng chú trọng:	+ Tính tương giao của cảm giác	+ Tính nhạc	+ Tính biểu tượnga. Thể loạiThơ siêu thực chú trọng :	+ Yếu tố vô thức, tâm linh	+ Cách viết tự do tuyệt đối cho cảm hứng tuôn trào	+ Kết hợp những yếu tố siêu hình, hoặc tạo nghịch lý, cấu trúc phi logic tạo bất ngờI. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-ca4.Thể loại và cấu trúc của văn bảnThanh Thảob. Cấu trúc : đuợc chia làm 3 phần : Phần 1: 6 dòng đầu ( Cảm xúc về Lor-ca trên hành trình đấu tranh cho công lý và sự cách tân nghệ thuật).Phần 2: 12 dòng tiếp( Cảm xúc về số phận,cái chết và tiếng đàn của lor-ca).Phần 3: 13 dòng còn lại( Sự suy nghĩ và liên tưởng của nhà thơ về Lor-ca và tiếng đàn). I. Đọc – tìm hiểu chungđàn ghi ta của lor-caThanh Thảonhững tiếng đàn bọt nướcTây Ban Nha áo choàng đỏ gắtli – la li – la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mònTây Ban Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏLor-ca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi ta nâubầu trời cô gái ấytiếng ghita lá xanh biết mấytiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghita ròng ròngmáu chảykhông ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trănglong lanh trong đáy giếngđường chỉ tay đã đứtdòng sông rộng vô cùngLor-ca bơi sang ngangtrên chiếc ghi ta màu bạcchàng ném lá bùa cô gái diganvào xoáy nướcchàng ném trái tim mìnhvào lặng im bất chợt li-la li-la li-laNhận xét chung về bài thơ:Cả bài thơ không có dấu chấm câuBài thơ không có vần.Kết thúc bài thơ không có dấu chấm hếtChữ mở đầu bài thơ không viết hoaPhá vỡ cấu trúc lôgich thông thường.Sự tự dotrong cảm xúc,liên tưởngvà sáng tạo.II. Đọc - tìm hiểu chi tiếtđàn ghi ta của lor-caThanh Thảo1..Phần 1: 6 dòng đầunhững tiếng đàn bọt nướcTây Ban Nha áo choàng đỏ gắtli – la li – la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mònnhững tiếng đàn bọt nước Những õm thanh được thị giỏc húa, hỡnh khối hoỏ, sắc màu hoỏ: Gợi cảm giỏc trong trẻo, mong manh, dễ tan biến li la- li la- li laTõy Ban Nha ỏo choàng đỏ gắt Hỡnh ảnh hoỏn dụ: Gợi khung cảnh đấu trường bũ tút: Nột văn húa đặc sắc của TBN Âm thanhTờn một loài hoa màu tớmChuỗi õm thanh tiếng đànBiểu tượng của nghệ thuật và cuộc đời, số phận người nghệ sĩ Lor-caLOR-CA: NGƯỜI NGHỆ SĨ VỚI KHÁT VỌNG CÁCH TÂN NGHỆ THUẬTNGƯỜI CHIẾN SĨ VỚI KHÁT VỌNG ĐẤU TRANH CHOTỰ DOHỡnh ảnh+ Biểu tượng của những cuộc chiến+ Biểu tượng của người vừ sĩ, chiến sĩ dũng cảm, oai hựng trờn đấu trườngII. Đọc - tìm hiểu chi tiếtđàn ghi ta của lor-caThanh Thảo1. Phần 1: 6 dòng thơ đầuĐoạn thơ là tấm lũng ngưỡng mộ và đồng cảm sõu sắc của nhà thơ Thanh Thảo với Lor-ca - người nghệ sĩ tự do, tài hoa, sống giữa thời đại bạo tàn của chế độ độc tài Frăng-cụ và nền nghệ thuật già nua, vẫn ụm ấp khỏt vọng cỏch tõn sỏng tạo nghệ thuật và đấu tranh vỡ một nền dõn chủ, nhưng lại rất cụ đơn trờn hành trỡnh lý tưởng ấy.Hỡnh ảnh : miền đơn độc, vầng trăng chếnh choỏng, yờn ngựa mỏi mũnCỏc từ lỏy: đơn độc, chếnh choỏng, mỏi mũn+ Gợi hỡnh ảnh Lor-ca+ Tạo tớnh nhạc cho đoạn thơí nghĩa cảm xỳc của đoạn thơGợi cỏc hỡnh ảnh trong thơ của Lor-caGợi khụng gian thảo nguyờn bỏt ngỏtGợi hành trỡnh đơn độc của người kị sỹ, người nghệ sĩ du caII. Đọc - tìm hiểu chi tiếtđàn ghi ta của lor-caThanh Thảo1. Phần 1: 6 dòng thơ đầuII. Đọc - tìm hiểu chi tiếtđàn ghi ta của lor-caThanh Thảo2. Phần 2: 12 dòng tiếp theoTây Ban Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏLor-ca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi ta nâubầu trời cô gái ấytiếng ghita lá xanh biết mấytiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghita ròng ròngmáu chảy II. Đọc - tìm hiểu chi tiết2. Phần 2: 12 dòng tiếp theođàn ghi ta của lor-caThanh ThảoCâu hỏi thảo luận Nhóm 1, 3:Phát hiện thủ phápnghệ thuật trongsáu câu thơ đầu và phân tích ý nghĩacủa thủ pháp đó?Nhóm 2, 4:Cảm nhận về âm thanh và ý nghĩa tượng trưng của tiếng đàntrong sáu câu thơ cuốicủa phần 2 này?Tây Ban Nha hát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏbị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng duBắt bớ, giết chóc, bạo tànSự sống, tự doSự bàng hoàng trước cái chết oan khuấtTái hiện giây phút Lorca đối mặt với cái chết oan khuất Hinh ảnh tương phảnVừa hiện thực vừa tượng trưng Người nghệ sĩ tự do, phiêu lãngII. Đọc - tìm hiểu chi tiết2. Phần 2: 12 dòng tiếp theođàn ghi ta của lor-caThanh ThảoNhóm 1,3 II. Đọc - tìm hiểu chi tiết2. Phần 2: 12 dòng tiếp theođàn ghi ta của lor-caThanh ThảoNhóm 2, 4Tiếng đàntrònlá xanhròng ròng máu chảy nâuẩn dụ chuyển đổi cảm giác giữa âm thanh và màu sắc,giữa âm thanh và hình ảnh đường nét...Điệp cấu trúc – Nhân hoá - Tương phản...Tiếng đàn tượng trưng cho tâm hồn, tài năng,khát vọng, số phận của Lor-ca Tiếng đàn rạo rực tình yêu,cháy bỏng khát vọngtự do, mãnh liệt sức sống nhưng cũng đớn đau, nức nở.Cao trào cảm xúc trước cái chết oan khuất của Lor-ca II. Đọc - tìm hiểu chi tiết3. Phần 3 : 13 câu còn lạiđàn ghi ta của lor-caThanh Thảokhông ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trănglong lanh trong đáy giếngđường chỉ tay đã đứtdòng sông rộng vô cùngLo rca bơi sang ngangtrên chiếc ghi ta màu bạcchàng ném lá bùa cô gái diganvào xoáy nướcchàng ném trái tim mìnhcào lặng im bất chợtli-la li-la li-la II. Đọc - tìm hiểu chi tiết3. Phần 3 : 13 câu còn lạiđàn ghi ta của lor-caThanh ThảoThảoluận nhómNhóm1: Phân tích ý nghĩa biểu tượng của các cặp hình ảnh sóng đôi trong các đoạn thơ còn lại?Nhóm 2 : Tìm quan hệ từ đã bị lược bỏ trong câu:“Không ai chôn cất tiếng đàn”Nhóm 3: phân tích hình tượng Lor-ca trong 6 câu thơ cuối?Nhóm 4: Nêu cảm nhận về cụm từ kết thúc bài thơ: li-la li-la li-la?Tiếng đàn như cỏ mọc hoangnghệ thuật, cái đẹptài nang, tâm hồnSức sống bất diệtSự tiếc thươngsự đau xótđàn ghi ta của lor-caThanh ThảoII. Đọc - tìm hiểu chi tiết3. Phần 3 : 13 câu còn lạiThiên nhiên, Cái đẹp Sự vĩnh cửugiọt nước mắt vầng trăngA. Những cặp hình ảnh sóng đôi, đa nghĩaNhóm 1: đường chỉ tay đã đứt dòng sông rộng vô cùng định mệnh ngắn ngủi sự hưu hạn dòng thời gian, dòng đời dòng sông nghệ thuật sự vô hạn, vĩnh cửulá bùa cô gái di ganxoáy nước niềm tin - cái đẹp huyền bí- hinh ảnh ám ảnh trong thơ Lor-caXoáy nước của dòng sông thời gian- dòng đời- biến cố bi thảmTrái tim Lặng yên Sự sống, tinh yêu cõi chết, sự bất tửII. Đọc - tìm hiểu chi tiếtđàn ghi ta của lor-caThanh Thảo3. Phần 3 : 13 câu còn lạiA. Những cặp hình ảnh sóng đôi, đa nghĩaNhóm 1:Em có cảm nhận gì về những cặp hình ảnh sóng đôi này?II. Đọc - tìm hiểu chi tiếtThanh Thảo3. Phần 3 : 13 câu còn lạiA. Những cặp hình ảnh sóng đôi, đa nghĩađàn ghi ta của lor-cagiọt nước mắtđường chỉ taylá bùatrái timtiếng đànVầng trăng Dòng sôngXoáy nướcSự lặng imCỏHình ảnh sóng đôi Một thế giới tràn đầy những biểu tượng về cái đẹp, sự sống, tình yêu tương phản với những biểu tượng về cái chết, nỗi đau, sự lãng quên. Cái đẹp vút lên từ bạo tàn chết chóc. II. Đọc - tìm hiểu chi tiếtThanh Thảo3. Phần 3 : 13 câu còn lạiB. Hiệu quả lược bỏ quan hệ từđàn ghi ta của lor-cakhông ai chôn cất nổi tiếng đànkhông ai chôn cất được tiếng đànkhông ai muốn chôn cất tiếng đànkhông ai nỡ chôn cất tiếng đànkhông có ai chôn cất tiếng đàn...-Sức sống bất diệt không thể vùi dập nổi của tiếng đàn, của nghệ thuật- Sự xót thương trước cái chết oan khuất, sự nghiệp dở dang của Lor-caSự ngậm ngùi nuối tiếc trước di chúc của Lor-cakhông ai chôn cất tiếng đànNhóm 2:II. Đọc - tìm hiểu chi tiếtThanh Thảo3. Phần 3 : 13 câu còn lạiC. Hình tượng Lor-cađàn ghi ta của lor-caNhóm 3:	 Màu của ánh sáng, của cái đẹp siêu thoát Cây đàn - con thuyền nghệ thuật đưa Lorca đến cõi bất tử Lor-ca bơi sang ngangtrên chiếc ghi ta màu bạcII. Đọc - tìm hiểu chi tiếtThanh Thảo3. Phần 3 : 13 câu còn lạiB. Hình tượng Lor-cađàn ghi ta của lor-caNhóm 3:Sự giã từ thanh thản, đậm chất nghệ sĩ của Lor ca Sự thách thức của Lor ca với thời gian và sự lãng quênchàng némlá bùa cô gái Di gantrái tim mìnhvàoxoáy nướcvào lặng yên bất chợtII. Đọc - tìm hiểu chi tiếtThanh Thảo3. Phần 3 : 13 câu còn lạiD. ý nghĩa cụm từ li-la li-la li-lađàn ghi ta của lor-cali-la li-la li-laÂm thanh chuỗi nhạc đệm sau khi lời hát dừngHình ảnhtràng hoa tímbật nở liên tiếpTừ tài năng, tâm hồn, số phận của Lorca ngân lên khúc nhạc, nở ra những đoá hoa sự sốngKhúc tưởng niệm, tràng hoa kính viếng Lor-caNhóm 4:III. Tổng kếtThanh Thảođàn ghi ta của lor-caTrình bày những đặc điểm nổi bậtvề giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?Giá trị nội dungGiá trị nghệ thuậtHinh tượng Lor-caTâm sự của Thanh ThảoNgười ns giàu kvọng tự do,đổi mớiNgười ns tài hoa, số phận oan khuấtNgười ns bất tử cùng thời gian, cùng nghệ thuật.Sự ngưỡng mộ,xót thương,đồng cảm.Kí thác, giửi gắm những suy tư,quan niệm về nghệ thuật.Thể thơ tự do mang phong cách tượng trưng, siêu thực.Cấu trúc tự sự kết hợp kấu trúc âm nhạc.xin chân thành cảm ơnchúc các thầy, cô giáo mạnh khoẻ và công tác tốt.Tổng kếtcâu hỏi trắc nghiệmCâu 1: Hình tượng Lorca trong bài thơ không có đặc điểm nào trong số những đặc điểm sau:A. Người nghệ sĩ tài hoa mang khát vọng cách tân nghệ thuậtB.Người chiến sĩ tranh đấu cho tư tưởng tự doC.Người có số phận oan khuất D.Người đại diện cho tinh thần chống ngoại xâm Câu 2: Nội dung nào sau đây thể hiện đúng nhất tình cảm, tư tưởng nhà thơ Thanh Thảo:A. Sự xót thương một nghệ sĩ tài hoa, một chiến sĩ đấu tranh cho tự do có số phận oan khuấtB. Sự đồng cảm với những khát vọng dân chủ, khát vọng cách tân nghệ thuật của Lo rcaC. Niềm tin tưởng vào sự bất tử của người nghệ sĩ , của nghệ thuật chân chínhD. Cả A, B, CDD Câu 3: Nội dung nào sau đây không phải là đặc điểm nghệ thuật của bài thơ:Cấu trúc mang dáng dấp của ca khúcCấu trúc có yếu tố tự sựC. Thể thơ bảy chưD. Thể thơ tự do mang phong cách tượng trưng và siêu thựcCâu 4: Nội dung nào sau đây không phải là nét đặc sắc của thể thơ tự do trong bài:A. Câu thơ rất dàiB. Dòng thơ dài ngắn so le, các chữ đứng đầu dòng thơ không viết hoa, không có dấu kết thúc câu, tỉnh lược các liên từC. Mạch liên tưởng tự do, phóng túngD. Các hinh ảnh đa nghĩa, giàu sức ám gợi được sáng tạo thông qua các ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, lược bỏ các liên kết hinh thức  CA