Bài giảng Ngữ văn 12 - Đọc văn: Ai đã đặt tên cho dòng sông

Đọc vănHoàng Phủ Ngọc TườngAi đã đặt tên cho dòng sôngNguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum(Giới thiệu)Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumNguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumCẤU TRÚC BÀI HỌCI.Giới thiệu chung: 1.Tỏc giả 2. Tỏc phẩmII. Phõn tớch A.Hỡnh tượng sụng Hương 1.Dũng sụng của thiờn nhiờn 2. Dũng sụng lịch sử 3. Dũng sụng văn hoỏB. Đặc sắc nghệ thuật 1. Điểm nhỡn trần thuật 2. Giọng văn trần thuật 3. Nhõn vật tụi- người trần thuậtIII.Tổng kếtTiết 1 Tiết 2Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumI. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tỏc giả:Những nột chớnh về cuộc đời và sự nghiệp sỏng tỏc của Hoàng Phủ Ngọc Tường giỳp em hiểu sõu hơn tỏc phẩm của ụng ?Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumI.GIỚI THIỆU CHUNG 1.Tỏc giả:* Tiểu sử: - Sinh năm 1937 tại TP. Huế - Quờ gốc ở Quảng Trị, sống học tập và hoạt động cỏch mạng ở Huế nờn tỡnh cảm tõm hồn thấm đẫm nền văn hoỏ của mảnh đất này.* Sự nghiệp sỏng tỏc: - Phong cỏch nghệ thuật: + Là cõy bỳt uyờn bỏc, tài hoa, giàu chất trớ tuệ. + Trớ tưởng tượng phong phỳ. + Lối viết hướng nội, hàm sỳc, cú chiều sõu văn hoỏ, cảm hứng nhõn văn. * Tỏc phẩm: sgk Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumI.GIỚI THIỆU CHUNG 1.Tỏc giả:-Trỡnh bày những hiểu biết của em về tỏc phẩm “Ai đó đặt tờn cho dũng sụng ?” + xuất xứ? + Thể loại ? Đặc trưng thể loại ? + Bố cục ?2.Tỏc phẩm:Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumI.GIỚI THIỆU CHUNG 1.Tỏc giả: 2.Tỏc phẩm: - Viết tại huế thỏng 1- 1981, rỳt từ tập kớ cựng tờn. - Bài kớ gồm 3 phần. - Đoạn trớch là phần đầu. - Bố cục đoạn trớch: 	2 phần:Dũng sụng thiờn nhiờn Dũng sụng lịch sử - văn hoỏ- > Cảm nhận sụng Hương theo chiều dài địa lý, cỏch kết cấu tương ứng với từng Khỳc sụng trong hành trỡnh từ thượng nguồn đi tỡm thành phố tỡnh yờu. Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumDóy Trường SơnNỳi Kim PhụngNgó ba tuầnĐiện Hũn ChộnNguyệt Biều,Lương QuỏnChựa Thiờn MụKim LongCồn HếnBao VinhBằng LóngVĩ dạNguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumHương Giang Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumII.Phõn tớch đoạn trớch:- Bài tuỳ bỳt khắc hoạ những hỡnh tượng nào ? - Sụng Hương được khỏm phỏ , miờu tả từ những gúc độ nào ?- Vẻ đẹp của sụng Hương ở giữa lũng Trường Sơn hựng vĩ được tỏc giả miờu tả như thế nào?Những biện phỏp nghệ thuật tỏc giả sử dụng để miờu tả vẻ đẹp của dũng sụng ? Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum(Thượng nguồn)Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumII.Phõn tớch đoạn trớch: * Giữa lũng trường sơn: - “Là bản trường ca của rừng già” “rầm rộ” “mónh liệt” “cuộn xoỏy” - Cú lỳc “dịu dàng” “say đắm” - “Như cụ gỏi Di-gan phúng khoỏng và man dại” - Bản lĩnh “gan dạ”, tõm hồn “tự do và trong sỏng” Vẻ đẹp trẻ trung,trong sỏng, mónh liệt, hoang dại.1.Dũng sụng thiờn nhiờn: a.Trờn thượng nguồn sụng HươngNguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumII.Phõn tớch đoạn trớch: 1.Dũng sụng thiờn nhiờn: a.Trờn thượng nguồn sụng Hương Những thay đổi về tớnh cỏch cũng như tõm hồn của dũng Hương khi ra khỏi rừng già ?* Ra khỏi rừng già: - Rừng già đó “chế ngự sức mạnh bản năng” nờn sụng Hương “dịu dàng và trớ tuệ” - Là “người mẹ phự sa ”của vựng văn hoỏ đế đụ. - “đúng kớn tõm hồn sõu thẳm”ở cửa rừng Vẻ đẹp bớ ẩn, sõu thẳm của dũng sụng.Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumII.Phõn tớch đoạn trớch: 1.Dũng sụng thiờn nhiờn: a.Trờn thượng nguồn sụng Hương Bằng sự quan sỏt tinh tế, trớ tưởng phong phỳ, bằng việc sử dụng cỏc biện phỏp nghệ thuật so sỏnh, nhõn hoỏ tài hoa, tỏo bạo, HPNT đó phỏt hiện, khắc hoạ vẻ đẹp trẻ trung , hoang dại đầy cỏ tớnh của sụng Hương gợi liờn tưởng kỡ thỳ và xỳc cảm mónh liệt trong lũng người đọc.Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumII.Phõn tớch đoạn trớch: 1.Dũng sụng thiờn nhiờn:- Tỡm những chi tiết miờu tả những vẻ đẹp của sụng Hương khi ra khỏi rừng già để tỡm về thành phố Huế ?(Mỗi miền đất sụng Hương đi qua nú đều mang một vẻ đẹp riờng) - Ấn tượng của em về một vẻ đẹp của dũng sụng trong khung cảnh nú đi qua ? b. Cuộc tỡm kiếm cú ý thức để đi tới nơi gặp thành phố Huế.Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumTỡm về thành phố tỡnh yờuNguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum1.Dũng sụng thiờn nhiờn: b. Cuộc tỡm kiếm cú ý thức để đi tới nơi gặp TP Huế.- Chuyển dũng liờn tục, uốn mỡnh theo những đường cong thật mềm mại.- Vẻ đẹp đa dạng, phong phỳ: + Dũng sụng mềm như dói lụa + Sắc màu biến ảo theo thời gian: “Sỏng xanh, trưa vàng, chiều tớm” + vẻ đẹp “trầm mặc cổ kớnh” mang màu sắc triết lý. + vẻ đẹp tươi vui, hồn nhiờn.Qua cỏi nhỡn lóng mạn của HPNT, sụngHương như một cụ gỏi đẹp dịu dàng, mơ mộng đang khao khỏt đi tỡm thành phố tỡnh yờu theo tiếng gọi vang vọng từ trỏi tim.Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum1.Dũng sụng thiờn nhiờn: c. Cuộc hội ngộ giữa sụng Hương và TPHuế.Vẻ đẹp của Huế khi cú sụng Hương ?Vẻ đẹp của sụng Hương khi cú Huế ?Cuộc hội ngộ giữa Huế và Hương giang gợi cho em những liờn tưởng nào ?Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum(Trong thành phố)Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum1.Dũng sụng thiờn nhiờn: c. Cuộc hội ngộ giữa sụng Hương và TPHuế. Huế-“Chiếc cầu trắng như vầng trăng non ”->Biểu tượng của Huế - “Đụ thị cổ trải dọc hai bờ sụng” - “Cõy đa, cõy cừa toả vầng lỏ u sầm” - Những “ỏnh lửa thuyền chài của một linh hồn” xưa cũ.  Huế làm nờn vẻ đẹp trầm tư, sõu lắng của dũng Hương.Sụng Hương-Nằm giữa lũng thành phố“Uốn một cỏnh cung rất nhẹnhư một tiếng võng khụng lời của tỡnh yờu”-> Sự thuận tỡnh mà khụng núi ra. Chảy “thật chậm” “lững lờ”như “điệu Slow dành riờng cho Huế”->Khỏt khao được gắn bú. Hương giang làm nờn vẻ đẹp mộng mơ của Huế.  Dưới ngũi bỳt tài hoa của HPNT, cuộc hội ngộ của Huế và sụng Hương như là cuộc hội ngộ của tỡnh yờu. Để đến với điểm hẹn tỡnh yờu, sụng Hương như một cụ gỏi dịu dàng nhưng cũng rất đắm say, mónh liệt đó vượt qua những chặng đường dài đầy thử thỏch cam go -> Gợi liờn tưởng đến mối tỡnh của Thuý Kiều- Kim Trọng.Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum1.Dũng sụng thiờn nhiờn: d. Trước khi rời TPHuế để ra biển cả.- Tõm trạng của sụng Hương trước khi rời Huế để về với biển cả ?- Suy nghĩ, cảm nhận của em trước những liờn tưởng bất ngờ, thỳ vị của tỏc giả?- Cảm nhận chung của em về vẻ đẹp của Hương giang trước cảnh sắc thiờn nhiờn, đất trời xứ Huế ? Từ dũng sụng Hương, em cú liờn tưởng gỡ về đời sống tõm hồn của con người xứ Huế ? Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum1.Dũng sụng thiờn nhiờn: d. Trước khi rời TPHuế để ra biển cả. - “ụm lấy cồn Hến” để rồi “lưu luyến” ra đi- Như sực nhớ “điều chưa kịp núi” sụng Hương “đột ngột đổi dũng” để gặp lại “người tỡnh” lần cuối.- Dựng dằng trong tõm trạng “vấn vương” và một “chỳt lẳng lơ kớn đỏo của tỡnh yờu”.Núi một “lời thề tỡnh yờu” trước khi về biển cả.  Tõm trạng quyến luyến , bịn rịn trong buổi chia ly.Với HPNT, sụng Hương như cụ gỏi si tỡnh say đắm trong tỡnh yờu; như tấm lũng của người Huế đối với quờ hương xứ sở. Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum1.Dũng sụng thiờn nhiờn: Trong trớ tưởng tượng sỏng tạo tài hoa của tỏc giả,Sụng Hương cú lỳc như cụ gỏi Di-gan phúng khoỏng và man dại; cú lỳc như thiếu nữ tài hoa dịu dàng mà sõu sắc, kớn đỏo mà đa tỡnh,lẳng lơ nhưng rất mực thuỷ chung, khộo trang sứcmà khụng loố loẹt.Sụng Hương làm nờn vẻ đẹp riờng của Huế và con người xứ Huế (tỡnh tứ mà kớn đỏo, dịu dàng )Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum2. Vẻ đẹp văn húa: Thuộc về thành phố duy nhất từng là chốn đế đụ, thiờn nhiờn sơn thủy hữu tỡnh với những con người tinh tế sõu sắc. Sụng Hương tự bản thõn nú mang phẩm chất văn húa độc đỏo. Nú chứa đựng trong mỡnh những nột đẹp của một vựng văn húa. Nú gắn với những đờm ca Huế trờn sụng Hương, gắn với Nguyễn Du và khỳc nhạc “Tứ đại cảnh”. Nú là nguồn cảm hứng bất tận của thi ca.Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum3. Vẻ đẹp lịch sử: Lịch sử sụng Hương gắn với lịch sử xứ Huế, của đất nước.Vẻ đẹp ấy được làm nờn bởi phẩm chất con người xứ Huế. Tỏc giả nhắc đến cỏc thời kỡ lịch sử oanh liệt của sụng Hương. Nú đó chứng kiến cỏc mốc lịch sử quan trọng: từ khi cũn là con sụng của miền biờn thựy xa xụi đến những ngày khỏng chiến chống MĩSụng Hương là hỡnh tượng nghệ thuật hội tụ đầy đủ vẻ đẹp của thiờn nhiờn, văn húa, lịch sử và tõm hồn.Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumB. Nghệ thuật1. Điểm nhỡn trần thuật:Người trần thuật lựa chọn nhiều điểm nhỡ khỏc nhau thể hiện đầy đủ nhất tri thức về đối tượng và cảm xỳc của mỡnh.2. Giọng điệu trần thuật:Mượt mà, giàu nhịp điệu, giàu chất thơ, giàu chất suy tưởng triết luận.Giọng tựy bỳt bao gời cũng cú sự xuất hiện trực tiếp của nhõn vật tụiCú một dũng thi ca về sụng Hương và tụi hi vọng đó nhận xột một cỏch cụng bằngcỏc nghệ sĩNguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum3. Nhõn vật tụi:- Người trần thuật ngụi thứ nhất - quan sỏt, tỡm hiểu và trỡnh bày hiểu biết của mỡnh về sụng Hương.Nhõn vật trữ tỡnh - trực tiếp thể hiện cảm xỳc, đỏnh giỏ và thỏi độ của mỡnh về sụng Hương. “Trong những dũng sụng đẹpđó nhều lần tụi thất vọng”vừa là người kể chuyện, vừa là chủ thể trữ tỡnh, điểm nhỡn trần thuật cú sự thay đổiNguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumTỔNG KẾT :NỘI DUNGNGHỆ THUẬTGhi nhớ : sgkNguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumLUYỆN TẬPCõu 1:Cỏi tụi của Hoàng Phủ Ngọc Tường là:A. Tài hoa uyờn bỏc, giàu trớ tưởng tượng lóng mạn say mờ cỏi đẹp của cảnh và người xứ Huế.B.Lóng mạn ngang tàng.C. Cụ đơn trước cảnh và người xứ Huế thơ mộng. Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumCõu 2: Từ điều lục trong đoạn trớch cú nghĩa gỡ?A. Màu nước sụng Hương.B. Màu của những vườn cau Vĩ dạ.C. Màu của nỳi Ngọc Trản.D. Màu của ỏo cưới Huế ngày xưa ( hai màu xanh đỏ thường đi đụi với nhau trong nghệ thuật hũa phối sắc màu của Huế.Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTumCõu 3:Tựy bỳt là một thụng điệp sõu sắc , tuyệt đẹp về thỏi độ ứng xử đầy nhõn văn của con người đối với thiờn nhiờn. Em cú suy nghĩ gỡ về điều này?Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum(Nhó nhạc cung đỡnh)Nguyễn Thựy Tiờn –Trường Chuyờn KonTum